Arno Spek­schoor: frac­tie-onder­steu­ner CDA Voorst en com­mis­sie­lid water­schap Val­lei en Velu­we

OP ZOEK NAAR DE GULDEN MIDDEN WEG
Sinds december 2024 zit ik namens het CDA in het bestuur van het waterschap Vallei en Veluwe.

Ik ben benoemd tot commissielid niet zijnde AB-lid en draai nu ruim een half jaar mee. Het is erg leerzaam en boeiend.

Mijn eerste bijzondere ervaringen
Het waterschap is op vele manieren als bijzonder te typeren. Allereerst kent het waterschap een college van Dijkgraaf en Heemraden (afgekort D&H), vergelijkbaar met college van B en w. bij de gemeente. Daarnaast kent het een monistisch stelsel. Dit houdt in, dat de heemraden tevens AB-lid zijn en dus meestemmen over de voorstellen, die zij zelf vanuit college van D&H aan het AB voorleggen. Daarnaast is de besluitvorming door een minderheidscoalitie gericht op consensus. Tegelijkertijd is de doorlooptijd van plannen en besluitvorming minder hectisch dan bij de gemeente. Het betreffen veelal trajecten met een behoorlijke doorlooptijd.

Gulden midden weg
Begin dit jaar is er een stevige discussie gevoerd over de grondwateroverlast in oktober 2023- juni 2024. Ja….dat leest u goed. In die periode was er sprake een zeer hoge grondwaterstand en
verzadiging van de gronden met allerlei gevolgen, zoals water in kruipruimtes en langdurig ondergelopen weilanden. De maanden april en mei 2024 waren de natste maanden sinds in 1906. Er
is onderzoek gedaan en een plan van aanpak opgesteld. Er is erkend, dat er teveel focus is geweest op het bestrijden van de droogte en te weinig op grondwateroverlast. Er wordt gewerkt om te komen tot een robuust watersysteem en gebiedsgericht samenwerken. De organisatie is op orde, terwijl het tijdig opschalen bij calamiteiten cq overlast te kort is geschoten. Tevens zijn afspraken gemaakt om de communicatie vanuit gemeente en waterschap hierbij beter te stroomlijnen.

Waterkwaliteit
Er zijn veel voorstellen voorgelegd aan het AB voor extra investeringen in de rioolwaterzuiveringsinstallaties (RWZI). Hierbij wordt gedoeld op bijvoorbeeld:
- Centrale Slibverwerking in Ede ad € 95 mio
- Nieuwbouw RWZI in Hattem met rioolgemaal en bedrijfsgebouw ad € 61 mio

Naast het feit dat deze installaties verouderd zijn, voldoen zij niet aan de nieuwe eisen. Belangrijk is, dat water gaat voldoen waterkwaliteitseisen vanuit de EU (ofwel de Kaderrichtlijn Water).
Tegelijkertijd dient geanticipeerd te worden op de verwachte bevolkingsgroei. Het betreffen stuk voor stuk complexe installaties, die veel voorbereidingstijd vergen. Naast onderzoek naar de
zuiveringstechnieken, dient ook gekeken te worden naar de verwerking van slib en het afvoeren van het effluent. Tevens is afstemming met de gemeente en omwonenden erg belangrijk. Ook de bijbehorende vergunningen zijn complex.

Groenblauwe diensten 2025
Het CDA heeft zich al langere tijd ingezet om een impuls te geven aan zogenaamde ecosysteemdiensten. Er is bij het vaststellen van de jaarstukken 2024 met steun van het CDA daarover een motie aangenomen, waarbij gepleit wordt om de mogelijkheid voor groenblauwe diensten te vergroten door deze te combineren met landschap. Zowel de landbouw als terrein beherende organisaties kunnen daar baat bij hebben. Er is hiervoor € 3 ton apart gezet. Met het leveren van groenblauwe diensten (zoals meer landschap/natuur of water vasthouden of bergen)
dienen er ook vergoedingen tegenover te staan. Er zal dan immers sprake zijn van opbrengstderving en dat kan niet kosteloos. Het CDA volgt deze ontwikkeling op de voet.

Financiën
De financiële situatie bij het waterschap is gezond. Maar staat zij wel voor enkele forse uitdagingen. Hierbij wordt bijvoorbeeld gedoeld op het verhogen van de uitvoeringskracht. Er liggen veel plannen op de plank, maar de uitvoering stokt. Dit kent meerdere oorzaken. De directie van het waterschap heeft de afgelopen periode fors ingezet om de uitvoeringskracht te vergroten. Een ander relevante ontwikkeling is, dat het waterschap voor de komende 10 jaar een tariefstijging van 7 – 10 % per jaar bovenop de inflatie voorziet. Dit is voor het CDA veel en veel te fors. Ook het college van D&H komt tot dat inzicht en stellen een koersaanpassing voor. De uitvoeringskracht dient in tact te blijven. Er zal sprake zijn van her-prioriteren, het scherper begroten en het treffen van efficiëntiemaatregelen. Het CDA onderschrijft deze aanpak, maar wenst eerst inzichtelijk te hebben welke gevolgen daaruit voortvloeien. Tevens had het CDA een motie klaarliggen, zodat ook de verbonden partijen daaraan een bijdrage gaan leveren. Hierbij kan gedacht worden aan een lagere afdracht aan het gezamenlijke belastingkantoor (GBLT) of het gemeenschappelijke laboratorium (genaamd Aqualysis). Helaas bleek in het AB hiervoor geen draagvlak. Dit laat onverlet, dat de verbonden partijen hierbij niet buiten schot kunnen blijven.

Tenslotte
Met bovenstaande weergave probeer ik een beeld te geven, wat er bij het waterschap zoal besproken wordt. De 4 grondbeginselen van het CDA zijn bij het waterschap zeer herkenbaar:
- het gaat over solidariteit, waarbij de sterkste schouders de zwaarste lasten dragen;
- gespreide verantwoordelijkheid, zoals zelfredzaamheid en zelforganisatie;
- gerechtigheid, waarbij via de gebiedsgerichte aanpak samen uitdagingen worden aangegaan en
- rentmeesterschap door goed om te gaan met de natuur en klimaat.
Voor het CDA in het bestuur van het waterschap zijn bovenstaande beginselen naast het verkiezingsprogramma bepalend bij het innemen van standpunten. Ik ben dankbaar om deze functie
te kunnen vervullen.

Arno Spekschoor, commissielid niet zijnde AB Lid van het Waterschap Vallei en Veluwe
E-mail [email protected]