Eenzaamheidsbestrijding topprioriteit in Rotterdam
De gevolgen van eenzaamheid zijn groot: eenzame mensen voelen zich minder gelukkig en hebben vaker te kampen met gezondheidsproblemen. Reden voor Rotterdam om stevig in te zetten op het bestrijden van eenzaamheid.
Eenzaamheid is, niet alleen in de grote steden, een van de grootste problemen in Nederland. Meer dan een miljoen Nederlanders voelt zich sterk eenzaam, terwijl één op de drie mensen zich weleens eenzaam voelt. Risicogroepen voor eenzaamheid zijn ouderen, gehandicapten, mensen met autisme en mensen die gepest worden. De gevolgen van eenzaamheid zijn groot: eenzame mensen voelen zich minder gelukkig en hebben ook vaker te kampen met gezondheidsproblemen. En er zijn schrijnende gevallen zoals de vrouw die in 2013 gevonden werd, die tien jaar dood in haar flat had gelegen. Reden voor onder andere de stad Rotterdam om stevig in te zetten op het bestrijden van eenzaamheid. Wethouder Hugo de Jonge: 'Eenderde van de Rotterdammers zegt dat ze niemand hebben om om hulp te vragen, als er iets mis is. Dat zijn schokkende cijfers. Daar mogen we ons niet bij neerleggen.'
Bezoek voor 75+
Rotterdam besloot om eenzaamheidsbestrijding een topprioriteit te maken, met extra focus op ouderen zonder sociaal netwerk. Dat was ook een expliciete wens van het CDA Rotterdam tijdens de verkiezingen in 2014. Een belangrijk onderdeel van de aanpak is dat alle 75+'ers jaarlijks een huisbezoek krijgen. Dat wordt verricht door vrijwilligers en heeft tot doel om ouderen die kwetsbaar zijn of zorg nodig hebben goed in beeld te krijgen. 'Eén bezoekje van twee vrijwilligers gaat mensen natuurlijk niet uit een isolement halen. Daarom laten we de mensen die we bezoeken zien wat er allemaal gebeurt in hun wijk.
'De gespreksrondes worden goed voorbereid. In een wijkbijeenkomst worden zoveel mogelijk partijen geïnformeerd over de aanpak en wordt in kaart gebracht wat het aanbod van activiteiten voor senioren is. Dat komt in een wijkgidsje te staan, wat later uitgereikt kan worden. Ook wordt via dialoogtafels geprobeerd om eenzaamheid meer bespreekbaar te maken. Veel mensen vinden het moeilijk om toe te geven dat zij zich eenzaam voelen. Na de bezoeken en gesprekken, moet daar natuurlijk gevolg aan gegeven worden. Als ouderen niet zelfstandig op dingen af kunnen of durven gaan, dan worden ze daarbij ondersteund door de welzijnsorganisaties.
Voor Mekaar
De huisbezoeken zijn niet het enige wat gedaan wordt. Ze zijn onderdeel van het actieprogramma 'Voor Mekaar', waarin tal van maatregelen staan om eenzaamheid samen met de stad te lijf te gaan. De Jonge: 'We zetten in op drie sporen. Ten eerste willen we de aandacht van Rotterdammers voor elkaar versterken. Ten tweede moeten we beter worden in het herkennen van zorgwekkende eenzaamheid. En ten derde moeten met die signalen ook effectieve dingen gedaan worden. Soms is het al voldoende om een nieuw netwerk rondom iemand op te bouwen, soms is er meer professionele ondersteuning nodig.'
Eenzaamheid is een groot probleem, en de oplossing ligt bij een heleboel individuele mensen. Volgens Coalitie Erbij, een landelijk samenwerkingsverband tussen organisaties in de zorg- en welzijnssector, is het belangrijk dat eenzame mensen zélf ook de stap zetten om om hulp te vragen. Dat is moeilijk, maar wel essentieel. 'Zonder eigen inzet en motivatie lukt het niet', staat letterlijk op hun site.
Lief- en leedstraten
Om de aandacht van de stedelingen voor elkaar te versterken, worden in Rotterdam verschillende acties opgezet. Met een publiekscampagne wordt het onderwerp op de agenda gezet, en worden mensen bewust gemaakt van het probleem. 'Verder proberen we echt op straatniveau contacten te laten ontstaan. In zogenaamde 'lief- en leedstraten' zorgen gangmakers dat mensen elkaar weten te vinden. Zij koppelen buren aan elkaar, en zorgen voor bewustzijn. Ook is er straks in elke wijk een 'huiskamer' in de vorm van een open toegankelijke publieke ruimte. Dat kan een buurthuis zijn, maar ook een sportkantine. Net wat goed bij de wijk past', aldus Hugo de Jonge.
Er wordt in de stad op veel vlakken ingezet om eenzaamheid aan te pakken. Via sportverenigingen die initiatieven voor de wijken gaan nemen, via maatjesprojecten tussen ouderen en jongeren, met taallessen voor allochtone ouderen, via toegankelijke informatie gericht op ouderen. 'Het is wel full-force ja', erkent de wethouder, 'maar de cijfers liegen er dan ook niet om. Als stad willen we nooit meer meemaken dat iemand tien jaar lang niet gemist wordt. Daarom moeten we met alle partijen in de stad; overheid, professionals, verenigingen, gemeenschappen én de 632.000 inwoners vol aan de bak. Want Rotterdam is een internationale havenstad met grootstedelijk allure. Maar ook hier moet de menselijke maat leidend zijn. In dat opzichte kan de stad soms wel een beetje dorpsheid gebruiken!'
Lees meer inspiratie en concrete voorbeelden in ons Dossier Eenzaamheid.
Dit artikel door Marloes Metaal verscheen eerder in CDA.nl - zomer 2016.