De bodem daalt veel harder dan dat de zeespiegel stijgt!
CDA hield onlangs een landelijk symposium over bodemdaling. Een zeer interessante bijeenkomst die o.a. uitmondde in een resolutie waarin het CDA de Tweede Kamer oproept tot extra onderzoek, praktijkproeven, kennisdelen en het onderbrengen van de problematiek onder regie bij het ministerie van Economische Zaken en Klimaat. Er waren sprekers vanuit o.a. Groningen, Drenthe, Utrecht, de Tweede Kamer, Platform Slappe Bodem en de Universiteit van Utrecht.
Ik zet een paar wetenswaardigheden op een rij:
• De bodemdaling bedraagt tussen de 0,5 en 2,0 cm per jaar; de zeespiegel stijgt met 0,2 cm per jaar. De stijging van de zeespiegel kan oplopen tot 0,35 à 1 cm per jaar. Bodemdaling is dus een probleem dat op minstens zo veel aandacht moet kunnen rekenen als de stijging van de zeespiegel nu al heeft.
• De bodemdaling levert uiteraard schade op: tot 2050 kan die oplopen tot 22 miljard; een groot deel daarvan komt bij huiseigenaren; daarnaast uiteraard ook kosten bij waterschappen en infrabeheerders.
• Een zeer groot deel van Nederland kampt met fikse bodemdaling; in de top 5 staan respectievelijk: Friesland, Drenthe, Zuid Holland, Groningen en Flevoland.
• Duidelijk is dat er iets moet gebeuren, maar we weten nog niet goed wat er werkt; de materie is complex en vereist maatwerk. Dit vereist een cirkel van activiteiten: lef om proeven te gaan nemen op behoorlijk grote schaal: o.a. onderwaterdrainage. Dan ook: monitoren wat dat doet; dus meten en snappen welke mechanismes er wel of niet werken. Vervolgens modellen maken waarmee gerekend kan worden. Om die vervolgens weer te gebruiken om grotere plannen te maken en die weer te monitoren enz. enz.
• Een duidelijke hoofdoorzaak van bodemdaling is veenoxidatie. Een duidelijke relatie tussen het in contact komen van veen met zuurstof; zeker als de temperatuur dan stijgt, dan zal de bodemdaling steeds sneller gaan.
• In Nederland vechten we reeds vanaf het jaar 1200 tegen het oprukkende water en de zakkende bodem. Eerst met het graven van kanaaltjes, later met het aanleggen van dijken tegen de vloed; toen water wegpompen met molens, nu met mechanische pompen.
• Door de steeds verder dalende bodem, de stijgende temperatuur en de eveneens stijgende bevolkingsdichtheid wordt deze strijd steeds belangrijker.
Duidelijk is over hoe een groot deel van Nederland dit probleem zich voordoet.
• De komende jaren zal de bodem in grote delen van Nederland flink verder blijven dalen:
Een paar conclusies:
1. Bodemdaling heeft een nauwe relatie met veenoxidatie en temperatuurstijging.
2. Bodemdaling is een probleem dat aanpak vereist op landelijk niveau.
3. Aanpak: proefondervindelijke werken en gelijktijdig kennis ontwikkelen.
4. Maatwerk is noodzakelijk.
5. Wat niet werkt: op beperkte schaal het land omzetten naar “natuur” en het waterpeil naar boven zetten; dit is een “doekje voor het bloeden”. Zeker als dit gepaard gaat met afplaggen waardoor het veen des te sneller met zuurstof in aanraking komt en vergaat.
6. Er is geen tijd meer om te hobbyen maar om gecoördineerd serieus aan de slag te gaan!
Kees Larooij
Raadslid Krimpenerwaard (CDA)