Begrotingstekort: Terug naar de basis!
Net als veel andere gemeenten moet Staphorst de komende jaren fors bezuinigen. Het CDA vindt dat we dit niet zomaar bij de inwoners neer moeten leggen door de OZB fors te verhogen, maar dat we eerst vooral naar de gemeentelijke organisatie moeten kijken. We moeten terug naar de basis i.p.v. meer mensen aan te nemen.
Over het lopende boekjaar 2019 verwacht de gemeente Staphorst een tekort van 9 ton, de komende jaren zal het tekort zonder maatregelen oplopen tot ca 5 miljoen. Als gemeenteraad moeten we in september beslissen waarop bezuinigd moet worden. Tijdens de raad van 9 juli hebben alle fracties een reactie gegeven op een aantal mogelijke maatregelen die het college als bezuinigingsoptie noemt. Dit is de reactie die we als CDA fractie hebben uitgesproken:
De economie draait als nooit tevoren maar bij de gemeente lijkt een crisis aanstaande. Een aantal jaren geleden hebben we dat ook meegemaakt, maar toe was er echt een economische- en bankencrisis. Toen moest iedereen mee, trap op – trap af was het gezegde. En terecht. In mindere tijden moeten we samen optrekken, in betere tijden samen de voordelen delen. Daar schort het nu aan, het rijk stoot taken af en gemeenten moeten het uitvoeren zonder dat daarvoor voldoende financiën meegestuurd worden.
Of is het tekort op jeugdzorg te wijten aan het succes van de decentralisatie? Dat kan maar zo! Door de aanpak dichter bij de mensen te brengen, is de drempel lager, de afstand minder groot en de zorg beter bereikbaar. Daarmee is wel een doel bereikt, maar nu moet het rijk toch echt over de brug komen!
Uiteindelijk zal dat waarschijnlijk ook wel gebeuren, maar vooralsnog moeten we het toch echt met minder inkomsten doen. Vorig jaar is het tekort nog gecompenseerd door incidentele meevallers, maar dat zal niet structureel het geval zijn. We moeten daarom keuzes maken. U heeft dat als college gedaan door een aantal mogelijke maatregelen voor te stellen waar we als raad over kunnen besluiten. Sommige kunnen we ons in vinden, andere minder.
U stelt voor het tekort over dit lopende boekjaar te dekken uit de reserve zonder bestemming. Daar kunnen we ons wel in vinden. Reserves zijn er immers voor om in geval van onvoorziene tegenvallers niet meteen in de problemen te komen. We hebben echter de afgelopen jaren ook al een deel van de reserve ingezet als dekkingsmiddel voor de begroting. Best legitiem gezien de omvang van de reserves, maar dat kan niet voortdurend doorgaan. Reserves aanspreken voor incidentele investeringen kan, maar de meerjarenbegroting structureel dekken met reserves is onverstandig.
Zoals het er nu naar uitziet moeten we structureel rekening houden met een lagere uitkering van het rijk en moet de tering naar de nering gezet worden. U geeft in de zomernota een aantal mogelijkheden en maakt onderscheid tussen realistisch en niet direct realiseerbaar. We zullen op een aantal voorstellen in gaan.
Beheer: een lager onderhoudsniveau van groen en wegen wordt later altijd bestraft met extra investeringen voor achterstalling onderhoud. Daarom vinden we het niet verstanding het onderhoudsniveau te verlagen.
Verbeteren inkomenspositie: u oppert een paar mogelijkheden, maar die moeten allemaal door de inwoners worden opgebracht, en daarvan hebben we nu juist gezegd dat niet te doen.
Verhogen OZB levert pas echt resultaat op als we dat met tientallen procenten doen. Door EPOS kunnen we bezuinigen door een vacature vergunningverlening evenementen/APV niet in te vullen maar onder te brengen in een team vergunningverlening. Op zich prima, maar we zien ook dat vanwege EPOS in plaats van een besparing extra fte’s nodig zijn. En toeristenbelasting verhogen is niet erg klantvriendelijk en zet financieel ook geen zoden aan de dijk.
De besparingen op bedrijfsvoering zijn prima, maar zijn vooral een sigaar uit eigen doos. U geeft aan dat scherper geraamd kan worden. Dat is ook beter, maar een eventueel begrotingsvoordeel zal dan lager uitvallen. Voor het opstellen van de begroting is het goed, maar in de portemonnee maakt het niet uit.
U stelt een andere verdeelsleutel voor Reestmond voor. Daar zijn we het mee eens, maar het is de vraag of de andere deelnemende gemeenten daar ook zo over denken. Het is nu te prematuur dit al mee te nemen in de begroting
Een aantal niet direct realiseerbare posten moeten eerst nader onderzocht worden. In financieel mindere tijden duiken dan altijd privatisering of sluiting van het zwembad op. Daar is al zo vaak naar gekeken, het zwembadbestuur heeft de afgelopen jaren juist de kosten terug gebracht. Wij blijven het zwembad een basisvoorziening vinden, hoeven we niet naar te kijken, net zoals het privatiseren van sportcomplexen niet succesvol is gebleken in andere plaatsen. Ook de centrum- detailhandelsvisie moeten we niet schrappen, het is juist goed ondernemers en inwoners hierbij te ondersteunen.
Het voorlopig niet uitvoeren van een aantal investeringen kunnen we ons in grote lijnen wel in vinden maar we halen er in elk geval alvast één onderwerp uit: beleidsplan spelen en bewegen. Dat vinden we wel belangrijk om uit te voeren, al moeten we wel aandacht hebben voor de kosten voor het opmaken van beleidsplannen, ik kom daar zo op terug. Wel een merkwaardige bezuiniging op de Regio Zwolle. Daarvan is steeds gezegd dat dit een belangrijke deelname is, hebben we ook in geïnvesteerd. Daar zijn we het ook mee eens, maar om dan ten koste van deze samenwerking 6700 euro in de knip te houden, zetten we een vraagteken bij.
Waar we wel aandacht voor moeten hebben is het opstellen van beleidsplannen en onderzoeken. Een beleidsplan kost al gauw 25 duizend euro, de vraag moet gesteld worden wat een beleidsplan helpt bij het uitvoeren van beleid. Soms nodig, soms overbodig. De geldt ook voor onderzoeken. Als we kijken naar het onderzoek naar de toekomst van het gemeentehuis, dan is niet uit te leggen dat daar nog meer geld voor nodig is.
Wanneer we een groot bedrag moeten bezuinigen, moeten we kijken naar de grote getallen. En hoe je het went of keert, dan komen we uit bij de gemeentelijke organisatie. Dan moeten we als organisatie terug naar de basis en niet verder uitbreiden nu het financieel lastig is. We moeten ons als raad niet bezighouden met individuele functies, maar U heeft er een aantal benoemd die ingevuld moeten worden. Aan u om de organisatie het meest effectief in te richten, maar we willen wel meegeven: ook hier moeten we terug naar de basis, doen wat nodig is, maar voorkom dat de assistent van de assistent magazijnbeheerder ook een assistent moet hebben. Los van de CAO afspraken zullen we het moeten doen met de huidige loonsom.
We zien ook voortdurend het doorontwikkelen van de organisatie terugkomen. Als we een buitendienst in eigen beheer willen, en dat willen we, dan moet het materiaal op orde zijn. Daarvoor zijn investeringen gepland, maar ook wordt de buitendienst ‘doorontwikkeld’ voor 120 duizend euro. Wat betekent dat? Daarnaast wordt de komende 3 jaar 5 ton geraamd voor doorontwikkeling van de organisatie. Uiteraard moet een organisatie voordurend verder ontwikkeld worden, maar moet dat 5 ton per jaar kosten? Wat krijgen we daarvoor? En wat gebeurt er wanneer we dit bedrag niet inzetten?
Kortom, we moeten ervoor waken kleine bezuinigen door te voeren die de inwoners groot raken. Nu het financieel even iets minder gaat, moeten we in eerste instantie kijken naar de structurele grote uitgaven. Terug naar de basis!