>>> Ga naar het webdossier Armoede
Wat is er aan de hand?
Senioren worden al jaren met stijgende lasten en hogere uitgaven geconfronteerd. Om een paar voorbeelden te noemen waarvoor de overheid verantwoordelijk is: het eigen risico bij zorgverzekeringen is in een aantal jaren meer dan verdubbeld; belastingen zijn aanzienlijk verhoogd zoals bij gasverbruik, verzekeringen en onroerend goed. De zorgtoeslag en de ouderenkorting zijn de laatste jaren sterk verminderd. Gemeenten vragen aanzienlijke bedragen bij het verlenen van zorg. Het is een stapeling van kostenverhogende overheidsmaatregelen. Deze hogere kosten voor gepensioneerden zijn in 2016 niet of nauwelijks gecompenseerd, zoals voor de werkenden wel het geval was. Deze laatsten kregen wel belastingverlaging en loonstijging. Je zou kunnen spreken van een ongelijke, zelfs onrechtvaardige behandeling door de overheid van werkenden en niet-werkenden zoals gepensioneerden.
Pensioenen zijn al jaren bevroren, waardoor het besteedbaar inkomen met 10% is afgenomen. Een aantal grote pensioenfondsen wordt zelfs gedwongen een verlaging op de lopende pensioenuitkeringen uit te voeren. Gedwongen door een overheid, die een waardering van slechts 1% rekenrente op de pensioenreserves toestaat, terwijl het echte rendement over meerdere jaren hoger, zelfs aanzienlijk hoger is. De meeste fondsen komen door deze overheidsmaatregel onder de grens van 100 % dekking op hun pensioenreserves en moeten nu korten, terwijl hun vermogen juist toeneemt. Dat zullen enkele miljoenen gepensioneerden gaan merken als de politiek niets doet aan deze irreële rekenrenteregel.
Zo berekende het Nibud begin dit jaar al dat senioren met alleen AOW en een klein pensioen er in 2016 in inkomen op achteruitgaan, zelfs met tientallen euro's per maand, terwijl de kosten stijgen! Het gaat daarbij om enkele honderdduizenden senioren, die toch al nauwelijks de touwtjes aan elkaar konden knopen. Dat aantal zal nog verder toenemen als het korten van pensioenen onveranderd doorgaat. Niet in het minst doordat steeds meer kleine zelfstandigen zonder personeel zoals winkeliers en bouwvakkers, vrijwel geen pensioen hebben kunnen opbouwen.
Een groeiend aantal senioren, vooral zij die thuis wonen en enigerlei vorm van zorg nodig hebben, dreigt onder de armoedegrens te komen. Nu al is er bij sommigen van hen al sprake van zorgmijding om het volledig consumeren van het eigen risico te voorkomen of vanwege de hoogte van de eigen bijdrage bij de WMO. Eerst moeten immers de energierekening, de zorgpremie, de woonlasten en het eten betaald worden! Als er niets aan gedaan wordt, zal deze groep senioren voor het eerst een beroep moeten gaan doen op de bijstand!
Wat kan de gemeente, de gemeenteraad doen?
Ook de gemeente beschikt over verschillende instrumenten om aanvullend op wat het rijk kan doen, senioren uit de armoede te houden. Het zijn:
Het verlenen van ontheffing tot betaling van gemeentelijke lasten;Het neerwaarts bijstellen van de maximale bijdrage bij WMO-zorg;Het verstrekken van een korting voor uitgaven bij de aanschaf WMO-voorzieningen zoals een traplift en het levensloopbestendig maken van de woning;Het invoeren van een "blijversregeling" analoog aan een "startersregeling";Het meer beschikbaar stellen van middelen voor mantelzorg en dagopvang; Het tegen gunstige financiële (huur)voorwaarden mogelijk maken van een tijdelijke mantelzorgwoning voor de minder draagkrachtige senior;Het faciliteren van het omvormen van (een deel van) bestaande zorginstellingen dan wel andere panden tot een aantrekkelijke en financieel haalbare woonvorm voor senioren die graag beschut wonen; Het stimuleren van het in het leven roepen van een ruilsysteem waarbij mensen elkaar over en weer hulp bieden bijvoorbeeld in de vorm van en het subsidiëren van coöperaties.
Armoedebestrijding onder gehandicapten en alleenstaande ouders
Niet alleen onder senioren is er armoede en dreigt deze toe te nemen en is er sprake van zorgmijding. Dat geldt ook voor mensen met een langdurige functiebeperking en bij alleenstaande ouders met thuiswonende kinderen Veel wat in de pakketten over armoedebestrijding voor de senioren is vermeld, kan ook voor deze categorieën worden toegepast. De gemeenten zouden ook hier van rijkswege een compensatie moeten krijgen voor de gemaakte extra kosten. Dit alles om te zorgen dat ook deze groepen mensen zo lang mogelijk in hun woning kunnen blijven en zo een te vroege opname in de veel duurdere (jeugd)zorg- en verpleeginstellingen wordt voorkomen. Een aanpak van rijk en gemeenten samen, elk met een specifiek op hen afgestemd pakket van maatregelen.
Wat geeft de miljoenennota te zien?
De miljoenennota over 2017 is intussen verschenen. Het is heel pover wat het kabinet biedt, het zijn slechts kleine douceurtjes. Geen echte aanpak van de armoedebestrijding onder deze bevolkingsgroepen, vrijwel niets dat lijkt op een meer rechtvaardige inkomen en een beter bestaan voor hen. Van de oppositie in het parlement en met name van het CDA mag worden verwacht dat zij het nodige doen om deze misstanden weg te nemenTenslotteDe armoede in Nederland is onder senioren en andere categorieën mensen in ons land toegenomen en zal als er niet meer gedaan wordt nog verder toenemen. Dat zou toch niet mogen gebeuren in onze welvaartsstaat. Dat hoeft ook niet als rijk en gemeenten samen optrekken om deze armoede in ons land te bestrijden. Laten onze CDA-fracties in het parlement en in de gemeenteraden zich voor verbetering van hun situatie inzetten.
CDA-Seniorenplatform Provincie Utrecht
Wim Doelman
Oud-raadslid
>>> Ga naar het webdossier Armoede
