Inbreng debat over de begroting Volksgezondheid, Welzijn en Sport - onderdeel Langdurige Zorg/Gehandicaptenbeleid
(alleen het gesproken woord telt)

Voorzitter,

Vaak loopt de overheid de samenleving voor de voeten. Daarom is het idee van de minister helemaal zo gek nog niet: zelf als het kan, thuis als het kan en digitaal als het kan. Het is wel belangrijk dat we voorkomen dat de overheid hiermee verantwoordelijkheid afschuift. De samenleving kan veel dingen zelf. Ouderen zijn tot veel in staat. Maar de overheid heeft ook een eigen verantwoordelijkheid, bijvoorbeeld in het organiseren van randvoorwaarden als het gaat om veiligheid. Ik heb het over randvoorwaarden om veilig oud te kunnen zijn in Nederland.

Voorzitter,

In 2040 rijden er misschien wel een kleine miljoen scootmobielen in ons land. Er zijn zorgen onder de gebruikers. Als je het woord 'scootmobiel' googelt, lees je over veel ongelukken: 'Persoon op scootmobiel op N470', 'Man rijdt met scootmobiel van dijk bij Hoorn' en ga zo maar door. Gebruikers vinden de regelgeving onduidelijk, van de stoep naar het fietspad en de openbare weg. Daarnaast moet je behendig zijn en ook nog een keer technisch. We hebben het hier over een apparaat dat wettelijk zelfs 45 kilometer per uur mag. De meeste mensen krijgen een scootmobiel gewoon mee naar huis: veel succes ermee; zoek het maar uit. Zou de staatssecretaris het niet ook wenselijk vinden dat er bij de aanschaf of verstrekking verplicht wordt gezegd dat mensen ook een cursus kunnen volgen, zodat de verkeersregels en het gebruik worden uitgelegd voordat ze de weg op gaan? Heeft de overheid hier niet een eigen verantwoordelijkheid in?

Voorzitter,

Denk ook aan de stoplichten. Kunnen we het ons voorstellen dat een stoplicht te snel op rood springt? Veel ouderen klagen erover dat ze te weinig tijd hebben om de straat over te steken. Hoe gaat de staatssecretaris ervoor zorgen dat onze ouderen mee blijven doen in een steeds sneller wordende samenleving? Hoe zorgen we ervoor dat niet alleen het snelle, het gezonde en het jonge perspectief dominant is?

Dan de veiligheid achter de voordeur. Hoe kan de staatssecretaris ouderen die te maken krijgen met huiselijk geweld of die slachtoffer worden van financieel misbruik, ondersteunen? Wat kan hij doen? Heeft de staatssecretaris dat brede spectrum van veiligheid goed in het vizier? Veilig leven gaat namelijk nooit met pensioen.

Voorzitter,

De positie van mensen met een handicap is ondergeschikt in Nederland. Dat is al heel lang het geval. Mensen met en zonder handicap leven te vaak in gescheiden werelden. Ze gaan apart naar school of gaan apart sporten. Ze komen kroegen, restaurants en winkels niet eens binnen. Het is toch eigenlijk een groot schandaal dat zo veel mensen al zo lang structureel worden buitengesloten in een van de rijkste landen ter wereld? Kan de minister hier eens op reageren? Het is glashelder. Het beleid voor mensen met een handicap is in ons land opgedeeld in veel te veel hokjes, bij allerlei ministeries en overheidslagen. Snapt de minister ook dat het mede hierdoor komt dat mensen jarenlang achtergesteld en buitengesloten worden? Het is siroop met te veel water: de intentie is er, maar de smaak is weg. De verantwoordelijkheid is in zo veel verschillende hokjes opgedeeld, de siroop is zo verdund, dat er van verantwoordelijkheid eigenlijk helemaal geen sprake meer is.

Voorzitter,

De consequenties hiervan zijn voor een mensenleven echt enorm. Moet een kind buiten het dorp naar school of zelfstandig naar een sport- of muziekvereniging? Vergeet het maar, want er is geen aangepast toilet. Ben je op zoek naar werk? Jammer, maar het is een representatieve functie of het is te ingewikkeld om een werkplek aan te passen. Dit is waar mensen met een handicap in ons land dag in, dag uit mee te maken krijgen.

Voorzitter,

Vorige week had ik Ruud aan de telefoon. Hij heeft cerebrale parese, een vorm van spasticiteit waardoor hij niet kan lopen en moeilijk kan praten. Hij vertelde me dat hij jaloers was op al die mensen die kunnen demonstreren, een van de grootste rechten in onze democratie. Hij zei: als wij nou met 2 miljoen mensen op het Malieveld zouden kunnen staan, was alles allang voor ons geregeld.

We mogen het niet goedpraten. We mogen ook niet meer verwijzen naar allerlei goedbedoelde programma's van verschillende ministeries. Het is klaar met de te dunne ranja van verantwoordelijkheid. Daar is de nood gewoon veel te groot voor. We moeten het echt gaan regelen. De minister moet verantwoordelijkheid nemen. Mensen moeten het gaan merken en voelen dat ze de straat op kunnen, dat ze de winkel in kunnen, een biertje kunnen drinken en dat ze collega's kunnen hebben. Kinderen met een verstandelijke beperking moeten zich op school door kunnen ontwikkelen tot 20 jaar, en niet op hun 18de al buiten staan. Gemeenten moeten eindelijk eens gaan werken aan een Inclusie Agenda en moeten aangepakt worden als ze dat verzuimen. Is de minister bereid om dit te doen?

Krijgen mensen met een handicap in november positief nieuws van het ministerie van VWS over de invoering van het Facultatief Protocol? Het VN-comité in Genève stelt deze vraag ook op de list of issues. Wat is het antwoord van de minister hierop? En hoe staat het met de uitvoering van de motie-Werner/Agema over gelijkwaardig kunnen reizen voor mensen met een handicap? We moeten het meedoen van mensen met handicaps niet meer vanuit het medische model uitvoeren, maar vanuit het mensenrechtenmodel, het sociale model, het inclusieve model. Dan pas zullen we mensen met een handicap gaan zien, op straat, op het werk, in de klas, in het theater en in de bus of in de trein. Omdat het normaal is.

Voorzitter,

Vorig jaar heeft de Europese Commissie de strategie voor de rechten van mensen met een handicap goedgekeurd. Het gaat over een periode van negen jaar, tot 2030, met als doel een Europa zonder belemmeringen. Ik ben voor en ik ben ervan overtuigd dat de minister dat ook is. Maar we moeten inhalen. De achterstelling en uitsluiting zijn zeer hardnekkig. Die Europese strategie is dus fijn, maar we hebben een nationale strategie nodig. Ik wil dat onze inwoners, hier in Nederland, het gaan merken en voelen. Daar is extra hulp voor nodig, een regeringscommissaris, een herkenbaar boegbeeld dat gepassioneerd en gedreven aan de bak gaat met een nationale strategie, iemand die alle gemeenten en ministeries opschudt, meeneemt en bij de lurven pakt om die fundamentele achterstelling weg te werken. Die werkt vanuit een sociaal model en die gevraagd én ongevraagd adviseert. Voelt de minister hier iets voor? Of eigenlijk: kan de minister zorgen dat deze persoon morgen kan beginnen?

Met veel dank namens miljoenen Nederlanders die dan eindelijk, na zoveel jaren, het gevoel hebben dat ze gehoord en gezien worden.

Landelijk/​Provinciaal

De twaalf provinciale afdelingen vormen de schakel tussen de gemeentelijke afdelingen en het landelijke bestuur.