Inbreng commissiedebat integrale aanpak seksueel grensoverschrijdend gedrag
(alleen het gesproken woord telt)
Voorzitter,
Vorig jaar deed Tim Hofman onthullingen over grensoverschrijdend gedrag rond het tv-programma The voice of Holland. Het ging om structureel machtsmisbruik gedurende meerdere jaren door enkele van de grootste namen uit de Nederlandse amusementswereld, bij een van de best bekeken tv-programma's. BOOS trok nog meer kijkers dan The Voice zelf, en Tim Hofman kreeg de titel 'Journalist van het jaar 2022'. De verontwaardiging in de samenleving over het grensoverschrijdend gedrag was groot. Wat zegt dat volgens de ministers over de waarden en normen in Nederland?
Het is niet haalbaar om iedereen de hele tijd aan te moeten spreken of te controleren op zijn of haar gedrag. En bovendien wordt dat een hele vervelende samenleving. Mensen moeten ook zelf inzicht krijgen in wat wel en niet kan, voordat ze ontoelaatbaar gedrag vertonen. Denken de ministers dat er nog een gedeeld besef is van wat onze normen en waarden zijn? Welke rol ziet het kabinet voor zichzelf hierin?
Dat grensoverschrijdend gedrag openbaarde zich groots in de mediasector. Kan de minister een overzicht geven van onderzoeken die inmiddels lopen naar grensoverschrijdend gedrag in de media, en ook aangeven wanneer wij de uitkomsten hiervan kunnen verwachten? Is het voor mensen die in de media werken nou eigenlijk wel duidelijk waar ze zich kunnen melden als ze te maken krijgen met grensoverschrijdend gedrag? En vindt de minister ook niet dat we naar het grotere plaatje moeten kijken, bijvoorbeeld als we het hebben over de media? Daar is bijvoorbeeld niet altijd duidelijk wie de beslissingen nu eigenlijk neemt. Neem bijvoorbeeld de NPO. Die zegt zich niet met de inhoud van tv-programma's te bemoeien, maar we horen vaak dat dat wel degelijk gebeurt. Dat zorgt voor schimmigheid, en daardoor kan er een machtsstrijd ontstaan die zorgt voor onveilige situaties. Dit hoor ik heel veel terug. Deelt de minister deze mening als het gaat om onveiligheid als zaken niet helder zijn? Excuus, ik heb een vervelende kriebelhoest.
Voorzitter,
De ministers spreken van een breed maatschappelijk en diepgeworteld probleem. De vraag is: hoe kunnen wij als samenleving de cultuur van wegkijken, goedpraten, bagatelliseren, schaamte en victimblaming eigenlijk veranderen? Een derde van de mensen verwacht dat het melden van seksueel grensoverschrijdend gedrag nadelig is voor hun baan. Als er gemeld wordt en de melding terecht is, dan is het vaak de melder die uit de organisatie verdwijnt en niet degene die iets heeft gedaan. Ik hoor vaak zeggen dat de melder vleugellam wordt gemaakt. Dat gebeurt niet met de aangeklaagde, want eerst moet maar eens even bewezen worden of de melder gelijk heeft. Hoe is de bescherming van de melders zelf geregeld, zodat hun veiligheid na een melding gegarandeerd is? Hoe denken de ministers die bescherming te kunnen bieden?
De regering heeft Mariëtte Hamer voor drie jaar aangesteld. Zij moet de beoogde afname van grensoverschrijdend gedrag aanjagen en richting geven aan het maatschappelijk debat. Van de drie jaar is al meer dan een jaar voorbij. Wat is er het afgelopen jaar bereikt? En belangrijker nog, wat moet er over twee jaar bereikt zijn? Wanneer vindt Mariëtte Hamer zelf dat die drie jaar geslaagd is?
Afgelopen maandag stuurde de minister voor Langdurige Zorg en Sport het rapport over grensoverschrijdend gedrag in de danssector naar de Kamer. Dat staat vandaag niet op de agenda. Over de conclusies en aanbevelingen spreken we op een later moment. Maar één bevinding wil ik er vandaag wel even uitlichten. Bij een aantal dansopleidingen was de reactie zeer defensief, negatief en soms zelfs vijandig, niet op de conclusies maar op het onderzoek zelf. Hoe beoordeelt de minister dat? Is dat een bekend probleem? En welke gevolgen heeft dit voor verdere onderzoeken?
Verhalen van slachtoffers van seksueel grensoverschrijdend gedrag en seksueel geweld móéten gehoord worden. Vaak klinken de woorden angst, schuld en schaamte. We mogen onze oren nooit dichtstoppen voor al deze verhalen. Verhalen over hoe je een veilige omgeving schept trekken veel minder aandacht. Welke verhalen over een goede aanpak uit binnen- en buitenland zijn de moeite waard om door te vertellen? Welke voorbeelden kunnen we overnemen?
Voorzitter,
Het probleem van seksueel grensoverschrijdend gedrag is niet opgelost met de benoeming van een regeringscommissaris. Het is ook niet opgelost met een nationaal actieplan. De CDA-fractie staat voor een samenleving waarin iedereen zich sociaal veilig voelt en verantwoordelijkheid neemt voor de sociale veiligheid van anderen. Die samenleving wordt niet gemaakt door het kabinet, niet door de regeringscommissaris. Die dans maken we samen.
Dank.