Bij­dra­ge Dela­no van Luik bij de raads­be­han­de­ling van de begro­ting

Voorzitter,

Toen ik mijn opleiding begon om als reservist militair te worden bij Defensie, waren er twee zaken die écht heel belangrijk waren en aan de basis staan van elke militair. Als jong studentje kwam ik op bij de Oranjekazerne in Schaarsbergen. Geen flauw idee wat me te wachten stond en toch best wel zenuwachtig stond ik open voor allerlei ervaringen. De poort binnenrijden was spannend, we kregen koffie van de sergeanten en daarna mochten we ons omkleden. Ik liep met een berg vol spullen door de gangen van de oude legeringsgebouwen – en aangekomen in onze legering, was het gelijk tijd voor onze eerste lessen.

Als eerste leerde ik: je zorgt dat je spullen op orde zijn. Je bed is opgemaakt, je uiterlijk is verzorgd en je zorgt dat je op tijd bent. De leus die we dan te horen kregen van onze onderofficieren was

“tenue correct, vertrouwen gewekt!”

Basale afspraken maken en je eraan houden is essentieel, juist als andere mensen op je moeten bouwen.

Eenmaal onze legering op orde gemaakt, moesten we ook onze uitrusting in orde maken. Het tweede dat we hier meteen al leerden, was dat je je spullen ook altijd logisch en volgens afspraak in hoort te pakken in je tas. Want: als jij om wat voor reden ook maar het niet in je eentje redt, kan je buddy je helpen en kan hij jouw spullen uit jouw rugzak vinden.

Bij Defensie leerde ik: samen sta je sterker – en je staat er nooit alleen voor. Beide lessen hadden één ding gemeenschappelijk:

iedereen heeft een verantwoordelijkheid naar zichzelf – maar vooral: naar een ander.

Mijn opleiding kwam ik binnen als een individu – en ik kwam eruit als onderdeel van een team dat voor me klaar stond. Dat teamgevoel – dat is het fundament.

Voorzitter,

Nijmegen staat voor een gigantische opgave in de zorg die onbetaalbaar wordt. Als CDA vinden we daarom dat het keíhard nodig is om als gemeente meer ruimte te geven. Ruimte voor een klein beetje meer kameraadschap tussen ons Nijmegenaren. Wij zien een stad voor ons waar niemand er alleen voor staat. Een stad waarin je erop aan kunt dat iemand anders voor je klaar staat. Maar ook een stad waarin je weet dat de gemeente zich aan haar eigen afspraken houdt en voorspelbaar optreedt. Als CDA bouwen wij aan een samenleving waarin de mens centraal staat. Daar zullen we zeker de volgende vier jaar nog voor nodig hebben om daar het fundament voor te leggen. Deze begroting zal echter ook voor het grootste deel uitgevoerd worden door een nieuwe coalitie. Daarom hebben we deze begroting ook al getoetst op gemeenschapszin en het delen van verantwoordelijkheid.

Voorzitter,

Als grootste opgave voor de komende jaren zien wij met het CDA de zorg. Zoals het er nu naar uitziet, zal iedereen op enig moment voor iemand anders gaan zorgen. Volgens de huidige vooruitzichten zal in 2060 één op de drie Nederlanders in de zorg werken. Dat is natuurlijk niet mogelijk – en dus zal er behoorlijk wat moeten veranderen. Maar dit is wel het eerlijke verhaal. We zullen met minder mensen meer ouderen moeten gaan verzorgen. Dat doen we als mantelzorgers – precies die mantelzorgers waar de gemeente op bezuinigd heeft in de vorige begroting en waar het CDA bij geprobeerd heeft om het mantelzorgcomplement in stand te houden.

Want samen voor elkaar zorgen kan alléén als de gemeente dat mogelijk maakt en het niet moeilijker maakt dan het al is. Als CDA zien we een herziening van de zorg als een investering. We geven één keer veel geld uit om te zorgen dat er een sterke sociale basis komt - een fundament waarmee we voor de toekomst voorkomen dat er dure problemen ontstaan, waar onze mensen de dupe van zijn. Daarom is het goed dat we de bezuiniging op die sociale basis deels terug kunnen draaien. Want op dat fundament – op die sociale basis – zullen we samen met alle Nijmegenaren onze schouders eronder moeten zetten.

We zullen als Nijmegenaren samen met andere Nijmegenaren moeten helpen om zorg achteraf te voorkomen. We zorgen dat mensen in de wijken wandelingen kunnen organiseren, soep kunnen brengen, samen kunnen gaan moestuinen of elkaar helpen bij opruimen. We investeren met de sociale basis in een stevig fundament waarmee we vandaag problemen voorkomen die morgen onbetaalbaar zijn.

Men zegt wel eens:

“It takes a village to raise a child”,

maar voorzitter:

diezelfde les geldt niet alleen voor kinderen, maar net zo goed voor het helpen van ouderen, of andere mensen die hulp nodig hebben in onze stad. Die verantwoordelijkheid is het fundament. Die verantwoordelijkheid dragen we met ons allen – net zoals ik als reservist in opleiding leerde om verantwoordelijkheid voor mijn buddy en voor mijn groep te dragen.

Voorzitter,

Als CDA doen we daarom een appèl op alle Nijmegenaren: laten we samen kijken wat we zèlf kunnen doen. Maar – dan moeten we éérst als gemeente de eerste stap zetten om dat mogelijk te maken. En in de gemeente is er nog een wereld te winnen. De wethouder Zorg stelde onlangs nog in de Gelderlander dat kinderen misschien maar vaker moeten voetballen in plaats van naar een psychiater gaan. Maar het was deze Raad die vorig jaar nog aandacht vroeg voor suïcidepreventie. Deze Raad heeft onder leiding van het CDA met fractiecollega dhr. Oostenbrink een motie voor suïcidepreventie unaniem aangenomen. Dan kan het toch niet zo zijn dat we vandaag tegen kinderen zeggen:

‘Ga maar naar buiten’?

‘Ga maar voetballen’?

Daarmee leggen we de schuld wéér bij het kind, terwijl het juist volwassenen zijn die klem zitten. Klem tussen werkdruk, opvoeding en zorgen. Laten we eerlijk zijn: de overheid kàn niet alles oplossen. En ja: we moeten meer samen doen. Ja, we vragen meer van volwassenen in de richting van kinderen om de prestatiedruk te verlichten. We mògen die schuld niet bij het kind neerleggen. We moeten zeker zijn dat we precies dáár een achtervang bieden voor mensen die de hulp écht nodig hebben. Om te zorgen voor die noodzakelijke achtervang voor de samenleving, dienen we het amendement “Iedereen van straat, niemand dakloos” mede in om te zorgen dat we dak- en thuislozen een dak boven het hoofd te bieden.

Voorzitter,

Voor het welzijn van die kinderen waar ik het zojuist over had, komt het CDA op. Juist voor de allerjongste kinderen is gezonde voeding essentieel. Dat is geen luxe – het is de basis voor een goed leven. Elk kind in Nijmegen verdient een gezonde start. Wij willen dat de gemeente hierin investeert, zodat ouders tijdens hun drukke leven de tijd hebben om hun kinderen goed op te kunnen voeden en goed te kunnen voeden. Met een tas gezonde voeding helpt de gemeente ouders gezond te koken. Dat is verantwoordelijkheid nemen voor de toekomst van onze kinderen.

Daarom dien ik met dank aan mijn fractiecollega dhr. Koelewijn de motie

“De Baby Groente Tas” in samen met D66, PvdD, Stadspartij Nijmegen en GroenLinks

om baby’s in Nijmegen een eerlijke en gelijke kans op gezonde voeding te geven.

Voorzitter,

Onze tweede motie gaat over de naheffingen voor de verwarming bij de woningcorporaties. Zoals ik eerder al zei is het voor een militair essentieel om je zaakjes op orde te hebben. Centraal daarin staat het begrip

‘verantwoordelijkheid’.

Mij zijn met dat doel allerlei wijze lessen geleerd zoals “tijd niet gehaald is opnieuw” of “als je je haast wanneer je tijd hebt, heb je tijd wanneer je haast hebt” – alles om maar bij de militairen tussen de oren krijgen dat tijden en opdrachten heilig zijn. Dergelijke discipline heeft een functie, voorzitter, namelijk het garanderen van vertrouwen in je collega. En op eenzelfde manier is voorspelbaarheid, duidelijkheid en eerlijkheid belangrijk bij de gemeente Nijmegen – aangezien inwoners ervan op aan moeten kunnen dat ze met hun zaken hier veilig en warm bij zitten. Neem dan de naheffingen voor de verwarming bij de flats van woningcorporaties. Waarom krijg de ene flat ineens brieven op de mat met hoge naheffingen voor energie, maar de andere niet? Dat is geen toeval, voorzitter – dat is een systeemfout. Wij willen vroeg ingrijpen en om onderzoek vragen, want onze warmtelevering hoort voor iedereen te werken. Het kan niet zo zijn dat mensen die al weinig hebben, extra worden belast door onduidelijke rekeningen – terwijl we met ons allen het idee hebben dat hoge energielabels en goede isolatie juist zouden beschermen tegen hoge kosten voor stroom en warmte. Dat is onrechtvaardig.

Daarom dien ik met dank aan mijn fractiecollega dhr. De Graaf

de motie “Ga blokken op blokverwarming”

samen met GroenLinks, Stadspartij Nijmegen, SP en PvdA in

om onderzoek te doen naar de aanleiding van de hoge naheffingen, ondanks de hoge energielabels bij die flats – zodat de gemeente hier samen met de energieleveranciers en de huurders van de corporaties uit kan komen. Inwoners in goed geïsoleerde woningen horen in Nijmegen niet op belachelijke naheffingen te moeten rekenen.

Voorzitter,

Het CDA gelooft niet in een overheid die alles oplost zoals linkse partijen, of zoals rechtse partijen in een markt die alles zelf regelt. Wij geloven in mensen die samen de schouders eronder zetten. Dat kan een maatschappelijke stage voor jongeren zijn, een hospita die een starter helpt, of buurtgenoten die voor elkaar zorgen. Dat is geen utopie – dat is Nijmeegse realiteit in wijken als Hatert en Neerbosch-Oost, waar wij Nijmegenaren al jaren voor elkaar klaarstaan als de overheid het laat afweten. Bij Defensie leerde ik al “niemand is belangrijker dan het team”. En die les geldt ook voor onze stad, waar zó veel zorgzaamheid bij de mensen zelf leeft.

Voorzitter,

Laten we die krachten bundelen en ons, Nijmegenaren, samen in onze kracht zetten! Laten we de komende vier jaar werken aan dat gezamenlijk fundament van het huis van onze stad, waarin iedereenzijn verantwoordelijkheid kan nemen en tot zijn recht kan komen!

Dank u wel!