Inbreng CDA-frac­tie bij de begro­tings­be­han­de­ling 2026

Voorzitter,

Voor ons ligt de begroting van 2026: een begroting die richting geeft aan hoe we als gemeente blijven bouwen aan een sterke, zorgzame en toekomstgerichte gemeenschap. Onze fractie kijkt daar met een nuchtere, maar ook hoopvolle blik naar. We zien dat er mooie stappen worden gezet en dat we – ondanks financiële onzekerheden – met elkaar blijven investeren in wat echt telt: onze inwoners, leefbaarheid en vertrouwen. De CDA-fractie staat voor een verantwoordelijke samenleving, waarin mensen omzien naar elkaar, met een begroting die in dienst staat van onze inwoners en een gemeente die de samenleving ruimte geeft.

Terwijl wij hier vandaag en morgen de begroting bespreken, is men in Den Haag druk bezig met de formatie na de landelijke verkiezingen. We zijn trots dat onze oud-wethouder Judith Bühler gekozen is als Tweede Kamerlid en hiermee de belangen van onze gemeente en Limburg gaat vertegenwoordigen in Den Haag. Partijen bereiden zich daar voor op een coalitieakkoord dat ongetwijfeld ook gevolgen zal hebben voor het gemeentefonds, de zorg, onze ondernemers en de woningmarkt.

Ik zal in mijn bijdrage vandaag ingaan op de belangrijkste speerpunten voor onze fractie:

Voorzitter, wonen is en blijft een van de belangrijkste thema’s voor onze fractie. Met de motie “straatje erbij” die onze fractie indiende tijdens de begrotingsbehandeling van 2024 hebben we eerder gepleit voor ruimte voor kleinschalige woningbouwinitiatieven in onze kernen. We zijn dan ook blij om te zien dat dit idee zijn weg heeft gevonden in de praktijk en dat er daadwerkelijk nieuwe straatjes bijkomen die passen bij de schaal en het karakter van onze wijken en dorpen.

Woningbouw mag niet los worden gezien van de voorzieningen die nodig zijn om onze wijken en kernen leefbaar te houden. Nieuwe huizen betekenen immers ook meer kinderen op school, meer verkeer op straat en meer vraag naar zorg en sport. Daarom dient onze fractie een motie in waarin we het college vragen om inzichtelijk te maken wat de impact van woningbouw is op onze voorzieningen én om die effecten financieel te vertalen. Zo sturen we niet alleen op aantallen woningen, maar ook op kwaliteit van leven in onze dorpen en wijken.

Daarnaast is de starterslening een belangrijk instrument dat jonge mensen de kans geeft om in onze gemeente te blijven wonen. Onze fractie hecht er waarde aan dat we deze regeling actief blijven inzetten, zodat onze jongeren hier hun toekomst kunnen opbouwen, dichtbij familie, vrienden en verenigingen.

Ontmoeten is voor onze fractie een sleutelwoord. Wonen is meer dan een dak boven je hoofd: het gaat om de gemeenschap. Daarom zijn we blij met de investeringen in het ‘t Plenkhoes in Geleen-Zuid, waar ontmoeten en samenleven hand in hand gaan. Onze fractie vindt het daarnaast belangrijk dat er ook geïnvesteerd wordt in verduurzaming van andere ontmoetingsplekken in onze gemeente zoals in Overhoven of in Einighausen. Onze gemeenschapshuizen moeten we niet zien als kostenposten, maar als investeringen in sociale samenhang en dus de leefbaarheid in onze wijken en dorpen. Ze verkleinen de sociale eenzaamheid voor onze oudere inwoners. Goede voorzieningen maken een gemeente leefbaar. Daar horen ook onze culturele voorzieningen onder. Vorige week sprak de ronde zich positief uit over een één-op-één subsidierelatie van de gemeente met PLT om daarmee de groei van het theater in onze stad nog meer kracht bij te zetten als motor van ons cultureel ecosysteem. Zoals gezegd: goede voorzieningen maken een gemeente leefbaar. In dat licht wil de CDA-fractie speciale aandacht vragen voor de Hanenhof in Geleen. Naast de (inter)nationale pop en rockconcerten en de geboortegrond van het LVK is de Hanenhof al meer dan zestig jaar de plek waar mensen samenkomen, waar muziek klinkt, waar toneel leeft en waar verenigingen zich thuis voelen. Voor vele inwoners is de Hanenhof in het hart van Geleen méér dan een gebouw. Door harmonieorkesten, koren, dansgroepen, toneelverenigingen en carnavalsorganisaties heeft deze ontmoetingsplek vele deelnemers en bezoekers per jaar. Deze verenigingen draaien grotendeels op vrijwilligers. Hun inzet is onbetaalbaar, maar vraagt wel om een vaste plek waar ze kunnen repeteren en optreden. Andere accommodaties, zoals gemeenschapshuizen of sportzalen, missen vaak de podiumfaciliteiten of capaciteit die nodig zijn voor deze culturele uitvoeringen.

Voorzitter,

Wat betreft de zwembaden De Hateboer in Sittard en Het Anker in Buchten is het voor het CDA van groot belang dat het doelgroep- en instructiezwemmen behouden blijft. Zwemvaardigheid is essentieel voor veiligheid en gezondheid, zeker bij kinderen, maar zo kunnen de mensen uit Sittard en Born ook in hun eigen regio blijven zwemmen. We vragen het college dan ook om deze activiteiten financieel en organisatorisch te blijven ondersteunen. Wat betreft de nieuwe investeringen in sportcomplex Het Anker kunnen we wat onze fractie betreft niet snel genoeg gaan beginnen met bouwen.

Onze fractie staat voor kansen voor onze jeugd. Daarom waarderen wij het programma “van school naar duurzaam werk”, waarmee jongeren worden begeleid naar een toekomstbestendige arbeidsmarkt. Leren en werken horen bij elkaar en het is goed dat de gemeente daarin investeert. Daarnaast zijn we positief over de investeringen in onze middelbare scholen in Sittard-Geleen. Scholen zijn niet alleen plekken om te leren, maar ook plekken waar jongeren zich vormen tot betrokken inwoners van onze gemeenschap. Onze fractie ziet deze investeringen als een investering in de toekomst van onze stad.

Sittard-Geleen kent een rijke geschiedenis, zichtbaar in onze monumenten, kerken en karakteristieke panden. Onze fractie vraagt blijvende aandacht voor het behoud van dit erfgoed. Monumentale panden die langdurig leegstaan verliezen hun waarde voor de stad: daarom pleit onze fractie voor het invoeren van een leegstandsheffing om eigenaren te stimuleren tot hergebruik of herbestemming. Vorig jaar dienden we samen met D66 een motie in om te onderzoeken hoe we het aanzien van Fort Sanderbout kunnen versterken. Daarvoor hebben we als fractie ook al de graffiti laten verwijderen op de eeuwenoude stadswal van Sittard. Maar ook blijven we aandacht vragen voor het mijnverleden van Geleen waarover onze fractie al in 2021 tijdens de begrotingsbehandeling een motie indiende om dit belangrijke verleden nog meer te promoten. Voor onze fractie is en blijft dit een belangrijk thema: monumenten verbinden namelijk verleden en toekomst. Ze vertellen wie we zijn. Ons Limburgs dialect, de rijke tradities en het mijnverleden vormen het hart van de identiteit van Sittard-Geleen. Toch dreigen deze waardevolle elementen steeds meer uit beeld te raken. Met onze motie “Limburgs erfgoed en dialect levend houden” willen wij – samen met lokale partners en de Provincie Limburg – zorgen dat dit erfgoed behouden blijft én doorgegeven wordt aan volgende generaties.

Onze fractie maakt zich daarnaast ook zorgen over de leegstand in de centra van Sittard en Geleen. Leegstaande panden tasten niet alleen het straatbeeld aan, maar ook het vertrouwen in de toekomst van onze binnensteden. We zien tegelijkertijd ook positieve voorbeelden – ondernemers die durven investeren, tijdelijke initiatieven die leven brengen, mooie evenementen en de kansen van wonen boven winkels. De CDA-fractie vraagt hierbij nog expliciet aandacht voor pop-upstores. Dit is een winkel die opent op een tijdelijke plek in een leegstaand pand. We dienen daarover dan ook een motie in om een pop-upfonds te onderzoeken waarmee tijdelijke invulling van leegstaande panden in winkelkernen wordt ondersteund en tevens het college wordt opgeroepen om te overwegen een ‘leegstandsconvenant’ op te stellen in samenwerking met vastgoedeigenaren en het Centrummanagement van Sittard en Geleen. Samen met vastgoedeigenaren, winkeliers en inwoners kunnen we blijven werken aan compacte, levendige centra, met ruimte voor ondernemen, ontmoeten én wonen. Alleen samen kunnen we de harten van onze stad en dorpen weer laten kloppen. Onze fractie roept ook op om te onderzoeken hoe we alsnog de sanctiebepaling zouden kunnen toepassen voor eigenaren van panden die jarenlang leegstaan.

Onze fractie is tevreden dat de plannen voor de ambtelijke- en bestuurlijke huisvesting nu daadwerkelijk tot uitvoering gaan komen. Een toekomstbestendige organisatie vraagt om goede werkomstandigheden en een plek waar bestuur en ambtelijke organisatie effectief kunnen samenwerken. Met de realisatie van het Huis aan de Markt zetten we een belangrijke stap naar een moderne, toegankelijke en dienstbare overheid, dicht bij onze inwoners. Ook zijn we blij dat de historische gevel van het voormalige Stadhuis van Sittard weer zichtbaar gaat worden. Het is nu zaak om dit project zorgvuldig, transparant en binnen de financiële kaders te realiseren, zodat we bouwen aan een stevig fundament voor het gemeentebestuur van Sittard-Geleen.

Voorzitter, de Rijksweg tussen Sittard en Geleen is niet alleen een drukke doorgaande route, maar ook een weg die door veel scholieren en inwoners gebruikt wordt. Op delen van dit traject, vooral bij de oversteekplaatsen en fietspaden, wordt door inwoners melding gemaakt van donkere of onduidelijke verlichte zones. Ook de fietsersbond Westelijke Mijnstreek heeft hier meermaals aandacht voor gevraagd. Een verbetering van de verlichting is een relatief kleine investering met een grote maatschappelijke opbrengst: meer veiligheid, minder ongelukken en een prettiger gevoel bij bewoners. Door te kiezen voor LED-verlichting met slimme sensoren kan de gemeente bovendien energie besparen en onderhoudskosten verlagen, een win-win voor zowel veiligheid als duurzaamheid. Daarom dienen wij hierover een motie in om te onderzoeken welke delen van de Rijksweg tussen Sittard en Geleen verbeterde of vernieuwde verlichting behoeven. Overigens geldt dit ook voor een aantal wegen in het buitengebied zoals de Beukenboomsweg in Guttecoven en de verbindingsweg tussen Born en Grevenbicht. Op delen van deze trajecten, vooral bij de oversteekplaatsen en fietspaden, wordt door inwoners melding gemaakt van donkere of onduidelijke verlichte zones.

Wat betreft de balans tussen leefomgeving en natuur is de overlast van roeken in onder meer de Baandert al lange tijd een bron van frustratie voor omwonenden. We zijn dan ook blij dat de Provincie goedkeuring heeft gegeven om hier daadwerkelijk iets aan te doen.

Onze fractie staat voor een samenleving waarin iedereen mee kan doen – ongeacht leeftijd, afkomst, beperking of achtergrond. Inclusie is geen losstaand thema, maar een houding: de bereidheid om elkaar te zien en te waarderen. We blijven het college vragen om in beleid en uitvoering steeds te blijven kijken naar toegankelijkheid – van openbare ruimte, voorzieningen en informatie – zodat niemand buitenspel staat. Of het nu gaat om werk, sport, cultuur of onderwijs: ieder mens telt mee, en verdient de kans om bij te dragen aan onze gemeenschap.

We kijken met belangstelling uit naar de bekendmaking volgend jaar van het nieuwe gemeentewapen en de gemeentevlag. Deze symbolen zijn meer dan een logo: ze drukken onze gezamenlijke identiteit uit. Onze gemeente viert namelijk begin volgend jaar het 25-jarig jubileum van de herindeling. Tijdens de nieuwjaarsreceptie worden het nieuwe gemeentewapen en de gemeentevlag onthuld. Het is goed dat we als gemeente werken aan herkenbare symbolen waarin inwoners uit al onze kernen zich kunnen herkennen en trots kunnen zijn op Sittard-Geleen als geheel.

Sittard-Geleen is een gemeente met sterke dorpen, trotse inwoners en een rijk verenigingsleven. Een gemeenschap waarin mensen naar elkaar omzien en waar initiatieven van onderop het verschil maken. Dat is de kracht van onze stad, en dat is wat onze fractie wil blijven versterken. Deze begroting laat zien dat er veel stappen worden gezet, maar ook dat keuzes nodig blijven. Onze fractie roept het college dan ook op om voortvarend te blijven werken aan concrete resultaten: van betaalbare woningen en levendige centra tot het waarborgen van voldoende ontmoetingsplekken in de gemeente. Wij verwachten dat de plannen niet alleen op papier bestaan, maar ook daadwerkelijk doorgevoerd en zichtbaar worden voor onze inwoners. Alleen zo kunnen wij samen bouwen aan een gemeente die daadkrachtig, toekomstbestendig en betrouwbaar is.

Onze gemeente is een gemeente met trotse inwoners, sterke dorpen en steden en een rijke gemeenschap. Als we oog hebben voor elkaar en voor de toekomst, blijft Sittard-Geleen een gemeente waarin het goed wonen, werken en samenleven is.