Kwar­tet­ten met blan­co che­ques?

De laatste Raadsvergadering voor het zomerreces. Die staat traditioneel in het teken van de Jaarrekening, de zogeheten Burap en de Kaderbrief. Dus terugkijken naar 2024, een rapport over de stand van zaken over het lopende jaar en een blik op 2026 en de daaropvolgende jaren. Dit jaar wel speciaal, want de verkiezingen voor een nieuwe gemeenteraad zijn in zicht. Daarnaast confronteert de centrale overheid gemeenten met een financiële korting (in de volksmond inmiddels gedoopt tot financieel ravijn), juist nu Waddinxveen aan de vooravond staat van stevige investeringen. Uitdagend!

Jaarrekening 2024

De jaarstukken laten zien dat de gemeente bijna € 4,4 miljoen overhoudt. Dat is een gunstig resultaat dat terechtkomt in verschillende bestemmingsreserves. CDA heeft aan de raad voorgesteld om de helft van het bedrag dat naar de bestemmingsreserve voor maatschappelijke voorzieningen gaat (€ 1,7 miljoen) toe te wijzen aan de reserve Betaalbaar Wonen. Die reserve is een paar jaar geleden ingesteld (een initiatief van ondermeer CDA) om in te zetten als het voor investeerders lastig is om betaalbare woningen (bijvoorbeeld sociale huurwoningen) te bouwen. De bodem van die pot is in zicht en wij vinden dat die moet worden aangevuld. Voor het voorstel (ondersteund door PVDA/GL) werd, na een stevig debat, geen meerderheid gevonden.

Kaderbrief 2026- 2029

Voordat het college aan de slag gaat met de begroting voor de komende jaren kan de raad kaders meegeven. Het college geeft een aanzet in de kaderbrief. Er moeten belangrijke besluiten worden genomen over de investeringen in maatschappelijke voorzieningen en daar is veel geld mee gemoeid. Ongewijzigd uitvoeren van de plannen leidt tot grote tekorten in de komende jaren. Partijen werden gevraagd om hun inbreng. CDA heeft primair verwezen naar het verkiezingsprogramma en het collegeprogramma dat daarmee voor een groot deel is gevuld. Wij willen nog geen concrete uitspraken doen en adviseren het college het realisatie-tempo te verlagen en projecten te versoberen als dat kan.

Binnenkort wordt een tweede tussentijdse Kaderbrief (2.0) gepresenteerd en direct na het reces besproken binnen de raad. Dat heet dus: ‘wordt vervolgd’.

Partijen geven het standpunt weer in een Algemene Beschouwing. De inbreng van CDA, uitgesproken en toegelicht door Fractievoorzitter Peter Besuijen, treft u hieronder aan. Daarin wordt ook duidelijk waarom het CDA niet gaan kwartetten met blanco cheques.

Kwartetten met blanco cheques?

Voorzitter,

Vorige week begon ik mijn bijdrage met woorden uit de inleiding van de Kaderbrief: “loodzwaar, grote financiële investeringen, keuzes maken, elkaar vasthouden”. Begrijpelijk, maar laten we ons niet verliezen in somberheid.

Enig enthousiasme mag er zijn, want we staan ook op het punt belangrijke voorzieningen voor Waddinxveen mogelijk te maken.

De financiële uitdagingen zijn groot, maar die moeten we realistisch én hoopvol benaderen.

Afgelopen zaterdag begon de Tour de France. Een mooie metafoor: renners staan aan de start, wetend dat het zwaar wordt, maar met ambitie. De route ligt klaar, net als het collegeprogramma. Renners vol energie, voorbereid en vol vertrouwen. Zo begonnen ook college en raad drie jaar geleden aan hun rit – met grote inzet en optimisme.

Onze ambities moeten nu leiden tot zichtbare resultaten. Een financieel gezonde gemeente blijft daarbij de randvoorwaarde.

Hoe kijkt het CDA naar het proces?

We hebben als raad de maatschappelijke voorzieningen tot prioriteit gemaakt – uitgewerkt in visie en uitvoeringsprogramma. Dat is de gedeelde basis.

Ook het perspectief Waddinxveen 2050 – een doorkijk van 25 jaar – helpt ons de richting te bepalen.

Er zijn meer plannen waarover we het eens zijn, maar deze twee vormen de kern.

En dan: de financiën.
Jaar op jaar vielen de financiële resultaten mee, maar de wethouder financiën gaf steevast een winstwaarschuwing: “Code oranje!”

Inmiddels zien we in de eerste Kaderbrief een doorkijk naar een landelijk financieel ravijn, dat met onze plannen nog wat dieper wordt. Vervolgens nodigt het college de raad uit om knoppen aan te wijzen voor bijsturing. Het CDA wil die uitnodiging niet volledig aannemen.

Waarom niet?
In ons verkiezingsprogramma stonden onze duidelijke prioriteiten:

Duurzaamheid vanuit rentmeesterschap. We hebben de opdracht de aarde te bewerken en te bewaren (Genesis 1 en 2)

Gezondheid, sport, kunst, cultuur en onderwijs als bouwstenen van welzijn

Betaalbare woningen voor iedereen

Deze prioriteiten zien we terug in het collegeprogramma. Dat is nog steeds ons uitgangpunt.

Financiële tekorten vragen nu keuzes, maar wij willen vandaag nog niet schrappen. Wel zien wij twee lijnen:

Verstandige temporisering. Wat kan later? Maar, wat zijn de effecten van vertraging? Bijvoorbeeld: bespaart het uitstellen van een zwembad of bouwplannen echt, of levert het juist extra kosten of lagere opbrengsten op? Daar hebben wij geen goed zicht op. Wij willen geen plannen schrappen, maar zijn zeker bereid naar voorstellen voor aanpassen van het tempo te kijken.

Voorzichtige versobering. Noem het een kaasschaaf. Zijn er binnen programma’s mogelijkheden tot besparing zonder het plan op te geven? Denk aan versimpelen, uitstellen, of goedkoper uitvoering.

Ons uitgangspunt: programma behouden, tempo heroverwegen, waar mogelijk eenvoudiger en goedkoper. We gaan zelf niet “kwartetten met blanco cheques”. Wij kennen de effecten van voorstellen niet goed genoeg.

Daarom dienen wij bij deze Kadernota geen moties in. We vertrouwen op het college en wachten de tweede kaderbrief af.

Jaarrekening

De bespreking van de jaarrekening in de commissie verliep wat ons betreft goed. Opnieuw een serieus overschot. Ook in 2024 bleef de betaalbare woningmarkt voor CDA een speerpunt. We zien dat meer partijen zich hierover vaker uitspreken – het zaaiwerk van onze Frans Schwiebbe werd soms als irritant ervaren, maar kennelijk kunnen we nu oogsten.

Wij houden echter zorgen:

Het Vereveningsfonds laat op zich wachten: nog geen euro in de pot.

De woonzorgmix is niet op elk project van toepassing. Bijvoorbeeld Gouwe Poort dreigt weer buiten beeld te raken.

Alleenstaanden krijgen te weinig aandacht: 28% van de huishoudens in Waddinxveen bestaat uit alleenstaanden, terwijl dit provinciaal en landelijk rond de 40% ligt.

Senioren maken zich zorgen over passende huisvesting, aldus KBO.

Woonpartners kampt met beperkte financiering; andere investeerders blijven weg.

En: Betaalbaar wonen vraagt blijvende aandacht en geld. De in 2023 gevormde reserve neemt sterk af. Daarom dienen wij samen met PvdA/GL een amendement in bij de jaarrekening. Wij stellen voor punt 8 van het raadsvoorstel te wijzigen:

Van het resterende voordelige jaarrekeningresultaat 2024 van € 1.737.500 een bedrag van € 868.750 toe te voegen aan de Reserve Betaalbare Woningen en het daarna resterende deel van € 868.750 toe te voegen aan de Bestemmingsreserve Maatschappelijke Voorzieningen.

En gaat over tot de orde van de dag.

In de toelichting geven we aan dat de aanvulling van de reserve voor ons noodzakelijk is om eerdergenoemde redenen.

Wij zijn ons ervan bewust dat er een zeker overlap mogelijk is met de middelen die straks worden verzameld via het Vereveningsfonds. Dat fonds moet nog worden gevormd en de mogelijkheden om te vullen of te onttrekken zijn aan verschillende voorwaarden verbonden.

Tot slot, voorzitter:

We hebben gekozen voor een technische bijdrage. Geen verkiezingsretoriek, geen lange visies. Die komen later weer. Vandaag houden we het bij inhoud en realisme.

Dank aan college, ambtelijke organisatie en onze griffie voor hun inzet. We wensen iedereen een mooie, veilige vakantie. Een parcours vol rustdagen, geen valpartijen en af en toe een fraaie col.

9 juli 2025

Peter Besuijen
Fractievoorzitter