Bij­dra­ge CDA-Leu­dal begro­ting 2026 – 2029

Spreektekst CDA-Leudal – Algemene Beschouwingen Begroting
2026

Voorzitter, collega-raadsleden, collegeleden en inwoners van
Leudal,
Terwijl wij hier vandaag de begroting voor 2026 bespreken, is men in
Den Haag druk bezig met de formatie na de landelijke verkiezingen.
Nieuwe partijen bereiden zich voor op een coalitieakkoord dat
ongetwijfeld ook gevolgen zal hebben voor het gemeentefonds, de
zorg, onze ondernemers en de woningmarkt.
Die onzekerheid voelen wij allemaal – ook in onze lokale begroting.
Onzekerheid maar het biedt ook kansen in dossiers waar te lang geen
duidelijke ontwikkeling heeft plaatsgevonden. Er zal daadkracht en
lef getoond dienen te worden om de verantwoordelijkheid te pakken
om Nederland weer vooruit te krijgen.
Terug naar Leudal. Hoewel de financiële vooruitzichten voor 2026 en
2027 nog positief zijn, moeten we blijven waken over onze
gemeentelijke portemonnee. De eerdere waarschuwingen voor het
zogenoemde ravijnjaar 2026 hebben we ter harte genomen. Door
tijdig en zorgvuldig financieel beleid te voeren en door nieuwe
inzichten vanuit de landelijke overheid, kan Leudal ondanks alle
uitdagingen een positief resultaat presenteren.

Sommigen zeggen misschien: “De gemeente investeert te weinig, er
gebeurt te weinig.”
Maar, voorzitter, elke gezonde organisatie moet een beetje spek op
de ribben hebben. Reserves zijn geen teken van zuinigheid, maar van
verantwoordelijkheid en rentmeesterschap. Met een CDA-wethouder
die de financiën beheerd hebben wij vertrouwen in dat
rentmeesterschap.
Dankzij de prima financiële positie kan Leudal de komende 4 jaren
investeringen doen ter waarde van 87 miljoen euro. Gelden die
geïnvesteerd worden om Leudal mooier, sterker en veerkrachtiger te
maken voor onze inwoners, bedrijven en verenigingen.
Dat neemt niet weg dat ook wij als CDA-Leudal uitdragen: het is tijd
om minder te praten over beleid en meer te doen aan uitvoering.

Resultaten en voortgang
Afgelopen jaar zijn gelukkig mooie stappen gezet ik zal er een paar
noemen:
 De speeltuinvisie heeft vorm gekregen met de eerste aanleg
van de speeltuin in Roggel.
 Op het gebied van zwembadenbeleid ligt er nu een concreet
voorstel waarbij een keuze gemaakt kan worden uit twee
toekomstbestendige locaties.
 Voor het onderwijs zien we vooruitgang: de bouw van het IKC in
Ittervoort is gestart, en voor Sint Ursula is de nieuwe locatie
bepaald.
 Burgerparticipatie komt tot leven: woningbouw op het Heukske
in Kelpen-Oler en nieuwe plannen voor een ontmoetingsplek in
Heibloem.
 En met een knipoog naar onze identiteit: de eerste
plaatsnaamborden met Limburgse dialectverwijzingen zijn
geplaatst. Een klein maar mooi symbool van trots op onze
streektaal en cultuur.
 Het voorstel voor het vrijliggend fietspad langs de Leudalweg,
een idee vanuit het CDA-verkiezingsprogramma, is aangenomen
en wordt nu uitgewerkt – een belangrijke stap voor
verkeersveiligheid.
 De organisatie van het OLS, met inzet van zoveel vrijwilligers,
prachtig om mee te maken.
Voorzitter, dat zijn resultaten om trots op te zijn. Maar er is nog
genoeg te doen.

Wegen- en groenonderhoud
Het CDA is blij dat verkeersveiligheid hoog op de agenda blijft staan,
met onder meer het plan voor veiliger verkeersroutes in onze
dorpen. Tegelijkertijd constateren wij dat het onderhoudsniveau van
wegen en groen onder druk staat. Door de extreme
weersomstandigheden van de afgelopen jaren zijn er achterstanden
ontstaan en is het beoogde ‘onderhoudsniveau B’ niet altijd haalbaar
gebleken.
Wij vinden het van belang dat we dit realistisch en structureel
herijken. Het CDA zal actief met voorstellen komen in 2026 als de
onderhoudsniveau ’s aan de orde zijn.

Woningbouw en leefbaarheid
Wonen blijft een van de grootste thema’s in onze gemeente. In
verschillende dorpen wordt inmiddels gebouwd, maar er blijven ook
kernen waar de behoefte groot is en de plannen nog achterblijven.
Het CDA wil dat we de behoefte per kern blijven volgen en dat er
écht maatwerk komt, zodat iedere kern een toekomst heeft voor
jong en oud.
Daarnaast vinden wij het belangrijk dat de gemeente meer grip krijgt
op potentiële bouwgrond. Niet alleen om beter te kunnen sturen op
de woningbehoefte, maar ook om eventuele revenuen te benutten
voor investeringen in algemene voorzieningen binnen Leudal.
We zien bovendien de noodzaak om nieuwe woonvormen te
stimuleren.
Gezien de vergrijzing en het gebrek aan doorstroming vragen wij het
college om een pilotproject op te starten voor een nieuwe vorm van
samen wonen, zorgen en verbinden — vergelijkbaar met de
Peelwachter in Ospel of projecten van de Stichting Knarrenhofjes. We
zien hierin ook een adviserende rol voor Stichting Wonen Leudal.
Locaties als de voormalige brandweerkazerne of de Ortolaan in
Heythuysen zouden hier zeer geschikt voor zijn. Na een succesvolle
start kan dit concept ook in andere kernen worden toegepast.

Agrariërs en buitengebied
Het buitengebied en onze agrarische sector vormen het hart van
Leudal.
De grote diversiteit van bedrijven en de vele familiebedrijven mogen
wij niet uit het oog verliezen.
Wij zien dat veel agrariërs in een overgangsfase zitten — tussen
traditie en transitie. Het CDA wil dat de gemeente een betrouwbare
partner blijft voor deze ondernemers.
We moeten ruimte bieden voor duurzame vernieuwing en aan
omschakeling.
Een stimuleringsfonds zou hier een vliegwiel voor kunnen vormen.
Maar zeker ook aan bestaanszekerheid voor boeren die op een
gangbare wijze blijven ondernemen.
Daarbij hoort een juiste balans tussen economie, wonen en natuur in
het buitengebied. In de schetsen omtrent de omgevingsvisie missen
we tot nu toe die door ons zo noodzakelijk geachte balans.

Ondernemers en economie
Ondernemerschap is een motor voor onze leefbaarheid.
Het CDA is blij met de oprichting van de nieuwe
ondernemersvereniging in Roggel en de actieve BIZ in Ittervoort en
Heythuysen. Dat zijn mooie stappen.
Wij roepen andere kernen en bedrijventerreinen op dit voorbeeld te
volgen.
De gemeente vragen wij om actief te inventariseren wat
ondernemers nodig hebben en om proactief mee te denken.
Bij vergunningverlening moet de insteek zijn: meedenken in
mogelijkheden, niet denken in beperkingen.
Daarnaast vragen wij om blijvende aandacht voor de
energievoorziening en klimaatadaptatie, want zonder voldoende
energiebronnen voor inwoners én bedrijven stokt elke ontwikkeling.
Een actieve lobby richting provincie en rijk is daarom noodzakelijk.

Regionale samenwerking en visie
Het CDA hecht groot belang aan een actieve rol van Leudal binnen de
Regiodeal en NOVEX de Peel.
Deze samenwerkingen zijn essentieel om de uitdagingen op het
gebied van wonen, werken, landbouw en duurzaamheid samen met
onze buurgemeenten aan te pakken.
De Omgevingsvisie vormt hierbij een belangrijk kader.
Wij zien dit als hét document dat richting geeft aan de toekomst van
Leudal, maar het CDA zal kritisch blijven op de uitwerking en
verordeningen, om te waarborgen dat er voldoende ruimte blijft voor
onze inwoners en ondernemers.

Zorg en sociale samenhang
Om een houdbare eerstelijnszorg te houden met de forse
uitdagingen waar we voor staan, is het noodzakelijk dat alle partners
de handen ineenslaan. Zorg, sociaal domein en (beschut) werk
moeten gebruik maken van elkaars expertise om beter en slimmer te
acteren op de ondersteuningsvraag van de inwoner en nog beter:
preventief kunnen handelen.
Wij stimuleren van harte dat de wethouder deze koers continueert.
'Welzijn op recept' en ondersteuning in de huisartsenpraktijken door
de inzet van Praktijkondersteuners voor Huisartsen zijn mooie
voorbeelden van deze verbindingen.

Kinderkrant: investeren in verbondenheid
Een van onze voorstellen is het realiseren van een Kinderkrant voor
Leudal. Want verbondenheid begint bij de jeugd.
Bovendien draagt de kinderkrant bij aan het voorkomen van
laaggeletterdheid. Bij het vaststellen van het bibliotheekbeleid
komen wij met een concreet voorstel.

Armoede en schuldhulpverlening
Voorzitter, helaas zien we dat armoede ook in Leudal toeneemt.
Meer inwoners ervaren financiële druk en komen in de knel.
Het CDA-Leudal is blij dat het armoedebeleid is geëvalueerd en dat in
2026 een actualisatie volgt.
Wij vragen het college om ook de evaluatie van het
schuldhulpverleningsbeleid met tempo op te pakken, zodat het
beleid aansluit bij de landelijke ontwikkelingen en inwoners sneller
geholpen kunnen worden.

Tot slot
Voorzitter, De begroting 2026 laat zien dat Leudal financieel gezond
is, maar ook dat we voor grote keuzes staan.
CDA-Leudal wil blijven werken aan een gemeente die:
 Financiële verantwoordelijkheid toont,
 sociaal betrokken blijft,
 en leefbaar en ondernemend is voor iedereen.
Leudal is een prachtige gemeente met sterke gemeenschappen,
ondernemerszin en een rijke natuur.
Het CDA wil blijven werken aan een leefbaar Leudal, waar ruimte is
voor iedereen: voor jong en oud, voor boer en ondernemer, voor
bewoner en bezoeker.
Samen met onze inwoners bouwen wij verder aan een duurzame,
veilige en verbonden gemeente.
Dat is waar het CDA Leudal voor staat. Een toekomstbestendig
Leudal, dat is onze inzet.