01 december 2025 5 minuten lezen

Eerherstel voor Louis Swinkels: onterecht als zondebok aangewezen

Op donderdag 20 november besprak de gemeenteraad het eindrapport van de enquêtecommissie over bedrijventerrein Lage Akkerweg. Het is inmiddels bijna een jaar geleden dat wethouder Louis Swinkels vanwege dit dossier zijn ontslag indiende. Voor onze fractie was dit het moment om terug te blikken, én vooruit te kijken, nu met de feiten op tafel.

De context: waarom ging het ook alweer mis?

In december 2024 stapte wethouder Swinkels op na politieke onrust over de verkoop van gronden aan de Lage Akkerweg. Even daarvoor was onze gemeenteraad geïnformeerd over het afwijken van de grondprijs bij de verkoop van deze gronden. Er bleek in 2024 een koopovereenkomst getekend te zijn waarbij de grondprijs uit 2022 gehanteerd was. Het ging hierbij om een aantal reststroken die door de gemeente moeilijk verkocht konden worden.

De gemeenteraad bepaalt ieder jaar de grondprijs tijdens het vaststellen van de begroting. Bij het afwijken van deze grondprijs, moet de gemeenteraad hierover vooraf geïnformeerd worden. Dat was in dit geval niet gebeurd. Er was veel onduidelijkheid over procedures en prijzen en verschillende fracties stelden vragen. Tijdens de raadsvergadering van 12 december 2024 waren meerdere van deze vragen nog onbeantwoord. Het College had aangegeven niet over alle informatie te beschikken en de burgemeester had intussen opdracht gegeven voor een feitenonderzoek.

Ondertussen was zowel de bestuurlijke- als politieke druk op wethouder Swinkels zo hoog opgevoerd om zelf zijn conclusies te trekken, dat hij niet anders kon dan zijn ontslag als wethouder aan te bieden. De verantwoordelijkheid voor dit gebeuren werd hem volledig in zijn schoenen geschoven zonder dat er op dat moment volledige duidelijkheid over was. Tot op de dag van vandaag blijft bij ons de bittere nasmaak over deze gang van zaken bestaan.

De gemeenteraad besloot daarop unaniem een raadsenquête in te stellen om de onderste steen boven te krijgen. Nu, bijna een jaar later, ligt er een rapport dat de gebeurtenissen reconstrueert en oordeelt over de feiten. Het rapport stond ter discussie op 20 november dit jaar, en werpt een heel ander licht op de zaak dan het beeld dat vorig jaar ontstond.

Het gelopen proces

Vanaf het begin van dit proces hebben wij, net als wethouder Swinkels, ervoor gepleit om eerst alle feiten op tafel te krijgen. Het was voor ons op dat moment niet duidelijk welke wethouder nu verantwoordelijk was voor het hanteren van de grondprijs uit 2022 en hoe dat zo gekomen was. Was het wellicht in de organisatie misgelopen zonder medeweten van het college? Verschillende fracties daarentegen trokken al hun conclusies, terwijl er weinig tot geen informatie beschikbaar was over waar dit fout was gegaan.

Op 20 november jongstleden werd het eindrapport in de raadsvergadering besproken. Eindelijk lag er een grondig rapport over de gang van zaken. Onze fractievoorzitter, Arjan Evers, voerde hier namens onze partij het woord. Volgens onze fractie sprongen er verschillende dingen uit.

Onterecht als zondebok aangewezen

De belangrijkste conclusie voor de CDA-fractie is dat het onterecht was om Louis Swinkels als zondebok aan te wijzen. Het rapport van de enquêtecommissie heeft de beeldvorming rondom dit proces dan ook 180 graden gedraaid. Louis Swinkels werd vorig jaar onder immense druk gezet en als zondebok aangewezen en nu blijkt onomstotelijk dat dat onterecht was. Het rapport stelt dat er geen afspraken zijn gemaakt over 'projectwethouderschap'. De commissie heeft vastgesteld dat er fouten zijn gemaakt in het proces van grondverkoop en dat dit viel onder de politieke verantwoordelijkheid van wethouder Kusters, niet onder die van wethouder Swinkels. Wethouder Kusters was verantwoordelijk voor grondverkoop en financiën, wethouder Swinkels over het bedrijventerrein.

Dit leidt ertoe dat de beeldvorming rondom dit proces en voormalig wethouder Swinkels 180 graden gedraaid is.
Arjan Evers
Fractievoorzitter

Daarnaast is het erg pijnlijk om te lezen dat wethouder Swinkels informatie ontzegd werd door zowel het managementteam als door ambtenaren. Vragen die hij stelde over dit proces bleven onbeantwoord en zijn dat tot op de dag van vandaag. Daarmee werd hij in een onmogelijke positie gebracht om zichzelf te verdedigen. De druk die destijds op hem is uitgeoefend om op te stappen, was gebaseerd op een verkeerd en incompleet beeld van de werkelijkheid. En zoals nu blijkt uit het rapport, ook het gevolg van niet-collegiaal handelen.

Rol van wethouders Kusters, Van Doorn en burgemeester Blok

Uit het rapport blijkt dat wethouder Kusters in mei 2024 al constateerde dat de grondprijs afweek en er een verkoopbesluit ontbrak. Hij zag op dat moment de ernst van de situatie niet in en informeerde de gemeenteraad hier niet over. Als hij dat toen wel had gedaan, waren we hoogstwaarschijnlijk nooit in deze situatie beland. In november 2024 als er binnen het college besloten moet worden over het verkoopbesluit, wordt wethouder Swinkels door zijn collega's plotseling verantwoordelijk gehouden voor het afwijken van de grondprijs. Wethouder van Doorn schreef zelfs een brief waarin hij beweerde dat alle relevante feiten al op tafel lagen, en dat terwijl het feitenonderzoek nog moest starten. Ten aanzien van burgemeester Blok is het rapport helder. Zij moet er, lezen we in het rapport, blindelings op kunnen vertrouwen dat de stukken die haar worden voorgelegd inhoudelijk kloppen. Dat zij de verkoopovereenkomst heeft ondertekend, valt haar dan ook persoonlijk niet aan te rekenen. Zij handelde in het vertrouwen dat het proces zorgvuldig was doorlopen.

Integriteit staat buiten kijf

Voor eenieder is het belangrijk om te realiseren dat de integriteit van wethouder Swinkels niet ter discussie staat. In de wandelgangen werd er vorig jaar vanalles gesuggereerd, maar de enquêtecommissie maakt daar korte metten mee. Er is geen sprake geweest van vriendjespolitiek of onbehoorlijke druk richting de organisatie door wethouder Swinkels. Er geen toezeggingen gedaan en geen dealtjes gesloten tussen wethouder Swinkels en de initiatiefnemers. Wethouder Swinkels is uiteindelijk verstrikt geraakt in een rommelig bestuurlijk proces, waarin hij niet de steun kreeg die hij verdiende en die hoort bij collegiaal bestuur.

Stoppen met de politiek van wraak

Ondanks de politieke ophef en de onthullingen van de raadsenquête, is het belangrijk dat het eindresultaat niet vergeten wordt: het project aan de Lage Akkerweg is inhoudelijk een succes. Het levert de gemeente circa € 1,6 miljoen op en biedt lokale ondernemers de ruimte om te groeien. Dat dit positieve resultaat is ondergesneeuwd door politiek moddergooien, betreuren wij zeer.

Hoewel de feiten die het eindrapport blootlegt op zichzelf voldoende aanleiding zouden geven om nu politieke consequenties te trekken en wethouders weg te sturen, heeft de CDA-fractie er bewust voor gekozen om dit niet te doen. Wij willen Someren niet in een nieuwe bestuurscrisis storten en gebruiken deze enquête dan ook niet om af te rekenen. Wij vinden dat er een einde moet komen aan de 'politiek van wraak' die onze gemeente sinds het "alom bekende" dossier uit 2021 in haar greep houdt. Het is nu tijd om de lessen uit dit rapport ter harte te nemen en samen te werken aan een bestuurscultuur waarin men elkaar ondersteunt in plaats van beschadigt. De fractie van CDA Someren zal zich daartoe maximaal inzetten. Een eerste aanzet is in ieder geval gegeven in de raadsvergadering van 20 november 2025.

Benieuwd naar wat Arjan Evers precies gezegd heeft tijdens de vergadering? Lees hieronder zijn volledige inbreng of bekijk de video.

Bekijk hier Arjan’s betoog tijdens de raadsvergadering

Arjan's betoog tijdens de algemene beschouwing

Voorzitter,

Allereerst spreek ik de waardering uit voor de leden van de enquêtecommissie, voor de bergen werk die zij verzet hebben. Niet te vergeten ook mevrouw Zegwaard die tot en met 23 april optrad als voorzitter van de commissie. Ik kan mij zo voorstellen dat het u af en toe geduizeld heeft. Mij heeft het dat wel in ieder geval.

Voorzitter, ik weet niet of u onlangs nog over de Lage Akkerweg gereden heeft maar een ieder die dat wel gedaan heeft, heeft kunnen zien dat er hard gewerkt wordt en een prachtig bedrijfspand wordt gebouwd. En als dat klaar is en het waterinfiltratiepark en alles daaromheen is aangelegd dan is daar een prachtig bedrijven terrein gerealiseerd.

En een paar restroken die de gemeente daar had liggen, die enkele jaren geleden nog getaxeerd werden op ongeveer 6 ton hebben de gemeente 1,6 miljoen opgebracht. Tel daar bij op dat we een mooi bedrijf in Someren hebben weten te houden dat een paar honderd fte extra nodig heeft dan denk je perfect toch?

Ja, jazeker. Maar toch niet helemaal. Het kreeg helaas een vervelend staartje een jaar geleden. Een raadsinformatiebrief over de financiële afwikkeling bracht deze raad in beroering. En dat heeft geleid tot een rapport dat we vandaag bespreken.

Tijdens de vergadering van 12 december 2024, de dag dat de heer Swinkels zijn ontslag als wethouder indiende, waren we het eens, de onderste steen moest boven komen. Heel de raad, zonder uitzondering. Of dat gelukt is blijft zelfs na het zwaarste middel (raadsenquête) nog de vraag. Waar wij als CDA Someren blij mee zijn is de verheldering ten opzichte van wat bekend was op 12 december vorig jaar. Dit leidt ertoe dat de beeldvorming rondom dit proces en voormalig wethouder Swinkels 180 graden gedraaid is. Voor onze fractie is deze twijfel er nooit geweest. Met lede ogen hebben de wanhoop moeten aanschouwen die duidelijk zichtbaar was. Wanhoop, gecreëerd door mensen waarop je moet kunnen vertrouwen en die je horen te ondersteunen. In plaats van ondersteuning te krijgen werd voormalig voormalig wethouder Swinkels, informatie ontzegt, en kreeg hij geen antwoorden op vragen. Hij werd daardoor in een onmogelijke positie gebracht om zich ten opzichte van ons, de gemeenteraad, te verdedigen. Tel daarbij op dat hij verantwoordelijk is gehouden voor iets dat, zo is vast komen te staan, de verantwoordelijkheid van wethouder Kusters was.

In het statement geeft de enquêtecommissie aan dat het niet gaat over afrekenen maar over leren van de fouten die gemaakt zijn. Daar is de CDA-fractie het mee eens. We hebben het vertrouwen niet opgegeven maar volop doorgewerkt aan het coalitieprogramma samen met onze nieuwe wethouder Van der Broeck. Maar wat wij hier wel graag op willen merken, is dát er al afgerekend is! Er is in deze periode een jaar geleden zoveel druk op iemand uitgeoefend, dat hij niet anders kon dan opzij stappen en de eer aan zichzelf houden. Maar met de feiten die het rapport blootlegt is duidelijk dat er sprake is van zoals ze dat noemen “onverschuldigde betaling”!

Dat maakt de spagaat waar Wij zijn Someren VVD nu in moet zitten des te lastiger. De heer Klessens liet immers in de krant optekenen dat als het zijn wethouder betrof hij hem zou vragen op te stappen. Nogmaals, wij gebruiken de raadsenquête niet om af te rekenen en zijn zeker niet uit op wraak. De politiek van wraak die deze raad al jaren in haar greep heeft, moet stoppen. Maar wrang is het wel. Erg wrang!

Uit het rapport blijkt duidelijk dat voormalig wethouder Swinkels niet de informatie kreeg waar hij wel recht op had. Hij werd geïsoleerd, de communicatielijnen met hem werden doorgesneden en zijn vragen om informatie niet beantwoord. Nooit beantwoord. Tot op de dag van vandaag staan deze nog open. Ik vraag me ook af of de heer Kornuit met de kennis die hij nu opgedaan heeft nog steeds van mening is dat, zoals hij in de raadsvergadering van 12 december zei, het opstappen van wethouder Swinkels de enige juiste keuze was.

Voorzitter, het beeld dat een wethouder dealtjes gesloten had met bedrijven bij de verkoop van grond is door dit rapport duidelijk werlegd en rechtgezet. Maar met één rapport corrigeer je niet de beeldvorming die in Someren is gaan heersen. Zelfs na het verschijnen van de rapportage wordt dat beeld in de pers nog niet of onvoldoende opgepikt en rechtgezet. Het is belangrijk te vermelden: er zijn geen dealtjes gesloten door welke wethouder dan ook. In het rapport lezen we dat er weliswaar regelmatig contact opgenomen werd door ondernemers met collegeleden, maar dat zij altijd keurig verwezen zijn naar de ambtelijk verantwoordelijken. Geen toezeggingen door de wethouder. Voormalig wethouder Swinkels had wel bemoeienis met de voortgang van het bestemmingsplan. Hij had ter dege het urgentiebesef dat als dat niet tijdig gereed zou zijn de gemeente geconfronteerd zou worden met een fikse schadeclaim. Gelukkig heeft de commissie vastgesteld dat die druk niet onbehoorlijk geweest is maar, en dat vul ik dan zelf maar even in, functioneel. Als wethouder Kusters toen hij in mei constateerde dat de grondprijs afweek en een verkoopbesluit ontbrak eenzelfde urgentiebesef getoond had, zaten wij hier vandaag waarschijnlijk niet in vergadering. Het had zo eenvoudig opgelost kunnen worden door samen te werken, samen de schouders en onder te zetten en de gemeenteraad gewoon eerlijk te informeren. Dan was er geen wethouder vertrokken, hadden we ons €170.000,- aan kosten voor deze raadsenquete kunnen besparen en hadden het project zonder nare smaak als een succes kunnen betitelen.

Voorzitter, een aantal zaken zijn vreemd verlopen.

Waar een projectleider eerst naar de bedrijven mailt dat alleen de raad kan beslissen over de grondprijs, laat diezelfde projectleider enkele weken later weten dat hij een akkoord heeft om de grondprijs van ’22 te hanteren. Voorzitter, inmiddels is wel duidelijk dat dit zich buiten het zicht van het college heeft afgespeeld. Duidelijk wordt uit het rapport dat de projectleider zoekende was binnen een organisatie waar verantwoordelijkheden en eigenaarschap niet duidelijk beschreven en gevoeld werden. Hulpvragen bij de afdeling grondzaken werden niet beantwoord, er werden suggesties gedaan die niet in beleid terug te vinden zijn en nogmaals, als er een probleem ontstond was er niemand ‘eigenaar’. Op het moment dat er binnen de organisatie een fout geconstateerd werd, bijvoorbeeld door de medewerkster grondzaken, ging zij naar de wethouder grondzaken. Als het niet de verantwoordelijkheid van deze wethouder was, waarom heeft hij haar toen dan niet doorgestuurd naar wethouder Swinkels? Nergens lezen we dat hierover contact is geweest tussen medewerkers van grondzaken en wethouder Swinkels, maar ruim een half jaar later, als het moeilijk wordt, is Swinkels volgens hem ineens wel verantwoordelijk.

Voorzitter, onze haren gaan ook recht overeind staan als we lezen wat er zich afgespeeld heeft rond 5 en 6 december 2024. Een wethouder Personeel en Organisatie die een brief van de ondernemingsraad, die achteraf gezien niets met de kwestie van doen blijkt te hebben, gebruikt om zijn collega wethouder voor de bus te gooien en en passant ook de burgemeester beschuldigt van het vertragen van antwoorden? Die stelt dat alle relevante feiten bekend zijn terwijl het feitenonderzoek waar de burgemeester om gevraagd had nog moest beginnen? Dat is brisant. Die heeft overduidelijk niet begrepen hoe besturen werkt laat staan wat collegiaal besturen betekent. En hij voorzitter, is nota bene verantwoordelijk voor de organisatie…

Voorzitter, ik zou bijna zeggen dat daar niet tegenop te de-escaleren is….

Voorzitter, werken in een organisatie waar ieder z’n eigen eilandje bezet, niet bereid is fouten te herstellen en collega’s te helpen maar enkel naar eigen belang kijkt is de dood in de pot. Als je in zo’n organisatie werkt en je op eieren moet lopen, dan worden er fouten gemaakt, grote fouten. Is het collectief falen dan één persoon aan te rekenen? Wat CDA Someren betreft zeker niet. Maar op de vraag of voormalig wethouder Swinkels, onder druk, de juiste persoon was om verantwoordelijkheid te nemen geven wij hetzelfde antwoord: ZEKER NIET!

Voorzitter, wij zijn blij met de duidelijkheid die het rapport ons geeft.

Het bedrijventerrein aan de Lage Akkerweg wordt er niet minder mooi door. Dat resultaat daar mogen we nog steeds trots op zijn en ik denk dat voormalig wethouder Swinkels dat ook is.