CDA eist financieel primaat terug bij de raad: wethouder zegt toe!
Gisteren, donderdag 17 juni, stond de aankoop van extra aandelen Stedin op de agenda van de gemeenteraad. Delft is van plan voor om voor een kleine 5 miljoen euro aandelen te kopen in dit energienetwerkbedrijf, zodat ons aandeel eigendom op peil blijft. Als het CDA gisteren gevraagd was of wij het hiermee eens zijn, dan zou de CDA Fractie hebben ingestemd met deze aanschaf. Het geld wordt door Stedin gebruikt om noodzakelijke investeringen in het energienetten te doen. Het is cruciaal voor onze samenleving en economie dat ons energienetwerk altijd goed werkt. Bovendien levert de investering Delft een aardig jaarlijks dividend op.
Alleen: de CDA-fractie is niets gevraagd. De gemeenteraad is niets gevraagd. Het besluit om aandelen Stedin te kopen is door het college genomen en slechts ter kennisgeving naar de raad gestuurd. Voor de raad restte niets anders dan de mogelijkheid om nog wat 'wensen en bedenkingen', zoals dat officieel heet, te noemen. Naar de letter van de Gemeentewet staat het college in haar recht. In Artikel 160 van de Gemeentewet is bepaald dat het kopen van extra aandelen in deelnemingen een bevoegdheid van Burgemeester en Wethouders is. Maar ons college vaart wel heel scherp aan de wind van de gemeentewet.
Hoe anders is dat in andere gemeentes: alle andere grote aandeelhouders kiezen een andere route. zij leggen het besluit wel voor aan hun gemeenteraden. Ter voorbereiding op het debat bestudeerde CDA-raadslid Gerrit Jan Valk de gevolgde procedure in 14 andere gemeentes die ook aandeelhouder van Stedin zijn. In alle gemeentes nam niet het college maar de gemeenteraad het besluit om extra aandelen te kopen. Delft is de enige grote aandeelhouder van Stedin waar de had de gemeenteraad niets te zeggen heeft over dit besluit.
Dit is niet de eerste keer. Nog niet zo lang geleden spraken we in de gemeenteraad over de inbesteding van Avalex in HVC. Voor Delft betekent dit dat de gemeente een financieel risico loopt van tussen de 25 en 30 miljoen euro. Een fors risico, maar ook daar mochten we als gemeenteraad van Delft niet over meebeslissen. Ook hier is door het college precies de letter van de Gemeentewet gevolgd, die zegt dat ook het afgeven van financiële garanties een bevoegdheid van het college is waar de gemeenteraad alleen wensen en bedenkingen over mag uiten. Maar ook hier ging het in de andere Avalex-gemeentes: daar kregen de gemeenteraden namelijk wel de vraag om expliciet in te stemmen met het afgeven van een garantie.
Volgende week dinsdag wordt in de commissie EFB het collegevoorstel besproken om extra aandelen in Innovation Quarter te kopen. In de brief die het college naar de gemeenteraad heeft gestuurd staat dat dit voorstel ter kennisgeving naar de raad wordt toegestuurd zodat de gemeenteraad “eventueel vragen kan stellen”. Anderhalf miljoen euro, en de raad mag niet meer dan vragen stellen!
Valk: "Blijkbaar is er de afgelopen jaren iets ingeslopen in de Delftse werkwijze tussen gemeenteraad en college. Het college neemt grote financiële besluiten en de meerderheid van de gemeenteraad accepteert dat zij daar niets over te zeggen. Er wordt door de raad vaak nog om een onderzoekje gevraagd of een evaluatie, maar meebeslissen vindt de meerderheid niet nodig. Het CDA is principieel van mening dat als de gemeente leningen of garanties verstrekt of aandelen koopt dit WEL goedgekeurd moet worden door de raad. Immers, de raad heeft budgetrecht. De gemeenteraad vertegenwoordigt de ruim 103-duizend belastigingbetalende inwoners van Delft. En als het een keer misgaat en er miljoenen euro's verloren gaan, is het ook aan de gemeenteraad om de troep op te ruimen. Dan moet de gemeenteraad moeilijke en harde financiële keuzes maken en deze aan de stad uitleggen."
Het CDA kwam daarom gisteren met een motie die van het college eist dat de gemeenteraad voortaan weer beslist over grote financiële besluiten. Voorafgaand aan de gemeenteraadsvergadering werd deze CDA-motie nog mede-ondertekend door de ChristenUnie, Onafhankelijk Delft, VVD, Groen Links en D66. In het debat dat volgde op deze motie zegde wethouder Brandligt van Financiën toe dat de gemeenteraad nog voor eind september een voorstel krijgt van het college hoe deze breedgedragen CDA-wens toegepast gaat worden. Dit voorstel wordt met de Rekening & Auditcommissie, waar alle politieke partijen in vertegenwoordigd zijn, besproken en dan ter besluitvorming naar de gemeenteraad gaat. Bovendien, zo beloofde de wethouder, krijgt de raad totdat het formeel geregeld is, vetorecht op besluiten om leningen te verstrekken, financiele garanties af te geven of aandelen te kopen. Als een meerderheid van de raad aangeeft dit niet te willen, zal het college een collegebesluit intrekken. Omdat we hiermee bereikten wat we hoopten te bereiken, konden we de motie intrekken.
Het CDA is erg tevreden over de uitkomst. Valk: "Met deze belofte van de wethouder ligt het financiële primaat weer waar het hoort, bij de gemeenteraad. We wachten natuurlijk het definitieve voorstel van de wethouder af en zullen dat voorstel kritisch tegen de inhoud van deze motie houden. Maar de boodschap dat de raad weer aan het financiële roer wil zitten is duidelijk overgekomen. We hebben er daarom alle vertrouwen in dat het voorstel voldoet aan al onze wensen over de rol en verantwoordelijkheid van de gemeenteraad bij dit soort besluiten."