Voor het CDA is het belangrijk dat wij in Culemborg niemand in de kou laten staan. Bij de behandeling van de begroting voor 2023 zal het CDA daarom inzetten op het vrijmaken van extra budget voor de aanpak van energiearmoede bij kwetsbare huishoudens. Wij willen daarmee inwoners helpen die anders in de knel komen door de gestegen (energie)prijzen. Voorkomen moet worden dat inwoners door de energiecrisis in een noodsituatie belanden. Om te zorgen dat inwoners deze winter niet hoeven te wachten op de uitwerking van plannen van de Rijksoverheid dient de gemeente ook zelf haar verantwoordelijkheid te nemen. Het CDA stelde daarom begin september samen met een aantal andere raadsfracties schriftelijke vragen aan het college en nam samen met enkele andere fracties het initiatief tot de organisatie van een beeldvormende avond met maatschappelijke partners.
Op basis van alle informatie die nu bij ons bekend maken wij ons hard voor de volgende zes maatregelen:
1. Generieke maatregel: wij willen een verruiming van de tijdelijke energietoeslag naar 130%. Dat wil zeggen deze beschikbaar maken voor lagere inkomens tot 130% van het sociaal minimum. Verhoging van de energietoeslag heeft onze voorkeur tov verhogen uitkeringen en bijstandsregelingen. Verhoging van deze regelingen vindt ook landelijk al plaats.
2. Maatwerk bieden: wij willen een extra inzet via de bijzondere bijstand (desnoods via een compensatiefonds). Dit om mensen in nood extra bij te staan middels maatwerk. Daarvoor willen wij het college ruimte geven om een aanvraag van inwoners minder snel af te laten afwijzen als daar goede (aantoonbare) argumenten voor zijn. Hiermee bedienen we ook de lagere/ middeninkomens (gezinnen) die nu veelal buiten de boot van minimaregelingen vallen. Met deze invulling willen wij vooruit lopen op de extra incidentele middelen, totaal € 125 miljoen over periode drie jaar, die vanuit het Rijk beschikbaar gaan komen.
3. Voorkomen armoedeval; wij willen de zogenoemde armoedeval voorkomen. Er zijn veel mensen die net buiten een bepaalde regeling vallen. Wij vinden dit niet eerlijk. Wij zullen voorstellen het ontvangen advies van de adviesraad sociaal domein over te nemen.
4. Proactief handelen; wij willen voortvarend aan de slag. Om deel te kunnen blijven nemen aan de samenleving en huishoudens niet in verdere schulden te laten komen is het vooral nodig dat we niet te lang wachten met het invoeren van maatregelen. Waar nodig moeten we er ook niet voor schuwen om maatregelen met terugwerkende kracht in te voeren. De gewenste verruiming van de energietoeslag willen wij daarom met terugwerkende kracht ook over afgelopen jaar laten uitvoeren. Wij vinden dat inwoners met financiele problemen niet kunnen wachten op voorstellen die allemaal pas in de loop van 2023 duidelijk gaan worden. Voor veel inwoners met acute problemen is dit te laat.
5. Voorstellen voor dekking; wij zien binnen de begroting meerdere mogelijkheden voor dekking extra (incidentele) kosten. Denk dan aan overschot begroting, reserve coronagelden of vanuit het overschot ten aanzien van riolering (1 miljoen).
6. Toegankelijkheid/ vindbaarheid informatie; wij vinden het van belang dat informatie voor inwoners goed te vinden is. Op dit moment zijn de formulierenbrigade, het sociaal wijkteam en de schuldhulpmaatjes binnen Culemborg belangrijke ingangen waar inwoners terecht kunnen met vragen over inkomensondersteunende maatregelen en hulp bij het aanvragen van deze inkomensondersteunende maatregelen. De website www.culemborgkanmeer.nl mag wat betreft het CDA duidelijker fungeren als digitaal informatiepunt voor onze inwoners. Zie ook pagina over energietoeslag Culemborg. Of campagnes zoals die van Geldfit.
Met bovenstaande zes maatregelen denken wij te kunnen doen wat nodig is om inwoners in nood de helpende hand te reiken. Zo voorkomen we een negatieve spiraal en voorkomen wij een toenemend aantal inwoners met schuldenproblematiek. En als gevolg daarvan een ongewenste toename van maatschappelijke kosten.
Landelijke ontwikkelingen
Met onze maatregelen anticiperen wij op landelijke ontwikkelingen die reeds besloten zijn door het kabinet. Denk dan aan;
1- Verhogen minimumloon per 1 januari 2023 met ruim 10%. Daarmee worden de volgende uitkeringen ook verhoogd: Bijstand/participatiewet; AOW; IOAW; IOAZ; Anw; WW; Wajong; WIA; WAO; ZW; TW.
2- Loonbelasting gaat in 2023 omlaag: wie werkt, gaat minder inkomstenbelasting betalen.
3- Huurtoeslag, zorgtoeslag, kindgebonden budget worden per 1 januari 2023 verhoogd. De kinderopvangtoeslag wordtook aangepast.
4- De huren van sociale huurwoningen gaan omlaag voor huishoudens met een inkomen tot 120% van het sociaal minimum per 1 juli 2023. Daarnaast heeft de Tweede Kamer het kabinet op pad gestuurd met de opdracht een stevige huurverlaging voor tochtige huizen/laag energielabel te regelen.
Voorstellen vanuit college
Tegelijkertijd met de ontvangen beantwoording van onze schriftelijke vragen ontving de gemeenteraad van het college een informatienotitie met voorstellen voor het armoedebeleid. In deze notitite geeft het college een goed overzicht van huidig beleid. Ook geeft het aan waar het in 2023 extra op wenst in te zetten omdat het ziet dat een toenemend aantal Culemborgse huishoudens financieel in de problemen komen.
Het college heeft in de informatienotitie de volgende voorstellen gedaan:
1- tijdelijke verruiming individuele bijzondere bijstand. Als ook de mogelijke uitbreiding van de mogelijkheden voor bijzondere bijstand. Belangrijkste onderdeel daarbij is het verhogen van de inkomensgrens van 110% van de bijstandsnorm naar 120% van de bijstandsnorm (en zo mogelijk naar 130%). Daarmee wordt stijging verwacht van resp. 40 of 100%; kosten 185k of 410k extra; plus kosten bewindvoering 50k of 125k)
2- tijdelijke verruiming individuele inkomenstoeslag in de loop van 2023 (grens tenminste verhogen naar 120% bijstandsnorm; deze ligt nu op 110%) (kosten resp. 65k of 165k extra)
3- de draagkrachtgrens voor de ‘Doe mee regeling’ voor ouderen met een laag inkomen van 110% van bijstandsnorm naar 120% van de bijstandsnorm te verhogen. (kosten 28,5k extra)
4- komend jaar te starten met een vier jarige pilot Volwassenenfonds Sport en Cultuur waarmee inwoners met een laag inkomen mee kunnen doen/ dan wel blijven doen met sportieve en culturele activiteiten (kosten 50k per jaar)
5- lastenvermindering alle inwoners door eenmalige verlaging van rioolheffing in 2023 (kosten 1 miljoen eenmalig)
6- verhoging vermogensgrens voor kwijtschelding gemeentelijke belastingen in 2023 (via vast te stellen verordening belastingen in december)
7- extra inzet op voorlichting en vindbaarheid van informatie (binnen begroting)
8- verhoging subsidie stichting Leergeld Westbetuwe om toename aanvragen in 2023 op te kunnen vangen en daarmee meer gezinnen te helpen (kosten 15k extra)
9- extra personele uitvoeringscapaciteit in vorm van extra bijstandsconsulent om bovenstaande werkzaamheden af te handelen (kosten 60 – 90k extra)
10- extra personele inzet voor hulp aan inwoners met financiële vragen middels een budgetcoach (kosten 80k extra)
11- uitbreiden Dashboard sociaal domein in 2023 met indicatoren over armoede en schuldhulpverlening (binnen begroting)
Een groot deel van deze maatregelen kan op de steun van het CDA rekenen. Wel hebben wij moeite met de eenmalige lastenvermindering van de rioolheffing en de tijdelijke verruiming van de bijstand op de wijze waarop daar nu aan wordt gedacht. Wij zien beschikbare middelen graag gerichter ingezet voor situaties waar inwoners in de problemen komen na aftrek van hun vaste lasten. Voor wat betreft het CDA zijn dat niet alleen stadsgenoten die aanspraak maken op reguliere bijstand.
Focus college sterk op ouderen en minima
Bij het vaststellen van de gemeentebegroting neemt de gemeenteraad een besluit over zaken waarvoor zij in 2023 extra budget vrij wil maken. Het CDA ziet dat de voorstellen van het college zich vooral richten op ouderen en minima. Activiteiten zijn vooral gericht op kunnen meedoen aan activiteiten in de samenleving. Maar gezinnen en éénouder gezinnen die door stijging van vaste lasten in de problemen komen en geen aanspraak kunnen maken op regelingen staan vooralsnog met lege handen. Voor wat betreft het CDA is het nodig dat de gemeente ook oog heeft voor deze groeiende groep. Denk dan aan de gezinnen en huishoudens die net boven het minimumloon zitten. Voor hen is het niet duidelijk of zij in verhouding mee zullen stijgen of onderaan de streep slechter af zijn dan huishoudens die aanspraak maken op minimaregelingen. Om er ook te zijn voor de (lagere) middeninkomens en mensen in accute hulp ziet het CDA de collegevoorstellen 1 en 5 graag anders ingevuld.
Meer informatie:
Informatie ten aanzien van besluitvorming extra uitgaven Armoedebeleid bij begroting 2023
- beantwoording schriftelijke vragen art 33 mbt mogelijke verbetervoorstellen (12 oktober)
- informatienotitie armoedebeleid (12 oktober)
- beeldvormende avond (13 oktober)
- brief adviesraad Sociaal Domein via dagpost (14 oktober)
- beleidsplan Rondkomen in Culemborg (vastgesteld in 2017)