Inbreng CDA voortgangsrapportage 2020

Gemeenteraad 24 juni 2020

Het CDA-Tiel heeft kennis genomen van de 1^e voortgangsrapportage. Een aangepaste versie, zonder een gedetailleerd financieel overzicht en zonder perspectievennota. Wat we al vreesden wordt bevestigd in de voortgangsrapportage, ons gemeentelijke huishoudboekje staat er alles behalve goed voor.

In de voortgangsrapportage springt het programma veiligheid er in positieve zin uit, omdat uit de rapportage blijkt dat veel doelen zijn gehaald of aardig goed op schema liggen. Wel heeft onze fractie een punt van zorg: de toename van onverdraagzaamheid. Polarisatie, een “mooi” woord voor de verscherping van tegenstellingen tussen partijen of bevolkingsgroepen, lijkt ook in ons land steeds meer toe te nemen. Wij vinden dit een zeer zorgelijke ontwikkeling waar niet direct een pasklare oplossing voor is. Laten we met elkaar waakzaam blijven en het gesprek aangaan ipv het conflict op zoeken.

Vervolgens lezen dat het college de kosten van de jeugdzorg maar niet onder controle krijgt. We moeten er rekening mee te houden dat er in 2020 ongeveer 1,5 miljoen meer nodig is dan er in 2019 is uitgegeven (12.971.551). Het aantal verwijzingen naar gespecialiseerde zorg, zo lezen we, is gedaald met dank aan de inzet van praktijkondersteuners. Daar tegenover staat dat de kosten per cliënt fors zijn gestegen.

Onze vraag aan het college:

In Tiel krijgen inmiddels 900 jongeren aandacht of behandeling van professionals. Het CDA-Tiel vraag zich af of er nog steeds niet te snel verwijzingen wordt, tevens vragen wij ons af hoe de kosten van ontwikkelingen per cliënt beter gemonitord kan worden.

Antwoord van de wethouder: “We doen al veel maar gaan dit verbeteren, ook het aantal zorgleveranciers moet naar beneden, hier werken we aan. Inkoop geschiedt op regionaal niveau”.

Voor het CDA-Tiel staat buiten kijf dat jongeren en kinderen goed geholpen moeten worden. We maken ons echter wel zorgen over het in “hokjes” plaatsen van kinderen en jongeren, tegenwoordig wordt wel erg snel geconcludeerd dat jongeren en kinderen hulp en begeleiding nodig hebben. Schieten we hierin al samenleving niet erg veel door? Dit probleem heeft inmiddels ook landelijk de aandacht. Of we die extra 1,5 miljoen ook echt nodig hebben, moet nog blijken. We moeten er in ieder geval zorgen dat als dat wel het geval is, we de rekeningen kunnen betalen. Ook de ontwikkeling en de oplopende kosten van de WMO zijn zorgwekkend te noemen, veel is nog onduidelijk en we moeten wachten op de exacte cijfers alvorens we weten waar we staan.

Vraag aan het college:

Is er al meer te zeggen over de financiële gevolgen van de nieuwe wet ‘WMO iedereen gelijk’.

Antwoord van de wethouder: “Dat weten we nu nog niet, er zijn wel veel meer aanmeldingen maar om hoeveel dat gaat wordt later pas duidelijk”.

De jeugdzorg en de WMO zijn niet de enige twee probleemgebieden waarbij de kosten zich blijven opstapelen. Ook andere posten leveren hieraan een negatieve bijdrage.
Een reeks van geplande bezuinigingen is niet, niet geheel of niet binnen de geplande periode gehaald of is niet te realiseren.
Bij de Waalkade zullen de kosten van de kademuur en wandelpromenade 5 tot 10 % hoger uitvallen. De wethouder sprak destijds over een tegenvaller van  200.000 tot 500.000 euro.

Vraag aan het college:
Is hier al meer duidelijkheid over? Moeten we rekening houden met 2 of eerder met 5 ton?

Antwoord van de wethouder: “Inmiddels zitten we op ruim 3 ton overschrijding. Het project wordt naar verwachting medio september opgeleverd. Hoeveel extra geld er bovenop de 3 ton nog nodig is valt nu niet te zeggen”.

De bijdrage aan het regionaal investeringsfonds was niet als structurele uitgave opgenomen in de begroting 2020. We praten hier over 3,- euro per inwoner voor Tiel, iets meer dan 125.000,-.(begroting blz. 183)

Vraag aan het college:
Gaan wij hier nog mee door? Er zou nog een plan komen. Moeten we dit bedrag, gezien de huidige financiële omstandigheden, niet op nemen in onze investeringsagenda?

Antwoord van de wethouder: “Het fonds doet heel veel goed, een aanjager voor de regio en vele initiatieven. Er komt een voorstel en u kunt dit op de investeringsagenda terug vinden in november dit jaar bij de begroting”.

De exorbitante stijging van alle kosten om onze openbare ruimte goed te onderhouden baart het CDA-Tiel grote zorgen. Bij de behandeling van de perspectievennota in juni 2019 en de behandeling van de begroting november jl. heb ik namens onze fractie van  het CDA-Tiel al onze zorgen geuit, omdat wij van mening waren dat er door het college onvoldoende rekening werd houden met het stijgen van de prijzen in bouwsector en waarschuwden wij al voor diverse projecten waar de begrootte budgetten wel eens nadelig zouden kunnen uitvallen. Het college gaf toen aan onze zorg niet te delen. De begrote uitgaven worden inmiddels behoorlijk overschreden, als boosdoener worden de stijging van de bouwkosten genoemd. 
Voor dit jaar is er daarom 280.000 euro extra nodig voor diverse projecten. daarnaast zijn er meer zorgen:

De herinrichting van een deel van de Grotebrugse Grintweg gaat 150.000 tot 200.000 euro meer kosten dan begroot.
Het krediet voor de tijdelijke verhuizing van het Lingecollege blijkt niet toereikend. Er is ruim 230.000 euro meer nodig.
Aan niet geplande kosten voor onderhoud en reparatie van de openbare verlichting is nog eens 130.000 euro extra nodig.

Alles bij elkaar opgeteld is dit wederom een behoorlijke aanslag op onze portemonnee.

Antwoord van de wethouder: “Alle extra kosten zijn verklaarbaar, het is nu eenmaal duurder geworden”

Vervolgvraag CDA: Maar u heeft toch een begroting, dan moet het college er toch voor  zorgen dat u binnen de begroting blijft en indien u signalen opvangt dat het mis dreigt te lopen en u meer geld nodig heeft dan komt u toch per direct naar de raad?

Antwoord van de wethouder: Dat doen we nu toch.

Een compliment is op zijn plaats m.b.t. de ontwikkeling op het gebied van woningbouw. Op een aantal plaatsen binnen onze gemeente wordt er druk gebouwd, zo krijgen lelijke plekken in onze gemeente weer een herkansing en een betere bestemming en komen er extra woningen beschikbaar voor onze inwoners. Het historisch karakter van onze stad dient hierbij niet vergeten te worden.

Vraag aan het college:
Hoe staat het met de verdere uitbreiding van Passewaaij? Is er al nieuws te melden m.b.t. het onderzoek naar de 3^e ontsluiting van Passewaaij waarvoor we als raad budget hebben toegekend?

Antwoord van de wethouder: Er komt een plan voor de doorontwikkeling van Passewaaij naar de commissie ruimte, het onderzoek voor de derde ontsluiting is nog niet afgerond. Dat zelfde geldt voor het doortrekken van de rondweg”.

Al jaren staat onze ambtelijke organisatie onder druk. Hoe vaak de therm “het piept en het kraakt” in deze zaal m.b.t. het functioneren van onze ambtelijke organisatie al genoemd is durf ik niet meer te zeggen. Conclusie van een onlangs gepresenteerde QuickScan vertelt ons dat we over te weinig mensen beschikken, en dat er op bepaalde fronten ook specifieke kennis en kunde mist en deze is dringend noodzakelijk om de vele nieuwe wetten, regelgeving en taken goed en adequaat uit te voeren. Hier is ook extra geld voor nodig. Nu met de huidige corona-crisis is de druk alleen maar toegenomen.

De voortgangsrapportage is gedateerd. We zijn ingehaald door de tijd en door een enorme crisis waar we sinds begin maart met elkaar in zitten, een situatie die van grote invloed is op onze inwoners, onze ondernemers, onze zorgverleners, scholen, op u, op mij op onze gehele samenleving en niet in de laatste plaats ook op ons huishoudboekje. Ik had gehoopt dat we tegen deze tijd het virus hadden overwonnen, zonder overledenen en ernstig zieken. Maar niets is minder waar. Het corona-virus waaiert over de wereld en het einde is nog niet in zicht.

Hoe deze crisis in financieel opzicht voor onze gemeente gaat uitpakken boven op alle te korten die er al zijn weten we niet. Daarvoor ontbreken de exacte cijfers en is ook nog veel onduidelijk.

Zoals het CDA-Tiel er nu tegenaan kijkt, hadden we voor de uitbraak van deze crisis al een enorm tekort op de begroting en weinig tot geen ruimte om nieuwe investeringen te doen.

Als we nu alleen even inzoomen op de gevolgen van de corona-crisis, helpt het rijk en de provincie daar waar mogelijk op veel gebieden met steunpakketen en extra financiële bijdragen om de gevolgen van deze crisis op financieel gebied te verzachten, maar het is een utopie om ervan uit te gaan dat men alle klappen kan opvangen!

Met dat perspectief op ons netvlies is het CDA-Tiel op zoek naar een perspectief voor ons als gemeente met al haar inwoners en bezoekers. Dat valt niet mee.  Doordat er momenteel geen Perspectieven Nota plus onderbouwing beschikbaar is voor de Raad is er alleen de mogelijkheid om te kijken hoe het met bestaande programma's verloopt. En dat geeft al weinig hoop op een goede afloop. Als Raad worden we nu gevraagd te sturen met alleen een achteruitkijkspiegel als instrument; de voorruit is geblindeerd. Een gevaarlijke situatie die oproept tot uiterste voorzichtigheid met betrekking tot vergaande financiële beslissingen

Daarom roepen wij het college op om onnodige uitgaven tot nader order uit te stellen en om zorgvuldig, weloverwogen naar een sluitende begroting met investeringsagenda toe te werken.

Het CDA-Tiel heeft de onderstaande overdenkingen meegeven aan het college:

• Neem de inwoners mee, verbeter de communicatie. Wees zuinig op het vertrouwen van de inwoners. Koester en verbeter dat. Stel zaken niet mooier voor dan ze zijn. Wees open en eerlijk. Ga door met het omvormen van de ambtelijke organisatie in een dienstverlenende organisatie waar iedere medewerker geschikt is voor zijn functie en duidelijk weet wat er van haar of hem verwacht wordt en zorg dat men resultaat ziet van de inspanningen. Vul geen vacatures met mensen die daarvoor de vereiste kwaliteiten missen.
• Selecteer zorgvuldig de diensten en organisaties waarmee je samenwerkt. Maak duidelijke afspraken, stel doelen en controleer zakelijk of deze gehaald zijn. 
• Ga zorgvuldig na of bezuinigingen nu onder deze omstandigheden verantwoord zijn. Denk hierbij aan onze verenigingen en vrijwilligers!
• Zonder de goede zorg die onze mantelzorgers in onze gemeente verlenen aan onze kwetsbare inwoners kan Tiel niet. Er wordt in deze tijd steeds meer een beroep gedaan op de mantelzorger in het algemeen. Deze mensen verdienen onze hulp, ondersteuning en een enorme waardering voor hun belangeloze inzet.
• Voorkom kostbare en langdurige gerechtelijke procedures. Gelijk hebben is een ding, maar juridisch gelijk krijgen is vaak iets anders.  De ervaring leert dat procedures veel geld kosten en lang niet altijd leiden tot het beoogde resultaat.  
• Geef geen geld uit wat er niet is! Maak een pas op de plaats, het wensenlijstje van de gemeente is groot, maak verstandige keuzes. Bij twijfel niet doen!
• Zorg voor grip op alle (financiële) processen binnen de gemeente.

Yvonne Son-Stolk, Fractievoorzitter CDA-Tiel