10 maart 2025 1 minuten lezen

Voorster Nieuws 5 maart 2025

Drie jaar geleden viel Rusland Oekraïne
binnen. Wat begon als een
geopolitiek conflict, groeide uit
tot een tragedie met ontelbare
slachtoffers. Ondertussen is Gaza
grotendeels in puin gebombardeerd,
keert Trump terug op het
wereldtoneel en zien we hoe geld
en macht steeds vaker een nieuwe,
kille vorm van onrechtvaardigheid
voortbrengen. Het grote kapitaal
lijkt steeds vaker het nieuwe
fascisme te vormen, met zich als
eng ontpoppende figuren als Elon
Musk, die extreemrechts openlijk
aanmoedigt en financiert.
In Gaza zien we een ander diep tragisch
hoofdstuk van de geschiedenis
geschreven worden. Israël, het land
dat voortkwam uit de gruwelen van
de Holocaust, doet nu jammerlijk
hetzelfde met het Palestijnse volk:
een volk dat wordt gebombardeerd,
uitgehongerd en verdreven. Hoe kan
een natie die zelf genocide heeft ondergaan,
nu dezelfde verschrikkingen
aan anderen aandoen? Onbegrijpelijk.
In deze tijd van onzekerheid en polarisatie
lijkt het ouderwets om te pleiten
voor fatsoen en respect. Toch is dat
precies wat we nodig hebben. Vrijheid
is, zoals Henri Bontenbal zo treffend
zei, de mogelijkheid om het goede te
doen. De mogelijkheid. Want helaas
worden er binnen die vrijheid ook verkeerde
keuzes gemaakt, ten koste van
anderen. We zien een wereld waarin
schreeuwers de boventoon voeren,
waarin ongelijkheid groeit en waarin
het lijkt alsof hard zijn loont. Is dat de
samenleving die we willen?
Dat gebrek aan fatsoen en inzicht zien
we ook in eigen land. PVV-minister
Reinette Klever heeft bijvoorbeeld –
net als Trump – een streep gezet door
financiële steun voor ontwikkelingshulp,
vrouwenrechten, gendergelijkheid,
cultuur en klimaat. Daarbij durft
ze zelfs Trump als voorbeeld te noemen,
alsof het schrappen van hulp
aan de kwetsbaarsten een daad van
leiderschap is. Het is schokkend om
te zien hoe kortzichtig beleid wordt
verkocht als daadkracht, terwijl het in
werkelijkheid een gebrek aan visie en
mededogen blootlegt.
De Engelse filosoof Bertrand Russell
zei ooit over het ontstaan van fascisme:
“Eerst fascineren ze de dwazen,
daarna muilkorven ze de intelligenten.”
En dat is precies wat we nu
zien gebeuren. Mensen worden verleid
met eenvoudige oplossingen en
ferme taal, terwijl degenen die waarschuwen
of kritische vragen stellen
worden weggezet als vijanden van het
volk. Wie de geschiedenis kent, weet
hoe gevaarlijk dit is. Juist daarom ben
ik trots op de zestien Apeldoornse
ambassadeurs van de vrijheid, die
onlangs Auschwitz hebben bezocht.
Mijn zoon Jurre was daar één van. Aan
hen was de taak om met eigen ogen
te aanschouwen wat ‘Das nie wieder’
werkelijk betekent en om dat besef uit
te dragen in onze samenleving. Het
bezoek aan Auschwitz door zijn ogen
in zijn verslaggeving heeft mij diep geraakt.
Veel van wat mijn moeder mij
vertelde over haar drie jaar in Jappenkamp
Lampersari, aan de anderen
kant van de wereld, kwam weer boven.
Ze werd op haar achttiende bevrijd,
na ontberingen, ziektes als vlektyfus
en een strijd om te overleven
in mensonterende omstandigheden.
Haar verhalen leerden mij hoe dun de
lijn is tussen beschaving en barbarij.
Als we iets uit deze verhalen kunnen
leren, is het dat fatsoen en respect
geen loze begrippen zijn. Ze vormen
de basis van een samenleving waarin
we elkaar als mens blijven zien. Dit
begint niet in Den Haag of in Brussel,
maar hier, in onze eigen gemeente.
In Voorst hebben we de kans om te
laten zien dat we wèl fatsoenlijk met
elkaar kunnen omgaan. Dat een meningsverschil
geen vijandschap hoeft
te betekenen. Dat buren voor elkaar
zorgen, dat vrijwilligerswerk gewaardeerd
wordt, dat we elkaar in de ogen
durven kijken zonder vooroordelen.
Maar we moeten ook groter durven
denken. Europa moet eindelijk volwassen
worden. We kunnen het ons
niet permitteren om machteloos toe
te kijken terwijl Poetin zijn buurlanden
bedreigt en Trump zich als een
losgeslagen olifant in de geopolitieke
porseleinkast beweegt. Europa moet
zijn tanden laten zien aan Poetin en
terugblaffen naar Trump. We kunnen
niet afhankelijk blijven van krachten
die onze waarden ondermijnen. Helaas
loopt extreemrechts die volwassenwording
van Europa in de weg.
Zij prediken nationale trots, maar in
werkelijkheid verzwakken ze ons continent,
verdelen ze ons en maken ze
ons afhankelijk van de grillen van autocraten.
Fatsoen is niet soft, fatsoen is de
ruggengraat van een samenleving
die rechtvaardig wil zijn. Normen en
waarden moeten geen politieke strijdpunten
zijn, maar het fundament
waarop we samenleven. We moeten
weer durven investeren in een cultuur
van normaal doen, in het gesprek met
elkaar, in het besef dat fatsoen geen
zwakte is, maar kracht.
Laten we daarom in Voorst het goede
voorbeeld geven. Niet door met
een beschuldigende vinger te wijzen,
maar door elkaar recht in de ogen
te kijken en met respect het gesprek
aan te gaan. Dat is hoe we vrijheid
beschermen. Dat is hoe we een gemeenschap
opbouwen waarin iedereen
meetelt. Dat is hoe we het goede
kunnen doen.
En misschien is dit alles juist richting
Pasen een goed moment om bij stil
te staan. Het feest van opstanding
en hoop, van een nieuw begin na de
duisternis. De bekendste opstanding
uit de geschiedenis herinnert ons
eraan dat liefde en gerechtigheid
uiteindelijk altijd overwinnen, hoe
uitzichtloos de situatie soms ook lijkt.
Laten we die hoop vasthouden en vertalen
naar hoe we met elkaar omgaan
– in Nederland, in Europa en in onze
eigen gemeente Voorst.