Alge­me­ne Beschou­win­gen CDA Val­kens­waard – Begro­ting 2026

🚗 Algemene Beschouwingen CDA Valkenswaard – Begroting 2026

Dank u voorzitter,

Allereerst dank aan het college voor het doorvoeren van haalbare oplossingen en zo een sluitende meerjarenbegroting. Daarnaast ook dank voor het realiseren van een beleidsarme begroting, waarbij de volgende gemeenteraad de touwtjes in handen krijgt en er beleidsruimte is voor na de gemeenteraadsverkiezingen, een erg verstandige keuze.

We zien dat participatie een belangrijker thema is geworden. Tegelijkertijd mag dat wat ons betreft nog scherper en beter — met échte betrokkenheid van inwoners bij de besluitvorming. Daarnaast zijn de nieuwe vormen van vergaderen ons goed bevallen. Ze hebben bijgedragen aan een open sfeer en meer ruimte voor inhoud.

Maar eerlijk is eerlijk: de afgelopen periode kende ook haar uitdagingen. Door onduidelijkheden en soms lastige situaties werd de samenwerking tussen raad en college niet altijd gemakkelijker. Soms wilden we als raad — bij wijze van spreken — ineens “rechtsaf” in plaats van “linksaf”, waardoor onderwerpen onnodig lang op tafel bleven liggen in plaats van dat ze werden afgetikt. Dat blijft ons ook bij.

Voorzitter,

Na diverse verhalen te hebben mogen aanschouwen de afgelopen jaren tijdens de begroting van diverse partijen. Dachten wij, dat kunnen wij ook!

Dus, gordel om, spiegels afgesteld, richtingaanwijzer aan… want we stappen in de auto en maken samen een rondje over de rotonde van waarden in de gemeente Valkenswaard.

Voorzitter,

We hebben meerdere rotondes in de gemeente
Iedereen kent ze – soms vloek je erop, soms rij je er soepel overheen.

Maar wat mij altijd opvalt als ik daar sta, is hoe mensen rekening met elkaar houden.
De fietser kijkt even op, de automobilist remt af, iemand steekt een hand uit.

Geen stoplichten, geen harde regels – maar onderling vertrouwen.

En toen dacht ik: die rotonde, dat is eigenlijk Valkenswaard.

Een plek waar mensen samen de weg vinden, waar ruimte is voor iedereen, en waar het draait om fatsoen, respect en verantwoordelijkheid.

Landelijk hebben we de afgelopen jaren, iets anders gezien, en hopelijk wordt het nu iets beter.

In Valkenswaard loopt het soms ook stroef, maar we proberen altijd samen, met elkaar, nog steeds de juiste afslag te nemen.

En dat is precies wat het CDA Valkenswaard wil blijven doen: de samenleving draaiende houden met fatsoen, nuchterheid en verbondenheid.

Intussen rijden we de rotonde op.

🧭 De eerste afslag: zorg en welzijn

Op een rotonde moet je opletten.
Sommige mensen hebben haast, anderen rijden voorzichtig.
Zo is het ook in onze samenleving: niet iedereen kan op hetzelfde tempo mee.
Daarom vindt het CDA het belangrijk dat zorg, welzijn en wonen laagdrempelig en dichtbij blijven.

Mensen moeten niet verdwalen in loketten of formulieren. Als iemand hulp zoekt, moet die snel een luisterend oor vinden – niet eerst drie telefoonnummers en een website.

Wij blijven voorstander van het ontwikkelen van doelgroepenbeleid, zodat we beleid maken dat aansluit op de mensen. Dat betekent dat we willen investeren in een stevig jeugdbeleid, met aandacht voor het voorkomen van problemen, het versterken van gezinnen en het tijdig organiseren van passende jeugdhulp.

Tegelijkertijd vraagt onze samenleving ook om een duidelijk ouderenbeleid, waarin we oog hebben voor thema’s als dementie, eenzaamheid en de toenemende vergrijzing.
Ouderen verdienen de zekerheid dat ze in hun eigen dorp, waardig oud kunnen worden — met de zorg en aandacht die ze nodig hebben.

Maar er is ook een groep die we niet mogen vergeten: de mantelzorgers.
Zij zijn het cement van onze samenleving. Vaak zonder klagen, altijd met toewijding.
Zij verdienen niet alleen waardering in woorden, maar ook ondersteuning in daden.

Doelgroepenbeleid is geen doel op zich, maar een middel om beleid menselijker, herkenbaarder en effectiever te maken — mits we de samenhang en gemeenschap niet uit het oog verliezen.

Want, een samenleving die fatsoenlijk wil zijn, zorgt eerst voor haar mensen.
En dat doen we hier – met buurten, verenigingen, kerken, vrijwilligers en professionals die nog weten wat omzien naar elkaar betekent. Een samenleving waar we niet langs elkaar heen razen op de rotonde, maar even gas terugnemen om elkaar voor te laten.

🏠 De tweede afslag: wonen

De volgende afslag op onze rotonde brengt ons bij wonen – misschien wel de grootste uitdaging van deze tijd.
Waar je ook kijkt, overal hoor je hetzelfde geluid: jongeren en jonge gezinnen willen hier blijven, maar kunnen geen betaalbare woning vinden.
Ouderen willen juist kleiner wonen, maar er is nauwelijks passend aanbod.
Het gevolg is dat de doorstroming stokt, en dat jonge mensen Valkenswaard verlaten. Daarom wil het CDA blijven sturen op betaalbaarheid bij nieuwbouwprojecten.

We pleiten voor creatieve en realistische oplossingen, daarom gaan wij voor het:

Herbestemmen leegstaande panden die nu hun waarde verliezen.

Stimuleren kleinschalige inbreidingslocaties

Steunen wij nieuwe woonvormen, zoals hofjes, gedeelde erven of tiny houses

Laten we vooral doorgaan met de starterslening. Voor veel jonge inwoners is dat nét het duwtje in de rug dat het verschil maakt tussen blijven en vertrekken. Want wie in Valkenswaard zijn eerste huis kan kopen, investeert niet alleen in een woning, maar in de gemeenschap.

Maar er hoort ook een kritische noot bij. We zien dat er kansen blijven liggen als het gaat om instrumenten zoals het Wet Voorkeursrecht Gemeente – een middel waarmee de gemeente regie kan nemen op grond en ontwikkeling. Ook het zogenoemde ‘straatje erbij’ verdient meer aandacht. Daar zouden wij als raad, samen met het college, meer aanzet en actie op willen zien.

🤝 De derde afslag: verenigingen, sport en jongeren
De derde afslag leidt ons naar het hart van onze gemeenschap:
onze verenigingen, sportclubs en jongeren.

Valkenswaard leeft door haar verenigingen. Op het voetbalveld, in de fanfare, bij de tennisclub of de carnavalsvereniging – dáár gebeurt het. Daar wordt verbondenheid geboren, daar leer je respect, discipline en samenwerken.

Als CDA vinden we het belangrijk dat de gemeente zich blijvend inzet voor een sterk sport- en verenigingsleven.

We moeten het sportaanbod behouden én uitbreiden, en de samenwerking tussen verenigingen verder stimuleren. Denk aan gezamenlijke accommodaties, gezamenlijke vrijwilligers, en slim gebruik van sportparken.

En voorzitter, ook onze jeugd verdient blijvende aandacht.

We blijven de ontwikkelingen — of de stilstand — van het pand van De Senaat op de voet volgen. Het is belangrijk dat we blijven investeren in een uitgaangebied waar jongeren elkaar ontmoeten en vriendschappen ontstaan — een plek waar ik vroeger op jonge leeftijd zelf graag kwam.

Intussen ligt het uitgaansleven in het centrum er stil bij…
Toen ik jong was, was het centrum nog levendig en vol gezelligheid.
Nu is het zo rustig dat ik in de weekenden mijn algemene beschouwingen goed kan voorbereiden en zelfs nog diverse keren kan nalezen.
En Voorzitter: als dát het nieuwe avondje uit is, dan hebben we echt werk aan de winkel, want dat gun je toch niemand.

We zien goede ontwikkelingen over het terugbrengen van de JOPO-DAG, waar jongeren kunnen kennis maken met de lokale politiek en bestuur. Wij willen verder gaan om onze jongeren echt te ondersteunen door een jongerenraad te ontwikkelen die past bij onze gemeente. Een prachtig initiatief, waarbij jongeren kunnen meedenken over beleid, leren hoe politiek werkt en ervaren dat hun stem ertoe doet. Vandaar waren wij voornemens om bij de begroting een motie in te dienen, maar die zal later dit jaar terugkomen bij de participatie, dus daar moet u nog heel even op wachten.

🚌 De vierde afslag: mobiliteit

Op een rotonde moet je vooruit kunnen. Stroomt het verkeer niet goed, dan staat alles vast. Zo is het ook met onze mobiliteit: als mensen zich niet goed kunnen verplaatsen, komt de samenleving tot stilstand.

Valkenswaard ligt prachtig, midden tussen de natuur en de bedrijvigheid .
Maar voor veel inwoners is een goede verbinding met de regio essentieel – voor werk, studie, familie of gewoon voor een avondje ontspanning.
Daarom hecht het CDA groot belang aan een hoogwaardige busverbinding met Eindhoven. Die verbinding is meer dan alleen vervoer; het is een levensader voor studenten die naar school gaan, voor werkenden die dagelijks de weg op moeten, en voor ouderen die zelfstandig willen blijven.

Daarnaast moeten we blijven investeren in veilige fietsroutes en een leefbare verkeersstructuur binnen onze kernen. Dat betekent aandacht voor verkeersveiligheid bij scholen, het verminderen van overlast in woonstraten en het slim inrichten van kruisingen en oversteekplaatsen. Want de fietser, de wandelaar en de automobilist – ze delen allemaal dezelfde rotonde.

🌳 De vijfde afslag: leefomgeving en initiatieven – samen de ruimte maken

De vijfde afslag, voorzitter, brengt ons bij onze leefomgeving en initiatieven.
Daarbij hoort ook de Omgevingswet, die vraagt dat we niet langer beleid maken óver inwoners, maar samen mét inwoners.

Voor het CDA is dat geen last, maar juist een kans.

Een kans om initiatieven van inwoners te omarmen in plaats van af te remmen.

Een kans om beleid te maken met mensen, niet voor mensen.

Of het nu gaat om de vergroening van een plein, het behoud van erfgoed, of een nieuw woninginitiatief – inwoners weten vaak precies wat hun buurt leefbaar maakt.

We moeten ruimte geven aan mensen die iets willen doen. Of het nu gaat om een buurman met een goed idee of een vereniging met een plan,— samen zorgen we ervoor dat Valkenswaard een dorp blijft waar mensen niet alleen wonen, maar ook meedoen.

We zien gelukkig dat er steeds meer participatievormen ontstaan, waardoor inwoners beter betrokken worden bij gemeentelijke besluiten.
Dat juichen wij toe. Want uiteindelijk doen we het voor onze inwoners.

Toch blijft er werk aan de winkel.
Als we de participatie echt willen versterken, moeten we ook terugcommuniceren wat er met die inbreng gebeurt.
Want participatie zonder terugkoppeling is als een enquête zonder uitslag – je vraagt wat mensen vinden, maar ze horen nooit wat ermee gedaan wordt.
Daar blijven we als CDA voor pleiten, ook al was daar tot nu toe geen meerderheid voor.

En dan, voorzitter, de motie van afgelopen maand over de veiligheid van vrouwen in onze gemeente. Als broer uit een gezin met drie zusjes raakt dit onderwerp mij persoonlijk. Ik wil dat zij — net als elke andere vrouw in Valkenswaard — zich veilig kunnen voelen, waar en wanneer dan ook.
Veiligheid begint bij aandacht, bij respect, bij omzien naar elkaar.
Laten we daar samen voor blijven zorgen. Want alleen dan blijft Valkenswaard niet alleen mooi, maar ook écht veilig en vertrouwd.

🔧 De zesde afslag: De motor van de organisatie en conclusie

Voorzitter,

Wij nemen uiteindelijk de allerlaatste afslag, die brengt ons naar het gemeentehuis.

Bij deze willen we de ambtelijke organisatie bedanken voor alle antwoorden en hulp bij het voorbereiden van de begroting.

Als CDA vinden we dat we moeten blijven investeren in toch wel onze motor van de organisatie: de ambtelijke organisatie.

Het CDA vindt het daarom essentieel dat we blijven investeren in het opleiden en ontwikkelen van onze medewerkers. Niet alleen om kennis op peil te houden, maar ook om trots te versterken. Want inwoners verdienen medewerkers die met overtuiging en deskundigheid werken – en niet om regels te bewaken, maar om mensen te helpen.

Het is belangrijk dat we als organisatie de ruimte blijven geven aan groei, fouten durven maken, en elkaar helpen beter te worden. Want uiteindelijk is een sterke overheid niets anders dan een verzameling van betrokken mensen die samen werken voor het algemeen belang.

Onze conclusie is:

De begroting mag beleidsarm zijn, maar onze visie is dat niet.

Valkenswaard is in beweging, en wij willen koers houden op onze waarden die al generaties lang ons kompas vormen: verantwoordelijkheid, gemeenschapszin en intussen ook fatsoen.

Op die rotonde van waarden moeten we blijven kijken, luisteren en ruimte geven aan elkaar. Niet met toeterend ongeduld, maar met begrip en vertrouwen. Zo houden we Valkenswaard bereikbaar, leefbaar en menselijk.

Samen, stap voor stap, afslag voor afslag.

Dank u wel, voorzitter.

Rick Doddema, fracite voorzitter CDA Valkenswaard