Op 21 december debatteerde de Tweede Kamer over het onderzoek van Deloitte naar de mondkapjesdeal. Namens het CDA nam Joba van den Berg deel aan het debat. Hieronder haar inbreng in het debat.
Alleren het gesproken woord telt.
Voorzitter, de tijd doet je veel vergeten maar de enorme roep om mondkapjes in voorjaar 2020 bij het begin van corona staat voor altijd in mijn geheugen gegrift. We wisten niets van het virus. Zorginstellingen, ondernemers en overheidsinstellingen wilden hun medewerkers beschermen en individuele mensen wilden zichzelf beschermen. Mondkapjes waren daartoe essentieel.
Wat is geleerd c.q. nu wel geregeld
Dat het ministerie dus als adagium had en opdracht gaf aan Landelijk Centrum Hulpmiddelen tot maximaal kopen is zeer begrijpelijk. Ook al omdat een contract in de praktijk niet altijd betekende dat er daadwerkelijk geleverd werd dan wel dat de goede kwaliteit geleverd werd.
De minister geeft in haar brief van 16 september jl. aan dat de rolverdeling tussen VWS en LCH destijds onduidelijk was. In hoeverre liggen er nu afspraken over de rolverdeling gereed mocht dit weer nodig zijn? Want die voorbereiding hoort volgens CDA bij pandemisch paraat zijn.
In het rapport staat dat Mediq destijds formeel als inkoper optrad omdat LCH geen rechtspersoonlijkheid had. Is dat intussen nu ingeregeld indien we weer een LCH nodig hebben? Graag een reactie.
En in hoeverre zijn er afspraken gemaakt over betrokkenheid dan wel taken voor de ministeries van Defensie en Rijkswaterstaat. Want dat zijn de twee enige ministeries met executieve ervaring. In gewoon Nederlands: de enige ministeries die gewend zijn dingen te doen en zaken te organiseren. Alle andere ministeries dus ook VWS zijn namelijk vooral beleidsgericht. Graag een reactie.
Voorzitter, zowel VWS als LCH hebben consistent en veelvuldig in de verschillende gesprekken en contacten met SHA/RGA (Stichting Hulptroepen Alliantie/Relief Good Alliance) aangegeven geen tweede inkoop- en distributiekanaal naast het LCH te wensen. De m.i. terechte vrees was namelijk dat verschillende distributiekanalen met elkaar zouden concurreren terwijl er een enorme vraag naar PBM was. Dat zou een onverantwoord risico zijn. Die analyse deel ik want dan word je op de markt tegen elkaar uitgespeeld. In hoeverre zijn er intussen maatregelen genomen dat in tijden van crisis dit verboden zou kunnen worden? Graag een reactie.
Er was een aparte VIP desk voor politieke gevoelige leads. In het rapport staat dat 13 van deze 239 leads hebben geleid tot een inkooptransactie en dat 18 zijn doorverwezen naar een ander team of het RIVM. Misschien heb ik erover heen gekeken maar wat is er met die andere 18 leads gebeurd? Graag een reactie.
Voorzitter, in de brief van 12 oktober jl. gaf de minister aan dat de openbaarmaking van documenten langer zou duren dan voorzien omdat bij de totstandkoming van de Woo (Wet open overheid) onvoldoende is voorzien in crisissituaties adequaat te archiveren. Is dat intussen opgelost? Graag een reactie.
Stand van zaken strafrecht
Voorzitter, vele bedrijven zullen winst gemaakt hebben met de levering van persoonlijke beschermingsmiddelen dan wel andere benodigdheden tijdens de coronacrisis. Het kwalijke bij SHA/RGA is natuurlijk dat deze het LCH als incompetent bestempelde, voor de Bühne aangaf dat men zonder winstoogmerk werkte om dan vervolgens via een schimmige constructie een zeer hoge winstmarge te behalen. Zoals het CDA in juni 2021 al aangaf: grote steun om strafrechtelijke stappen te nemen en alle mogelijkheden te benutten om de winst terug te vorderen. Kan de minister de laatste stand van zaken aangeven?
Zelfvoorzienendheid
Voorzitter, je moet een boek beoordelen op zijn inhoud en niet op de kaft. Ook met de opdracht kopen, kopen, kopen begrijp ik daarom goed het wantrouwen van de medewerkers van LCH om zaken te doen met een partij zonder trackrecord en met alleen een grote mond. Het kan niet zo zijn dat de sterkste en/of degene met het meeste geld en/of degene met de grootste mond het voor het zeggen heeft. De grote afhankelijkheid van toevallige voorbijgangers moet je voorkomen. Destijds waren er ook degelijke bedrijven zoals DSM, de Mondmaskerfabriek in Arnhem, Auping die hun diensten aanboden. Maar ik heb de indruk dat er met hen geen back up afspraken zijn gemaakt.
Welke acties heeft de minister ondernomen om weerbaarder te zijn tegen toevallige voorbijgangers. Het CDA pleitte al voor corona voor meer zelfvoorzienendheid. Ik ben dan ook benieuwd: welk netwerk c.q. back up systeem is er opgebouwd? Graag een reactie.