De Twee­de Wereld­oor­log in Hou­ten stop­te niet bij het tuin­hek

Democratie staat onderdruk

De Tweede Wereldoorlog is een gitzwarte periode in de geschiedenis van (individuele) vervolging en (individuele) opoffering voor vrijheid en recht. Vandaag de dag is het verhaal van de Tweede Wereldoorlog relevanter dan ooit. De democratie en de internationale rechtsorde liggen onder vuur. In het land van onze bevrijders gaat macht voor recht. Mede daarom moet de geschiedenis van Houten in de Tweede Wereld zichtbaar worden gemaakt voor onze inwoners: Wie het verleden vergeet, is gedoemd het te herhalen.

Fiets- en wandelroute

In het kader van 80 jaar vrijheid in Houten wil de Lions Club Houten een permanente fiets- en wandelroute uitzetten langs 25 locaties in de gemeente Houten die herinneren aan gebeurtenissen in Houten in de Tweede Wereldoorlog. Bijvoorbeeld bij de Schalkwijksebrug. Hier ziet op 6 mei 1945 de 26-jarige Schalkwijkse verzetsman Jan van Dijk een Duitse soldaat een fiets meenemen. Hij wil de Duitser aanhouden en wordt ter plekke doodgeschoten. Of bij boerderij De Steenen Poort waar kapelaan Ries van Rooijen geboren en getogen is. In het concentratiekamp Dachau in Duitsland is hij door uitputting en ondervoeding om het leven gekomen.

Volledig ontzorgd

Het mooie van de fiets- en wandelroute is: de route is een initiatief uit de samenleving. Het wordt volledig gefinancierd via fondsen en het onderhoud neemt de Lions Club voor haar rekening. De gemeente wordt dus volledig ontzorgd. Dit noemen wij bij het CDA gespreide verantwoordelijkheid. Er was alleen nog toestemming van de gemeente nodig om een aantal borden (ongeveer 11) in de openbare ruimte te plaatsen.

In strijd met het bordenbeleid

Helaas heeft het college die toestemming geweigerd, op basis van het bordenbeleid. Het is spijtig dat bij een wezenlijk onderwerp praktische bezwaren, zoals bijvoorbeeld extra kosten voor grasmaaien en de bestrijding van onkruid, en het voorkomen van verrommeling van de openbare ruimte, uiteindelijk doorslaggevend zijn geweest bij het collegebesluit.

Het stopte niet bij het tuinhek

De fiets- en wandelroute is echter niet af als alleen locaties op particulier terrein een bord in de tuin krijgen. De Tweede Wereldoorlog in Houten speelde zich ook af in de openbare ruimte. Het stopte niet bij het tuinhek. Het verhaal moet in zijn geheel verteld worden.

Geen oplossing

Het college bood een uitweg: in plaats van de informatieborden mogen 11 tegels met QR-codes worden geplaatst. De initiatiefnemers kunnen zich hierin begrijpelijkerwijs niet vinden. ‘Liggende borden’ zijn minder of niet zichtbaar en vallen minder op dan ‘staande’ borden. Het schiet zo het doel van de fiets- en wandelroute voorbij: het ontsluiten van de geschiedenis.

Bekijk samen wat er mogelijk is

De motie roept het college daarom op om in overleg met de initiatiefnemers te gaan om te bekijken wat er wel kan, en samen met hen de beste plek voor de informatieborden op de locaties in de openbare ruimte te bepalen zodat er ook gewoon gemaaid kan worden, het niet rommelig is en de verkeersveiligheid niet in het geding is. Maar dat het wel het verhaal van de Tweede Wereldoorlog in Houten in zijn geheel in een oogopslag zichtbaar is. Daarmee is de gehele gemeenteraad van Houten het met de CDA-fractie van harte mee eens bleek op 15 april 2025.

Lees de volledige tekst van de motie hier

Bijdrage Cees de Heer (CDA) bij de indiening van de motie vreemd aan de orde van de dag Borden over de Tweede Wereldoorlog in Houten in de openbare ruimte, 15 april 2025

Voorzitter, leden van het college, collega raadsleden, inwoners van de gemeente Houten,

Een van de redenen waarom ik mij kandidaat heb gesteld voor de gemeenteraad is dat ik de historie en prehistorie en het erfgoed van de gemeente Houten wil ontsluiten voor inwoners. Ik wil hen prikkelen nieuwsgierig te worden naar wat er in hun straat, buurt, of dorp is gebeurd voordat zij er kwamen wonen. Veel Houtenaren (en hun familie) komen hier niet vandaan. Dat geldt ook voor mij. Hoe zagen ’t Goy, Houten, Schalkwijk en Tull en ’t Waal er vroeger uit? Wie woonden hier toen? Wat voor werk werd hier bijvoorbeeld gedaan, welke gebouwen zijn inmiddels afgebroken en wat deden Houtenaren in de Tweede Wereldoorlog. Hoe ingrijpend was deze periode voor Houten en haar inwoners?

Ik ben daarom blij met het initiatief van de Lions Club Houten en anderen om in het kader van 80 jaar vrijheid in Houten een permanente fiets- en wandelroute uit te zetten langs 25 locaties in de gemeente Houten die (kunnen) herinneren aan Houten in de Tweede Wereldoorlog. Vandaag de dag is het verhaal van de Tweede Wereldoorlog relevanter dan ooit. De democratie en de internationale rechtsorde liggen onder vuur. In het land van onze bevrijders gaat macht voor recht.

Het mooie is: de route is een initiatief uit de samenleving. Het wordt volledig gefinancierd via fondsen en het onderhoud neemt de Lions Club voor haar rekening. De gemeente wordt dus volledig ontzorgd. Dit noemen wij bij het CDA gespreide verantwoordelijkheid, voorzitter. Er is alleen nog toestemming van de gemeente nodig om een aantal borden (ongeveer 11) in de openbare ruimte te plaatsen.

Helaas heeft het college die toestemming geweigerd, op basis van het bordenbeleid. Ik heb er begrip voor dat je voorzichtig moet zijn met het plaatsen van nieuwe borden in de openbare ruimte omdat er daardoor mogelijk extra kosten voor grasmaaien en de bestrijding van onkruid moeten worden gemaakt. Dat voorkomen moet worden dat openbare ruimte verrommelt, daar ben ik het helemaal mee eens. En natuurlijk moet de openbare ruimte ook veilig zijn.

Ik heb er echter veel minder begrip voor het nemen van een generiek besluit bij een wezenlijk onderwerp als dit is: Wie het verleden vergeet, is gedoemd het te herhalen. Waarom ik dit wezenlijk vind, het college vindt dat overigens ook, daarvoor verwijs ik naar de tekst van de motie.

De fiets- en wandelroute is niet af als alleen locaties op particulier terrein een bord in de tuin krijgen. De Tweede Wereldoorlog in Houten speelde zich ook af in de openbare ruimte. Het stopte niet bij het tuinhek. Het verhaal moet in zijn geheel verteld worden. De optie die het college biedt om bij de locaties in de openbare tegels met QR-codes te plaatsen is goed bedoeld maar niet voldoende. De initiatiefnemers kunnen zich hierin begrijpelijkerwijs niet vinden. ‘Liggende borden’ zijn niet zichtbaar en vallen minder op dan ‘staande’ borden. Het schiet zo het doel van de fiets- en wandelroute voorbij: het ontsluiten van de geschiedenis.

Omdat de Lions Club Houten en de 4 en 5 meicomités van Houten en Schalkwijk vasthoudend zijn om de fiets- en wandelroute in haar geheel uit voeren en het onderwerp zo wezenlijk en principieel is, ben ik ook vasthoudend. Ik roep het college daarom op om in overleg met de initiatiefnemers te gaan om te bekijken wat er wel kan, en samen met hen de beste plek voor de informatieborden op de locaties in de openbare ruimte te bepalen zodat er ook gewoon gemaaid kan worden, het niet rommelig is en de verkeersveiligheid niet in het geding is. Maar dat het wel het verhaal van de Tweede Wereldoorlog in Houten in zijn geheel in een oogopslag zichtbaar is. Ik vraag dus om maatwerk dat niet per se in strijd hoeft te zijn met het bordenbeleid.

Ik dien daarom een motie vreemd aan de orde van de dag in om dat maatwerk mogelijk te maken. Met dank voor de vroege steun voor de motie van mijn collega’s van Natuurlijk Houten, GroenLinks en de SGP. De motie is mede ingediend door alle andere fracties van onze raad! Fijn dat dit het geval is bij een onderwerp als dit; hartelijk dank daarvoor!

Voorzitter, mag ik u vragen de motie voor te lezen…