01 juli 2020

Woordvoering René Bolle voorjaarsbrief 2020: 'Sorry'

'Voorzitter, ik denk dat ik, voordat ik begin, mijn excuses moet aanbieden aan de raad en het college. Ik vind het best wel een beetje confronterend. Natuurlijk, ik was me ergens in mijn achterhoofd wel een beetje van bewust. Maar gisteren, toen ik er wat verder indook, toen pas kwam ik erachter dat het nog veel erger was dan ik dacht. Dus daarvoor mijn excuses. Sorry. Dat had anders gekund. Nee, dat zeg ik verkeerd: dat had anders gemoeten.

De voorjaarsbrief. Realistisch, Onvoldoende tot zwak, Zorgelijk, Crisis. Dat is in een notendop de voorjaarsbrief. Het college heeft nog geen richting aangegeven over hoe de knelpunten opgelost zouden moeten worden. Maar wil daarover het gesprek aan. Het is makkelijk om te zeggen: 'Ja, als het slecht gaat dan wilt u wel een open gesprek over hoe we de pijn samen gaan verdelen.' Maar dat zou niet helemaal recht doen aan de situatie. Ik zie namelijk een mooie opwaartse trend die bij de vorige begroting is in gezet en nu met deze voorjaarsbrief en bijlagen wordt voortgezet. Hou deze transparantie vast en breng het elke keer weer een stukje verder. Transparantie is natuurlijk mooi, maar dat brengt je op zichzelf nog nergens. 

We moeten het hebben over de financiën

Wat is volgens het CDA de lijn die moet worden gekozen voor de begroting voor 2021? Ja, en dan ben ik nog maar net begonnen en loop ik er toch weer tegenaan. Doe je zo je best om het er niet wéér over te hebben. Niet die grijsgedraaide plaat waar ik net m’n excuses nog voor gemaakt heb: De financiën van de gemeente Groningen. Ik heb namelijk wat begrotings- en voorjaarswoordvoeringen terug gelezen van de afgelopen jaren. En wat moet dat een kwelling geweest zijn voor jullie. Jaar op jaar hetzelfde verhaal van het CDA. 'Het gaat niet goed, we geven teveel geld uit. Het roer moet om. Terug naar de basis. Richt je op kerntaken.' El-ke-keer-maar-weer. Niet meer markt, niet meer overheid, maar meer samenleving. 

En ieder college en coalitie, de een nog groener of progesieverderder dan de ander, ging gewoon door op dezelfde voet. Ze zagen het wel. We hadden het er wel over. Zelfs aan de informateurstafel met mevrouw van Gent. Het worden zware tijden, met gigantische opgaven. Maar échte verandering? Jaren lang hetzelfde liedje, ook van mij. 

'En partijen die zeggen we moeten anticyclisch investeren: We zijn helemaal niet in de positie om nu anti-cyclish te investeren, want als de coalitie een reserve ziet dan weten ze niet hoe snel ze het weer uit moeten geven.'

Maar genoeg is genoeg. Je kunt ook doorschieten. Vandaar mijn excuses. Maar ik hoop wel dat jullie me daar een beetje bij willen helpen zodat ik volgend jaar, of misschien bij de begroting in november al, wat anders kan gaan zeggen. En partijen die zeggen we moeten anticyclisch investeren: We zijn helemaal niet in de positie om nu anti-cyclish te investeren, want als de coalitie een reserve ziet dan weten ze niet hoe snel ze het weer uit moeten geven. Sorry, ga ik weer. Zoals ik zei: ik heb hulp nodig. 

Gaan voor een duuzame financiële positie

Wat zou mij helpen? Maak stappen naar een duurzame financiële positie van de gemeente. Niet door nu keihard te bezuinigen, dat heeft geen zin. Maar ook niet door weer eenzijdig te wijzen naar Den Haag. El-ke-keer-maar-weer. We hebben een probleem en als we meer geld krijgen van het rijk, dan is het opgelost. Het is net zo’n grijsgedraaide plaat als de plaat die u van mij zo vaak gehoord heeft de afgelopen jaren. Het is niet de oplossing. Maak daarom alsjeblieft werk van échte verandering en ga toe naar een robuustere financiële positie. Pas dan kun je zeggen dat financiën dienend zijn. En dan kun je ook bij een volgende crisis écht anti-cyclisch investeren, omdat je daarvoor een reserve hebt, nu kunnen we ons dat helemaal niet permitteren. Maar dus werk van echte verandering. Vooral in beleid. Verandering op de BUIG. Waar we jarenlang te weinig mensen perspectief kunnen bieden. Verandering op de jeugdzorg. Waar alleen maar meer en meer jongeren zorg krijgen. Verandering op de WMO. Waar we moeten gaan naar een systeem waar centraal staat wat mensen nodig hebben en niet waar mensen recht op hebben. En laat het adagium: we gaan er niet over, maar we zijn er wel van... los. Laat het los. Stop ermee. Dat kunnen we simpelweg niet betalen. Net zoals dingen als Voedselvisies. Niet nodig.  

'Maak daarom alsjeblieft werk van échte verandering en ga toe naar een robuustere financiële positie.'

Wat is dan wel nodig volgens het CDA, wat moet overeind blijven?  

  • Woningbouw. En alles wat daarom heen hangt. Het gaat al lastig genoeg zijn om ervoor te zorgen dat we mooie nieuwe wijken kunnen realiseren voor de gemeente. Maar dat is wel hard nodig om iedereen een betaalbaar huis te kunnen bieden. Van student tot bejaard. Van sociale huur tot een dure koop en alles wat er tussen zit.
  • Beheer en Onderhoud. Inwoners betalen veel belasting in deze gemeente, dus ze mogen er ook van uit gaan dat de gemeente hun directe leefomgeving goed onderhoud. 
  • Armoedebeleid. In Groningen groeit een te groot deel van de kinderen op in armoede. Dat is een te groot probleem om op de lange baan te schuiven. 
  • Sport. Ik zie dat het college daar goeie dingen over zegt. Verenigingen ondersteunen en meer capaciteit realiseren. Uitstekend.
  • En als laatste zorg. Die gedroomde transformatie. Daar zijn we helaas nog niet, maar die is echt essentieel. 

'Maar het is nu, misschien nog wel meer dan ooit, het is nu echt noodzakelijk om ambities bij te stellen.'

Never waste good crisis

Never waste a good crisis. We hadden in Groningen al langer een crisis, maar er is nog een flinke schep bovenop gekomen. Misschien dat het nu indaalt. Wat we nodig hebben is een visie. Een visie op hoe we de gemeente zo positioneren dat zij ervoor zorgt dat de samenleving in Groningen het beste tot zijn recht komt. Een gemeente die faciliteert en ondersteunt en niet alles naar zich toe trekt. En dat kan een groene gemeente zijn, waarin we ervoor zorgen dat we CO2 neutraal zijn. Misschien dan niet in 2035, maar in 2050. Dat kan ook een gemeente zijn waarin we ervoor zorgen dat we regen opvangen en hittestress tegengaan. Dat kan ook een gemeente zijn waarin we voorop lopen in circulaire economie. Dat kan een sociale gemeente zijn waarin we een andere benadering kiezen voor mensen in de bijstand. 

Maar het is nu, misschien nog wel meer dan ooit, het is nu echt noodzakelijk om ambities bij te stellen. Prioriteer. Maak keuzes. En wees eerlijk en transparant in wat wel kan en wat niet. Want voorzitter ook in het geval dat we een boel meer geld krijgen van het rijk. Stel nou eens dat dat gebeurt. Zelfs dan. Dan zijn we misschien tijdelijk uit de brand, maar dan zijn we er nog lang niet. Wij willen in deze zaal zo ontzettend veel met en voor onze prachtige gemeente. Allemaal met de beste bedoelingen. En het kan onmogelijk allemaal. Sorry.' 
 

Landelijk/​Provinciaal

De twaalf provinciale afdelingen vormen de schakel tussen de gemeentelijke afdelingen en het landelijke bestuur.