Begro­tings­be­han­de­ling in Pro­vin­ci­a­le Sta­ten

Op 7 november heeft in Provinciale Staten de begrotingsbehandeling 2026 plaats gevonden. Dit zijn altijd lange vergaderingen. Deze keer zijn we begonnen om 9.30 uur en eindigde de vergadering om 22.15 uur. Ik wil u graag een inkijk geven in onze bijdrage en de resultaten van die behandeling.

Bij de provinciale begroting gaat het om héél véél geld. Dus, laten we deze keer eens beginnen met de financiën. Het CDA is geschrokken van de resultaten van het provinciaal bankiertje spelen. We lenen als provincie 664 miljoen aan bedrijven en instellingen uit met een hypothecaire dekking van zo’n 135 miljoen. Dus even rekenend: dat is dus zo’n 530 miljoen zonder onderpand. Dit baart ons grote zorgen!

En dan lezen we ook nog dat er bij 7 van dergelijke leningen, totaal bijna 3 miljoen, zowel rente- als aflossingsachterstanden zijn. Dit moet veranderen: zorg of voor een goede hypothecaire dekking of hanteer een grotere risico-opslag. Dus een veel hogere rente. De gemiddelde rente op alle uitgeleende gelden is nu 2%. De provincie is immers geen pinautomaat. Dit risico wordt door andere partijen niet zo ervaren. Echter is de laatste jaren al meer dan 7 miljoen euro verdampt doordat leningen afgeboekt moeten worden omdat ze niet meer terugbetaald worden en er geen hypothecaire dekking is. Nu weer 3 miljoen welke op punt staat om afgeboekt te worden.

De flexpoolgelden zijn bijna op, problematisch voor kleine kernen. Dit helpt namelijk gemeenten bij het versnellen van woningbouwprocedures door extra personeel in te zetten. Gemeenten kunnen er nu nog een beroep op doen en het maakt broodnodige woningbouw mogelijk. Als er geen aanvulling van deze gelden gaat plaatsvinden gaan deze woningbouwprojecten stilvallen. Volgens het CDA moet de provincie dat tijdelijk opvangen en zorgen dat minimaal alle lopende projecten worden gehonoreerd. We hebben hier een motie over ingediend. Deze motie is bijna unaniem aangenomen door Provinciale Staten.

In Oost-Brabant zijn er mogelijkheden om een wooneenheid van maximaal 100 m2 zonder mantelzorgverklaring vergunningsvrij toe te voegen aan een bouwblok. Maar gemeenten in andere delen van Brabant zouden van de provincie te horen hebben gekregen dat dit niet mag. Maak dit in heel Brabant mogelijk! Afgelopen vrijdag heeft gedeputeerde Dirken de toezegging richting het CDA gedaan dat dit voor heel Brabant mogelijk is. De gemeente mag zelf bepalen of ze hier gebruik van maakt. Ook wilde het CDA graag duidelijkheid over permanente bewoning op vakantieparken welke de landelijke overheid toe wil staan. Gaat dit nu wel of niet toegestaan worden in Brabant? Ook hier heeft het CDA een toezegging op gekregen dat de keuze bij de gemeente ligt. Dus de provincie gaat hier niet op handhaven.

Het CDA is voorstander van het omzetten van al lang leegstaande winkels en kantoren naar woningen. Het CDA wil een proactief beleid. Kijk ook eens naar lege panden in winkelstraten en onderzoek de mogelijkheden bij langer leegstaande kantoorpanden. Ook dit gaat het college van Gedeputeerde Staten oppakken. Dus ook hier heeft het CDA een toezegging op gekregen.

Het CDA wilde een subsidieregeling ‘versterk de kleine kernen’ beschikbaar stellen om de leefbaarheid en de sociale cohesie in kleine kernen te stimuleren door het realiseren van ontmoetingsplekken. In provincie Utrecht is al een dergelijke regeling, laat Brabant snel volgen is ons voorstel. We dienden hierover een motie in. Deze heeft het niet gehaald. We hadden 19 stemmen voor en 33 tegen. Wel heeft de gedeputeerde Boelema de toezegging richting het CDA gedaan dat per project in kleine kernen alsnog gekeken gaat worden of er mogelijkheden zijn vanuit de provincie om dit te ondersteunen. Voorbeeld wat ik genoemd heb tijdens de behandeling is de afbraak van Kir Royal in Schijf. De provincie is bereid deze situatie in behandeling te nemen. Ook dat is winst.

We maken ons zorgen over de veiligheid in het buitengebied. Het CDA heeft samen met de BBB het college verzocht uiterlijk 2e kwartaal 2026 een plan van aanpak te presenteren om de groene boa-capaciteit op peil te brengen. Daarin dienen de financiële consequenties opgenomen te worden zodat de Staten kunnen zoeken naar dekking en ga daarbij uit van adequaat toezicht en handhaving. Ook hiervoor hebben wij dus samen met de BBB een motie ingediend. Ook deze motie is aangenomen.

Het verwijderen van Aziatische hoornaar-nesten krijgt steeds minder prioriteit zo blijkt uit de stukken, maar het probleem wordt niet kleiner, integendeel! De Staten stelden hier al eerder extra financiële middelen voor beschikbaar, maar de aandacht voor deze bedreiging van de biodiversiteit mag niet verslappen. Wij hebben samen met de PVV hiervoor een motie ingediend met als titel: Kunt u garanderen dat er voor 2026 voldoende budget beschikbaar komt om nesten te verwijderen? Deze motie is ingetrokken omdat het college eerst een onderzoek gaat doen en er dan op terug gaat komen bij PS.

We lazen in de antwoorden op onze technische vragen welke wij vooraf hebben gesteld dat Gedeputeerde Staten 3.700 ha landbouwgrond op wil kopen, GS gaat daarbij uit van €78.000 per ha. Maar volgens het CDA is dit een veel te optimistische schatting. Op dit moment zit de prijs van landbouwgrond al ruim boven de €100.000 per ha en de belastingdienst hanteerde in 2024 al een waarde van €95.000 per ha in Brabant. Wij zien niet hoe dit past in de begroting. Het is dus of een verlaging van het aan te kopen aantal hectares of een hoger budget. Wat ons betreft het eerste. Het CDA vindt het belangrijk dat er voldoende gronden beschikbaar blijven voor een duurzame voedselproductie.

Er zijn nog steeds te veel fietsongelukken in het verkeer. En het CDA vreest dat dit in deze donkere herfst -en winterdagen niet minder wordt. Daarom tijd voor actie: het CDA heeft samen met GroenLinks/PvdA een motie ingediend over verlichting op provinciale wegen. Deze motie is bijna unaniem aangenomen.

En als we het dan toch over veiligheid hebben: Het CDA heeft al meerdere keren gevraagd om extra flitspalen te plaatsen op provinciale wegen om de snelheid te verminderen en daardoor minder ongelukken plaats gaan vinden op provinciale wegen. Het College heeft nu toegezegd richting het CDA dat er extra mobiele flitspalen gaan komen in Brabant.

We hoorden onlangs dat Breda van plan is een doorgaande weg af te sluiten tijdens de spitsuren om verkeer uit omliggende gemeentes te weren. Dit geeft een risico op precedentwerking, want wat let andere gemeenten om dit ook te doen? Los van het feit dat er nog diverse onderzoeken lopen naar de gevolgen van deze afsluiting had het CDA graag gezien dat de provincie in dit soort gevallen de regie zou nemen. Ga in gesprek met Breda en omliggende gemeenten en kom tot een oplossing. We moeten voorkomen dat gemeenten tegenover elkaar komen te staan in de rechtbank. De gedeputeerde heeft hierop aangegeven dat hij nog geen rol ziet weggelegd voor de provincie. Maar ook gaf de gedeputeerde aan dat hij de juridische houdbaarheid van deze afsluiting in Breda zeer twijfelachtig vinden. Dit heeft ook de pers gehaald.

We hielden begin dit jaar onze, samen met de BBB, PVV en Ja 21, ingediende motie ‘maak werk van de beethovenroute’ aan. Het doel ervan is om verkeerskundige inzichten en voorstellen uit de studie ‘Wonen onder hoogspanning’ te betrekken bij de verdere plan -en besluitvorming. De gedeputeerde heeft aangegeven dat hij bereid is in gesprek te gaan met de opstellers van deze studie. Dus ook hier een toezegging.

Als laatste in het kader van veiligheid mobiliteit heeft het CDA een motie ingediend om het college in samenspraak met de gemeente Maashorst een tweede ongelijkvloerse oversteek voor langzaam verkeer ter hoogte van Oosterens op de N605 te laten uitwerken en realiseren middels een
cofinanciering. Ook dit past bij een veilig Brabant. Deze motie heeft het niet gehaald. Dit met 19 stemmen voor en 33 tegen. Ook hier heeft de gedeputeerde aangegeven richting het CDA dat de provincie wel bereid is het onderhoud te willen doen als de realisatie door de gemeente gaat gebeuren. Omdat er al een oversteek door de provincie betaald gaat worden is deze motie ontraden door het college. Als er bij de andere oversteek geld na aanbesteding overblijft mogen deze gelden wel ingezet worden bij de gevraagde oversteek welke de gemeente dus wel zelf moet realiseren.

Als laatste tijdens deze begrotingsbehandeling hebben we een motie volwassenfonds ingediend. Een volwassenfonds ziet er op toe dat wanneer kinderen 18 jaar worden en daardoor geen gebruik meer kunnen maken van het jeugdfonds kunnen terugvallen op het volwassenfonds. Daardoor kunnen kinderen van ouders met een laag inkomen toch blijven sporten. De contributie van de sportclub zal dan voldaan worden via het volwassenfonds. In Brabant zijn er nog 40 gemeenten welke niet zijn aangesloten bij het volwassenfonds. Het CDA heeft dan ook GS opgeroepen dit volwassenfonds te ondersteunen en te zorgen dat hier Brabant breed gebruik van gemaakt kan worden. Deze motie had geen enkele steun van andere partijen.

Onze afdronk van deze begroting is een te hoog praatgroepjesgehalte. Het mag wat ons betreft wat meer in de actiestand. Met het voorgaande hebben we hiervoor een aantal concrete verbeterpunten aan het beleid aangereikt. Papier is geduldig, praten is leuk, maar het is nu tijd om te doen!

Al met al zijn we als fractie blij met de resultaten die we behaald hebben. Zoals u heeft kunnen lezen hebben we diverse zaken m.b.t woningbouw binnen kunnen halen. Maar ook op het gebied van mobiliteit en veiligheid buitengebied. Als u nog vragen heeft over bovenstaande neem dan gerust contact op.

Ronnie Buiks
Fractievoorzitter CDA Brabant