14 oktober 2020

CDA houdt Webinar over impact kleine gasvelden in Drenthe

In oktober organiseerde CDA-Drenthe een Webinar voor bestuurders over de impact van de zogenaamde kleine gasvelden in Drenthe. CDA-Statenlid Siemen Vegter ontving als voorzitter van dit Webinar verantwoordelijk energie-gedeputeerde in Drenthe Tjisse Stelpstra, Jeannette van der Velde van GasDrOvF en CDA-Tweede Kamerlid Agnes Mulder uit Assen. 

Drenthe heeft volgens Tjisse Stelpstra op verschillende manieren met gaswinning te maken, namelijk als buren van het Groninger veld met schade, in Langelo wordt gewonnen gas opgeslagen en er wordt in Drenthe gas gewonnen uit kleinere velden en dat veroorzaakt ook schade. ”Het Groninger gasveld heeft een eigen dynamiek. Maar het is lang niet altijd duidelijk welke schade door Groningen wordt veroorzaakt en welke schade door Drentse bodemactiviteiten. Langelo is een buffer, die nodig is omdat in Groningen minder gas wordt gewonnen. Maar het is niet duidelijk wat op de lange termijneffecten zijn van die gasopslag. Het begrip ‘kleine velden’ dat in Drenthe wordt gehanteerd is betrekkelijk, ze zijn klein ten opzichte van het Groninger veld. Maar in Zuidwest Drenthe wordt toch het nodige gas naar boven gehaald, zeker nu Groningen wordt afgebouwd. In Drenthe zijn de NAM en Vermillion actief.”

Op zoek naar alternatieven
Gasloos worden betekent zoeken naar alternatieven maar Stelpstra denkt dat we het gas nog lange tijd nodig hebben als energiebron en de vraag is alleen onder welke condities. “De adviesrol van de provincie over het winningsplan is vastgelegd in de Mijnbouw Wet. Dat plan moet op basis van de wet getoetst worden. Voor de goede orde de Mijnbouw Wet spreekt niet over communicatie en omgang met de burgers. Maar dat is wel het aspect waar de provincie op inzet. De klacht van de burgers is dat hun adviezen niet zijn terug te vinden in de besluiten. Dat betekent dan vaak een gang naar de Raad van State en gefrustreerde burgers. Als provincie is onze adviestaak vooral gericht op de procedures. En die kloppen meestal wel. Begrippen als draagvlak en communicatie zijn niet in juridische contracten te vangen. Het advies van de provincie komt tot stand in gesprekken met gemeenten en waterschappen, maar alle belanghebbenden denken niet gelijk over de gaswinning. Gemeenten spreken niet altijd over feiten, maar gaan meer uit van het draagvlak en de emotie van de bewoners. Ook de communicatie van en door de mijnbouwondernemingen en de hogere overheden spelen een belangrijke rol. Het uitgangspunt van de provincie is, wij toetsen aan de wettelijke eisen, oordelen over de veiligheid en streven naar een goede verstandhouding met de gemeenten. Op basis daarvan gaan we in gesprek met het ministerie van Economische Zaken in plaats van het aanspannen van procedures.” 

Omgekeerde bewijslast heeft niet alle problemen opgelost. De schade afhandeling ging over het algemeen niet goed en de onafhankelijke schade afhandeling heeft te lang op zich laten wachten. Maar nu is er dan eindelijk een schadeprotocol. Bij het opstellen van het protocol hebben de mijnbouwbedrijven wel ‘een vinger in de pap gehad.’ Het nieuwe probleem is, als de schade niet door gaswinning komt, wat is dan wel de oorzaak? “De evaluatie, om het jaar, is daarom erg belangrijk. Hoe werkt dit protocol uit voor de mijnbouwschade in Drenthe? Hoe gaat de commissie met grensgevallen om? We zitten dicht tegen Groningen aan, dus in grensgebieden opletten dat er niet naar elkaar verwezen wordt, want die neiging bestaat ”zegt Stelpstra.

Belangenbehartiging van bewoners
Jeannette van der Velde legt uit dat de stichting GasDrOvF staat voor de belangenbehartiging van inwoners in Zuidwest Drenthe, Noordwest Overijssel en Zuidoost Friesland in verband met de gaswinning. GasDrOvF is actief is de gemeenten Westerveld, Steenwijkerland en Weststellingwerf. Zij stelt vast dat er veel onkunde is als het gaat om gaswinning. De intentie van de overheden is goed. Maar zij richten zich vooral op het zenden van informatie. “Dat geeft bij bewoners veel onrust, want er wordt niet naar ons geluisterd.” Er is volgens haar sprake van een ambtelijke benadering, waardoor mensen tussen wal en schip terecht komen. Ook de Commissie Mijnbouw werkt nog niet optimaal. Er is een neiging tot afschepen c.q. doorschuiven van de problemen. GasDrOvF wil een brugfunctie vervullen. Vermillion is actief in het grensgebied Overijsel, Friesland en Drenthe. Daar is sprake van beperkte schade, maar er zijn wel zorgwekkende verhalen. Ofschoon het gaat om zogenaamde kleine velden is er wel veel weerstand en weinig draagvlak. “Kleine velden waar veel gas wordt gewonnen, dus is er kans op schade. Maar die schade is vaak lastig te beoordelen. Sommige oorzaken zijn uit te sluiten, dan is het dus vermoedelijk gaswinning. Voorkom dat de afhandeling van de schade een administratief moeras wordt. Het gaat daar verkeerd, waar de burger niet tot zijn recht komt. Mijnbouwschade is vaak meer dan alleen de aardbevingsschade. Baseer je op het richtinggevend advies opgesteld door het Panel van deskundigen. Het heeft bijvoorbeeld ook invloed op de ondergrondse waterhuishouding. Het waterschap speelt daarin een belangrijke rol. Het waterschap Hunze en Aa kijkt in het kader van de Mijnbouw Wet naar de relatie tussen waterhuishouding, gaswinning en bodemdaling. Maar mogelijk moet het waterschap zich nog actiever opstellen.” 

Van het kastje naar de muur
Tweede Kamerlid Agnes Mulder zegt dat op 29 oktober er weer een overleg met de minister is en daarom wil Agnes weten hoe het staat met de trillingmeters. Zij heeft daarover een motie ingediend. De minister zou in overleg met de gemeenten en provincies daarover afspraken maken. In Zuidwest Drenthe zijn meters geplaatst, maar volgens van der Velde nog niet de gewenste versnellingsmeters. Vermillion gaat meters plaatsen, maar nog niet duidelijk is in welk gebied. Stelpstra zegt hierover dat het nieuwe schadeprotocol, de zogenaamde omgekeerde bewijslast, ervoor moet zorgen dat de inwoners ‘ontzorgd’ zouden worden. “Maar het is verontrustend te horen dat er nog steeds van het kastje naar de muur gestuurd wordt. Het lost dus niet alles op, zoals we gedacht hadden. Het is hoogstens een duwtje in de rug. In het geheel werkt het beter, maar bij individuele schademelding gaat het soms niet goed. Bij individuele gevallen zou het ook goed moeten lopen. Maar dan blijft de vraag hangen, als het geen mijnbouwschade is, wat is het dan wel en vindt er vervolgens geen schadeafhandeling plaats.”

Draagvlak kun je niet afdwingen
De gang van zaken in Groningen loopt dus nog niet optimaal en dat geeft ook druk op de schade door kleine velden. De afhandeling van de schade heeft vooral te maken met vertrouwen en niet met de omgekeerde bewijslast. En door het grote aantal aanmeldingen loopt het systeem vast. “Draagvlak is belangrijk”, zegt Siemen Vegter “maar mijnbouwondernemingen kun je niet dwingen draagvlak te creëren. Vaak wordt er veel te laat contact gezocht met de burgers. Ga in overleg met de bewoners.”
Voorzitter Vegter sloot het Webinar af met de volgende conclusies:
A. Baseer je beleid op vertrouwen en niet op bewijslast;
B. We zullen nog lange tijd gas nodig hebben in de energiemix;
C. Zorg dat adviezen in het kader van de Mijnbouw Wet eensgezind genomen zijn;
D. Luister naar de bewoners;
E. Benadruk hun mening in de adviezen. 
F. Door overleg bereik je meer dan met juridische procedures; 
G. Baseer je bij schade op het advies van het panel van deskundigen;
H. Ook bij de omgekeerde bewijslast moeten de bewoners centraal staan; 
I. Schade op voorhand direct melden, na een jaar verloopt de mogelijkheid; 
J. Ga vooraf aan de eerste plannen in gesprek met de bewoners;
K. Laat de noordelijke gemeentelijke energie/mijnbouw ambtenaren samenwerken;
L. De waterschappen moeten meer betrokken worden bij de gevolgen van mijnbouwactiviteiten.
 

Landelijk/​Provinciaal

De twaalf provinciale afdelingen vormen de schakel tussen de gemeentelijke afdelingen en het landelijke bestuur.