10 juli 2019

Algemene Beschouwingen bij de perspectiefnota 2020

De Algemene Beschouwingen voor 2020 zijn anders dan voorgaande jaren. Waar we in de afgelopen jaren steeds aankeken naar een beperkt tekort in de perspectiefnota zagen we vervolgens een structureel sluitende begroting om het jaar af te sluiten met een behoorlijk overschot. Deze perspectiefnota laat een structureel meerjaren tekort zien van zo’n 2 miljoen euro per jaar. Wat het CDA betreft is de strekking voor 2020 dat vooral in het sociaal domein forse kostenbesparingen moeten worden. Daarnaast constateren wij dat onze reservepositie de afgelopen jaren is verbeterd met 4 miljoen euro juist dankzij het sociaal domein, met name door overschotten op de WMO. Wat het CDA betreft ligt hier ook een deel van de oplossing. We houden deze algemene beschouwingen houden langs de lijnen die voor het CDA belangrijk zijn: groen, actief en zorgzaam. Daarna zullen we aangeven waar de focus de komende periode zal moeten komen te liggen, bij het Rijk, regionaal of lokaal. 

Groen

Al jaren zet de gemeente Alblasserdam zich in voor een goed leefklimaat. Het in 2017 vastgestelde groenstructuurplan is daar een belangrijke basis voor. Naast het verbeteren van de luchtkwaliteit, is een groene leefomgeving van belang bij de aanpassingen voor klimaatverandering en draagt dit bij aan een plezierig leefklimaat. We zijn blij zijn met de winnaar van de vrijwilligersinitiatief 2019 die insectenhotels gaat plaatsen. Ook waarderen we het initiatief van Peter van der Spoel om zwerfafvalopruimacties te organiseren. De gemeente moet verduurzamen en haar burgers ook. Groen, en met name bomen, hebben een positief effect op de gezondheid van mensen en het draagt bij aan de verbetering van het milieu door het verminderen van luchtvervuiling en het dempen van geluidshinder. Nog een belangrijke functie van groen in de gemeente is de waterberging bij hevige regenval en verkoeling in warme periodes. Als CDA vinden we de “Operatie Steenbreek” erg charmant (steen eruit, plant erin). Onze buren Papendrecht, Ridderkerk en Dordrecht doen hier al aan mee. Het zou goed zijn ons hierbij aan te sluiten. 

Alblasserdam heeft in de komende tijd diverse nieuwbouwlocaties in de planning staan. Dat is het moment om ontwikkelaars van die gebieden te verplichten in hun plannen een substantieel aantal bomen en groen op te nemen. Ook bij het renoveren van de buitenruimte in bestaande wijken zal dit in de planvorming steeds moeten worden opgenomen. Er zijn diverse, ook goedkope, maatregelen te bedenken om het groen te verbeteren. 

Actief

Vorig jaar hebben we in de algemene beschouwingen cultuur en sport  in Alblasserdam besproken.

Het CDA is content met de nieuwe cultuurnota die er ligt. We hebben een breed en divers cultuuraanbod. Ook op het gebied van sport zijn in het afgelopen jaar diverse dossiers gepasseerd zoals de BSSA, Molenzicht en Sportpark Souburgh. Sport leeft en sport verbindt. We zijn in de afgelopen jaren diverse experimenten aangegaan om goede sportvoorzieningen te realiseren. Vrijwilligers zijn daarbij de spil. Komend jaar moeten we steeds blijven zoeken naar manieren om deze structuren in stand te houden en te ondersteunen. In Alblasserdam hebben we positief jeugdbeleid vastgesteld met Route 22. Wat ons betreft zouden we wordt er ook positief beleid voor oudere inwoners ontwikkeld. We stellen dit voor onder de naam ‘Route 66’. 

Dit jaar wil het CDA mobiliteit en bereikbaarheid onder de aandacht brengen. In de afgelopen jaren hebben we vaak gesproken over het gemeentelijk verkeers- en vervoersplan (GVVP). Na een basisnotitie, dorpsgesprekken en een BIO zullen we in de tweede helft van 2019 eindelijk het GVVP in onze raad bespreken en vaststellen. Voor het CDA is een belangrijk onderdeel hiervan de uitvoeringsparagraaf. In de begroting van 2020 moet een bedrag opgenomen worden dat het mogelijk maakt om hier uitvoering aan te geven met de aanpak van minimaal een kruispunt per jaar. Wat ons betreft maken we, bij het bespreken van het GVVP, de integrale afweging waar we ons geld aan uitgeven. Daarom willen we op dit moment geen ruimte geven aan de financiering van de fietsverbinding Edisonweg naar het Molenpad. Wat het CDA betreft is dit een van de zaken die in de uitvoeringsparagraaf van het GVVP terecht komen. 

Zorgzaam

Het kan niet anders dat voor 2019 dit een van de belangrijkste onderdelen is van de algemene beschouwingen. We zijn inmiddels vijf jaar onderweg met de decentralisaties. Deze gingen gepaard met forse kortingen vanuit het rijk. Het zou te makkelijk zijn om de bezuinigingen van het kabinet aan te wijzen als oorzaak voor de huidige tekorten. Toch begint wat het CDA betreft daar wel de eerste actie; de lobby richting het rijk. Vrijwel alle gemeenten in Nederland lopen aan tegen grote tekorten. 

Vanuit het rijk krijgen we meer geld voor het sociaal domein zoals blijkt uit de meicirculaire. Het saldo voor de eerste jaren is positiever maar verdampt in de latere jaren. Wat het CDA betreft zetten we gezamenlijk met de Drechtsteden en Zuid-Holland Zuid de lobby in richting het rijk. De tweede actie ligt in de regio, bij de GR’en die deze taken voor ons uitvoeren. Het leeuwendeel van het budget dat we als gemeente hebben, besteden we in de regio. Steeds hebben we gezegd dat het budget kaderstellend is voor de uitvoering. Hier moeten we naar de mening van het CDA nog steeds aan vast houden. 

De omdenknotitie is op dit terrein een helder stuk! We zijn groot voorstander van normalisering van de Jeugdzorg. De visie van Montfoort spreekt ons aan: “Handel alsof het je eigen kind is”. Om tot concrete actie te komen moeten concrete cijfers over de hulpvragen en het hulpaanbod boven tafel komen. Deze zijn nu nog te vaag. Natuurlijk mag geen kind tussen wal en schip vallen. Maar deze zin is ‘hol’ als het onbetaalbaar blijkt. Solidariteit tussen de gemeenten ja, maar ook transparantie en elkaar aanspreken. 

De komende periode moet gezocht worden naar oplossingsrichtingen binnen het sociaal domein. De taskforce en de omdenknotitie moeten hier invulling aan geven. In september gaan we hier graag verder op in. 

Als CDA zien we dat drie lijnen reeds zichtbaar zijn en dat deze kunnen richting geven voor de begroting 2020.  Als eerste zouden we moeten inzetten op het beperken van de instroom. Daarnaast kunnen we het aantal aanbieders op de zorgmarkt verminderen en tot slot moeten er financiële prikkels in het systeem worden gebracht. 

1. Sinds de decentralisaties is de instroom van cliënten toegenomen. De kosten waren in het begin weliswaar lager maar door de toename van het aantal ‘jeugdigen in zorg’ stijgen de kosten de laatste jaren fors. Wat ons betreft moet hier kritisch naar gekeken worden. Hebben alle kinderen zorg nodig? Instroom is een belangrijke knop om aan te draaien. ‘Handel alsof het je eigen kind is’.

2. In het sociaal domein is een enorme toename van het aantal aanbieders van zorg. De zorg is een markt geworden. Is het niet zo dat meer aanbieders en meer verschillende partijen heeft geleid tot een toename in de kosten? Moeten we niet terug van 180 zorgaanbieders naar bijvoorbeeld 100? Daarbij kunnen we onszelf ook de vraag stellen of elke vorm van zorg nog steeds vergoed moet worden. 

3. Tot slot financiële prikkels in het systeem. Zijn er op dit moment prikkels bij de aanbieders om cliënten zo snel mogelijk weer op eigen benen te laten staan? Zijn er prikkels in het systeem die een efficiënte behandeling afdwingen? Natuurlijk is zorg meer dan alleen euro’s maar door elke euro goed te besteden blijft de zorg wel betaalbaar en kunnen we ook solidair met elkaar blijven. 

Bovenstaande aanpak zal niet gemakkelijk worden. Maar om dit systeem ook in de toekomst betaalbaar te houden moeten we nu aan de slag.

Financiële zoekrichtingen

Een financieel sluitende begroting is voor het CDA nog steeds een belangrijk uitgangspunt. De meicirculaire maakt het beeld een klein beetje positiever in de eerste jaren maar in de laatste jaren zie we het tekort juist verder oplopen.  Wat het CDA betreft kunnen we op tijdelijke basis ons weerstandsratio verlagen (1-1.4 miljoen). Zoals al eerder gezegd zijn onze reserves toegenomen met 4 miljoen euro door overschotten binnen het sociaal domein. Hiervan kan een deel gebruikt worden voor de huidige tekorten. Structureel lossen we daarmee niets op. Daarom ligt onze focus eerst op de inkomsten vanuit het rijk en de uitgaven op regio niveau. 

In de begroting moet ruimte blijven voor onze hoofthema’s “groen, actief en zorgzaam”.  Weeg daarbij elk voorstel op nut en de noodzaak voor iets direct uit te voeren. Natuurlijk moet de focus liggen op het sociaal domein in de regio. Met twee Alblasserdamse bestuurders aan de knoppen in de regio hebben wij daar veel vertrouwen in. Het CDA is op dit moment nog niet bereid om aan de knop inkomsten te draaien. Wat ons betreft houden we vast aan de afspraak dat we de woonlasten in deze periode gelijk houden. 

Het CDA beseft zich terdege dat deze algemene beschouwingen anders zijn dan voorgaande jaren. We zullen kort op de bal moeten zitten. We zullen juist in deze tijden elkaar scherp moeten houden en blijvend de samenwerking moeten opzoeken.

Landelijk/​Provinciaal

De twaalf provinciale afdelingen vormen de schakel tussen de gemeentelijke afdelingen en het landelijke bestuur.