08 maart 2016

Hoe krijgen we meer vrouwen politiek actief?

Ter gelegenheid van Internationale Vrouwendag een artikel dat eerder verschenen is in Bestuursforum over vrouwen in de politiek.

Het CDA wil graag dat meer vrouwen deelnemen in politieke besturen en onderneemt hiervoor samen met het CDAV actie. Een bestuur hoort een juiste afspiegeling te zijn van de maatschappij. Die bestaat voor de helft uit vrouwen, dus ook besturen moeten voor 50 procent uit vrouwen bestaan. Dat percentage wordt nu bij lange na niet gehaald. Met diverse verkiezingen in zicht is actie dus geboden. Maar waarom zijn vrouwen eigenlijk zo sterk ondervertegenwoordigd in besturen? Kunnen ze geen plaatsje veroveren in de mannenbolwerken? Of zijn er andere oorzaken?

Anne-Marie Knottnerus-Van der Veen: 'De belangrijkste reden voor de ondervertegenwoordiging van vrouwen is dat zij vaak niet durven en te weinig zelfvertrouwen hebben. Vrouwen die actief zijn in de politiek zouden andere vrouwen meer erbij moeten betrekken.' 'Mannenbolwerken zijn geen onneembare vesting. Als je denkt dat het niet te doorbreken valt, lukt het zeker niet. Veel mannen vinden het juist leuk om met vrouwen samen te werken. Blijf gewoon je zelf en accepteer dat er nou eenmaal verschillen zijn. Dat maakt het spannend.'

'Ik vind dat het politieke werk heel goed te combineren valt met zorgtaken. Als je daarnaast nog een baan hebt, wordt het wat lastiger, maar ook dan kan het best. Ik ben jaren wethouder geweest en was daarvoor twaalf jaar raadslid. Het raadslidmaatschap heb ik gecombineerd met zorgtaken thuis en een agrarisch bedrijf. Het is kwestie van afspraken maken.'

'Blijf gewoon jezelf en accepteer dat er nou eenmaal verschillen zijn'

Greetje de Vries-Leggedoor: 'Vrouwen besturen anders dan mannen. Zonder een stereotype van de vrouw neer te willen zetten, is mijn ervaring dat het invoelingsvermogen bij de meeste vrouwen sterker ontwikkeld is dan bij de meeste mannen. En juist dat is belangrijk om iets te bereiken, zeker bij interactieve processen. Die benadering, die betrokkenheid bij mensen, dat invoelingsvermogen, is een waardevolle aanvulling op de directere benadering die veel mannen hebben.'

'Ik denk dat het gebrek aan vrouwen in de politiek niet komt doordat vrouwen geen kans krijgen. Ik heb in diverse vertrouwenscommissies gezeten en het is gewoon heel moeilijk om vrouwen te vinden die de politiek in willen. Waar de bottleneck zit? Ik heb veel verschillende geluiden gehoord. Het varieert van 'politiek is niets voor mij' tot 'geen tijd naast mijn werk'. Wat me opvalt is dat vrouwen vaak geneigd zijn meer waarde te hechten aan voldoende tijd in de privésfeer. Daarom vind ik het een prima initiatief om door middel van nieuwe vormen - denk aan elkaar ontmoeten in sociëteitsverband - vrouwen aan je te binden (al dan niet cda-lid) en vertrouwd te maken met de politiek. De 'ver van mijn bedshow' komt dan een beetje dichterbij en dat kan kansen voor de toekomst bieden.'

'Vrouwen krijgen niet minder kansen dan mannen, maar je ziet wel dat mannen het spel harder spelen. Soms worden er 'ondergrondse oorlogen' gevoerd over een plaats op een kandidatenlijst. Mannen zijn meer gewend om deze gevechten te voeren dan vrouwen. Die hebben daar veelal geen trek in en denken 'bekijk het maar als het zo moet'. Het is dus meer een kwestie van cultuur dan van geen kans krijgen. Er wordt juist druk gezocht naar vrouwen. Vaak ontstaat zelfs de intentie om ze een voorkeurbehandeling te geven. 'Vrouw-zijn' mag echter niet de doorslag geven. Keuzes moeten gemaakt worden op basis van kwaliteit.'

'Vrouwen hebben er geen zin in gevechten te voeren voor een plek op een lijst'

Trudy Veninga: 'Een evenwichtiger verdeling tussen mannen en vrouwen levert evenwichtiger besluiten op: het scoren en het profileren krijgen een iets minder prominente plaats, er is meer aandacht voor de inhoud en de argumentatie. Dit maakt politieke besluiten, die beide elementen nodig hebben, beter: evenwichtiger, betrouwbaarder, transparanter en beter verdedigbaar. En dat is goed voor het imago van de politiek. Helaas zie ik in mijn omgeving dat vrouwen maar moeilijk zijn te activeren voor de politiek.'

'De reden voor deze afwezigheid? De vrouwen die ik spreek zien op tegen de strijd die je moet leveren, tegen de 'brede rug' die je moet hebben om al die 'aanvallen' te doorstaan. Ze kunnen zich niet voorstellen dat het politieke spel ook leuk is. Ze zien op tegen het geduld dat ze moeten hebben om iets te bereiken. Daarnaast zien ze hoeveelheid tijd die erin gaat zitten. Vrouwen die een baan en een gezin hebben, hebben vaak al veel moeite tijd voor zichzelf vrij te maken om bijvoorbeeld te sporten of met vriendinnen iets leuks te doen. Als je politiek actief wordt, betekent dat veel, vooral avonden, van huis weg. Ze denken dat ze thuis eerst strijd moeten leveren om 'goedkeuring' te krijgen en beginnen er daarom al niet aan. Jammer, want vrouwen die aantonen interesse te hebben, krijgen alle ruimte en kansen. Maar vervolgens wordt een assertieve houding verwacht van vrouwen om die ruimte en die kansen te benutten. Zij voelen dat echter niet als assertief, maar als agressief en zich moeten gedragen als mannen. Daar haken vrouwen op af.'

'Politiek kan best gecombineerd worden met een baan en zorgtaken. Maar waar het voor mannen vanzelfsprekend en geaccepteerd is dat ze hun eigen plan trekken en voorrang geven aan hun persoonlijke ontwikkeling, is dat voor vrouwen nog altijd niet vanzelfsprekend - en zeker nog niet geaccepteerd. Voortdurend wordt mijn man door mannen én vrouwen belaagd met de vraag hoe hij het vindt dat ik zo vaak weg ben. Aan mij wordt alleen maar gevraagd of ik het wel aankan, terwijl ik bij elkaar niet meer werkuren maak dan mijn partner en meer uren thuis doorbreng.'

Lees hier meer over het onderzoek 'Vrouwenstemmen in de raad' van Atria. 

Landelijk/​Provinciaal

De twaalf provinciale afdelingen vormen de schakel tussen de gemeentelijke afdelingen en het landelijke bestuur.