Radiocolumn nummer 97: Het lokale verhaal centraal, ook digitaal

De komst van het internet brengt veel veranderingen. Iedereen krijgt er mee te maken. Ook bij de lokale omroep, die mij de gelegenheid biedt deze column voor u uit te spreken. Met al hun vrijwilligers en steun van de gemeente worden er mooie uitzendingen gemaakt. De lokale nieuwsvoorziening is in de wereld van digitale nieuwsvoorziening beland. Voor de brengers van het nieuws gaan de veranderingen snel.

De helft van de Nederlanders leest de krant ook digitaal. Het aantal abonnees van landelijke kranten is met de helft gezakt. Bij de regionale kranten zien we de zelfde tendens. Zij zitten in een neerwaartse spiraal: de inkomsten uit advertenties nemen in rap tempo af. Daar tegenover staat een stormachtige groei van advertenties via de nieuwe media, zoals Google en Facebook. Daar krijg je informatie zonder een betaald abonnement, mét een flinke dosis advertenties. Hierin zit de inkomstenbron van de internet platforms;
er worden miljoenen verdiend. Daar tegenover staat de krimp bij de kranten, waar regelmatig journalisten worden ontslagen. Kranten fuseren om het hoofd boven water te kunnen houden. Ook de lokale gratis
huis-aan-huis kranten hebben het niet gemakkelijk. De kwaliteit van de nieuwsvoorziening, ook bij de lokale en regionale media staat onder druk.

Tijd voor een tegengeluid. Kernvraag is: hoe verbindt de oude wereld van het geschreven en gesproken woord zich met de digitale wereld? Niemand bestrijdt het gegeven dat lokale nieuwsvoorziening essentieel is voor betrokkenheid van burgers in hun eigen leefomgeving. In onze wetgeving wordt terecht aandacht gevraagd voor het in de lucht houden van objectieve en publieke informatievoorziening. Onafhankelijke journalistiek vormt een levenslijn voor de lokale democratie. Betrokken, maar ook kritisch en innovatief.

Zeker, ook de lokale omroepen - in Nederland verenigd in de OLON - proberen met de tijd mee te gaan. Zij staan midden in de lokale samenleving en bieden veel meer dan muziek en vermaak. De eisen van het ‘Lokaal Toereikend Media Aanbod’ met een publiek karakter zijn helder vastgelegd. Er wordt ook regionaal samengewerkt en waar mogelijk professionele deskundigheid in gezet. In Brabant zijn zeven regio’s gevormd, zoals in Midden Brabant, waar naar een nieuwe koers wordt gezocht. Maar dit mag niet leiden tot centralisatie en een uitholling van het lokale draagvlak. De directe binding met het lokale motiveert veel vrijwilligers de nieuwsvoorziening in woord en beeld in de lucht te houden; de lokale betrokkenheid is hun belangrijkste motief.

Jongeren zitten en masse op de nieuwe media, terwijl het vooral de ouderen zijn die zich bezig houden met de lokale radio en journalistiek. Tijd voor een ommezwaai en meer aansluiting met de wereld van morgen.
Er zijn hoopgevende initiatieven. Het rijk heeft een fonds van 5 miljoen euro per jaar ingesteld om de lokale vrijwilligers te steunen. Ook de provincie Brabant heeft gevolg gegeven aan een soortgelijk voorstel van het CDA in de Brabantse Staten met een bijdrage van 120.000 euro in 2019. Ook gemeenten springen in de bres.

Kunnen we hierin ook iets leren van andere landen? Ja, het hoeft niet altijd de belastingbetaler te zijn die via de overheid bijdraagt aan de lokale nieuwsvoorziening. In het Verenigd Koningrijk maakt Google miljoenen vrij om jongeren te motiveren actief te worden in lokale nieuwsvoorziening. Google geeft scholing in moderne media en maakt vrijwilligers bekend met nieuwe mogelijkheden. Ook in Canada en Noorwegen bestaan soortelijke initiatieven.

Ik leg u graag de vraag voor, of samenwerking met de grote aanbieders, grootverdieners zoals de Facebooks en Google’s van deze wereld, een goede koers is. Geven deze mondiale bedrijven de lokale nieuwsvoorziening vleugels, op onze weg naar de nieuwe tijd? Of wordt onze afhankelijkheid van deze platforms te groot? Zeker is: we gaan allemaal digitaal, ook voor het lokale verhaal.

Ik dank u wel.

Het audiofragment beluisteren kan hier. Nieuwsgierig naar andere columns van mij? Klik dan hier.