Inbreng debat over maatschappelijk verantwoord inkopen
(alleen het gesproken woord telt)
Voorzitter,
Vandaag behandelen wij de Wet maatschappelijk verantwoord inkopen Jeugdwet en Wmo. Een ‘kan-bepaling’ in de Jeugdwet en in de Wet maatschappelijke ondersteuning. Gemeenten kunnen bij de inkoop in het sociale domein kiezen voor het lichtere aanbestedingsregime. Voor het CDA is het helder. We zijn voor eerlijke en transparante manier van inkopen. Juist binnen het Sociaal Domein. We zijn tegen tijdrovende bureaucratie en omslachtige procedures. En tegen een tijdrovend proces met veel Excel-bestanden en inkoopbureaus. Zeker bij de inkoop van jeugdzorg en Wmo is het ‘ouderwetse’ aanbesteden vaak niet het beste instrument. Het aanpassen van Europese regels is niet eenvoudig blijkt. En de wet die nu voorligt is wel degelijk een verbetering. En u weet, voorzitter, het CDA is voor gespreide verantwoordelijkheid.
Een lichte variant van aanbesteden is alleen uitvoerbaar en kunnen gemeenten alleen op een ‘goede manier doen’, als zij bij aanvang een aantal zaken op orde hebben, stelt de Raad van State. Zoals de cyclus van beleid, de contractering en uitvoering. Dat is nu niet overal het geval. De staatssecretaris steekt een handje toe en geeft aanbevelingen in zijn nota naar aanleiding van het verslag. De vraag van het CDA is of dat voldoende is? Graag een reactie van de staatssecretaris.
Het toezicht op de Wmo. Dat is niet overal goed op orde. Dat stelt de staatssecretaris in zijn brief over de toekomst van de Wmo. Het CDA deelt deze constatering. Maar wat gaat de staatssecretaris doen om het wel op orde te krijgen? En helpt een vastgesteld aantal aanbieders dat via onderhandelingen een contract heeft gekregen niet ook om het toezicht te verbeteren? Graag een reactie van de staatssecretaris. De Raad van State stelt immers ook dat gemeenten bij aanvang ‘de boel’ op orde moeten hebben. En nogmaals: we kunnen concluderen dat het toezicht niet op orde is.
Dan de open house-procedure. Mijn fractie en ik vinden dit een tweeledig verhaal: de regering wil het niet verbieden maar ontmoedigen. In sommige gevallen is de open house-procedure passend, staat in de nota naar aanleiding van het verslag. Wanneer vindt de regering dit dan passend? En wat betekent dit wetsvoorstel als in de toekomst vormen van zorg voor jeugdigen op regionaal niveau moeten worden ingekocht?
In het wetsvoorstel Verbetering beschikbaarheid zorg voor jeugdigen zal dit worden uitgewerkt. Maar ik begrijp het toch goed dat de vereenvoudigde aanbestedingsprocedure (deze wet) dan ook zal gelden? Kunnen regiogemeenten ook afspreken het zwaardere aanbestedingsregime te gebruiken? Gaat de staatssecretaris dit via handreikingen etc. ontmoedigen? Wat is het plan?
Het CDA ziet nog een gevaar. Zouden minder aanbieders niet kunnen leiden tot meer onderaannemers? En wat doet dat met het toezicht? En met de prijzen? En met de kwaliteit? De gemeente moet reële prijzen betalen. En dan de aanbieder aan de onderaanbieder? Hoe zit dat dan? Graag een reactie van de minister. En hoe scherp kan een gemeente in het nieuwe regime zijn en blijven om ‘zorgcowboys’ te weigeren? Begrijpt het CDA het goed dat het nieuwe aanbestedingsregime hier bij uitstek geschikt voor is? Dus een selectie maken van een vastgesteld aantal van deugdelijke aanbieders met wie in onderhandeling wordt gegaan. Graag een bevestiging van de staatssecretaris. En blijft het ook met het nieuwe regime wel mogelijk om kleine en innovatieve aanbieders een kans te bieden.
Het is nu april 2022 en voor 1 december 2021 zou worden besloten welke (soorten) geschillen bij de geschillencommissie kunnen worden aangebracht en hoe de geschillenregeling voor de jeugd zal worden georganiseerd. Mijn fractie wil graag weten hoe het staat met de geschillencommissie en welke soort zaken er wel en niet aanhangig kunnen worden gemaakt?
Dan de Europese aanbestedingswet en richtlijn (2012) die nu geëvalueerd worden. Maar waar de gewenste veranderingen niet op korte termijn zullen komen. Wanneer hebben de staatsecretaris en de Kamer zicht of de Europese regels aangepast gaan worden?
Tenslotte voorzitter, de regering heeft dit wetsvoorstel ingediend om het voor gemeenten en zorgaanbieders makkelijker te maken. Minder tijd kwijt te zijn aan de hele papieren rompslomp van de contractering. Maar dan wil mijn fractie ook bijhouden of deze wet doet wat hij moet doen en gaat leiden tot meetbaar minder administratieve lasten voor gemeenten en zorgaanbieders. Daar wil ik in tweede termijn graag een motie voor indienen.