Kandidaten TK21
20 mei 2022

Inbreng debat arbeidsmigratie

Voorzitter,

De overheid moet het stuur grijpen en grip krijgen op arbeidsmigratie. De vele misstanden op de werkvloeren en in de wijken laten zien dat we het niet aan de markt kunnen overlaten. Zolang we dat blijven doen, zal arbeidsmigratie ons blijven overkomen.

Om meer grip te bereiken moet de overheid wat het CDA betreft durven te kiezen om brede welvaart als centrale voorwaarde te stellen voor arbeidsmigratie.  Voor eerlijk werk en de leefbare wijken. Dat betekent keuzes maken, voor sectoren en regio’s en voorwaarden stellen aan werkgevers en bureaus met als sluitstuk effectieve handhaving.

Werkgevers uit diverse sectoren schreeuwen om mensen, waaronder om arbeidsmigranten.
De EU Cie heeft aangegeven het makkelijker te willen maken om arbeidsmigranten van buiten Europa naar hier te halen. Terwijl de Arbeidsinspectie in haar jaarverslag een stevig statement af: Het is dweilen met de kraan open. Verhalen over misstanden en arbeidsuitbuiting zijn er structureel te veel.

De politiek heeft al breed de aanbevelingen van de commissie-Roemer omarmt om hier een einde te maken. En daar wordt ook aan gewerkt; certificering, waarborgsommen, nieuwe normeringen voor huisvesting et cetera. Daar wordt serieus werk van gemaakt hoewel het ons wellicht niet snel genoeg kan of gaat.
 

Brede welvaart leidend principe

Aanvullend op de acties uit Roemer om misstanden aan te pakken, wil ik pleiten voor meer regie op arbeidsmigratie. Door Brede welvaart leidend te laten zijn, zie ook pleidooi van ACVZ en WRR:
vergroot het aantrekken van arbeidsmigranten het lokale welzijn?

We hebben nog veel mensen in Nederland die graag weer op de arbeidsmarkt er tussen komen; vijftigplussers, asielstatushouders, of mensen met een beperking. En we willen van de doorgeschoten flexcontracten af. Hans Borstlap constateerde al met zijn commissie en rapport dat onze arbeidsmarkt op de schop moet. Arbeidsmigratie mag niet de makkelijke of goedkopere keuze zijn.

Hoe ziet de minister dit, inzet op onbenut arbeidspotentieel om behoefte aan  arbeidsmigratie te kunnen minderen?

En voorzitter, we moeten er vanaf dat bij arbeidsmigratie de voordelen zijn voor (tussen)bureaus en de nadelen worden afgewenteld op de arbeidsmigrant, buurt en samenleving. Voor welk werk we arbeidsmigratie willen faciliteren? En onder welke voorwaarden willen we arbeidsmigratie faciliteren? Wat voor soort economie willen we?

Moeten we steeds meer distributiecentra faciliteren waar de nieuwe werkgelegenheid dan wordt ingevuld door arbeidsmigranten, waarvoor nog huisvesting moet worden gevonden en een aparte parallelle samenleving in buurten en gemeenschappen ontstaan? Daar zijn keuzes in te maken en ook nieuwe afslagen te nemen.

Voorzitter, ik wil de minister vragen of zij criteria wil ontwikkelen om deze brede welvaartbenadering te concretiseren.

Voorwaarden stellen is lastig binnen het vrij verkeer in EU. Wij hebben eerder (initiatief CU, SP, CDA) aan Raad v State advies gevraagd; antwoord was dat kan niet. Nee, klopt, onder huidige richtlijnen niet. Maar wat zou er in secundaire regelgeving aangepast kunnen worden zodat het wel kan. Pre-brexit is er over gesproken met het VK, met Zwitserland gelden binnen EER vrij verkeer afspraken maar met eerst een nationale ingezetenen toets. Ook landen van herkomst binnen EU staan er wellicht voor open gelet op braindrain.

Wil de minister dit verkennen en bespreken in EU verband?

Voor de arbeidsmigranten van buiten de EU zou een experiment met een sectoraal gerichte vakkrachtenregeling, als variant op de kennismigrantenregeling, een oplossing kunnen bieden. Enerzijds sturen op wie er kan komen voor welk werk, met welke diploma’s, vaardigheden en concreet werkaanbod van een werkgever, waarbij anderzijds de voorwaarden voor opvang, huisvesting en begeleiding zijn geborgd door diezelfde werkgever die daar een verantwoordelijkheid in heeft. Met de randvoorwaarden dat de overheid kan ingrijpen en handhaven. Registratie van arbeidsmigranten in de gemeentelijke basisadministratie vanaf dag 1 helpt daarbij.

Landelijk/​Provinciaal

De twaalf provinciale afdelingen vormen de schakel tussen de gemeentelijke afdelingen en het landelijke bestuur.