Inbreng debat over persvrijheid en persveiligheid
(alleen het gesproken woord telt)

Voorzitter,

Dit debat is vorig jaar aangevraagd toen Nederland, mede door de tragische dood van Peter R. de Vries, 22 plaatsen zakte op de index persveiligheid/persvrijheid. Gelukkig staan we inmiddels weer op de zesde plek.

Voorzitter,

Journalisten zijn belangrijk. Ze verspreiden nieuws en informatie, dienen het algemeen belang en spelen een essentiële rol in het bevorderen van een goed geïnformeerde samenleving en het in stand houden van een goed functionerende democratie. Pluriform en onafhankelijk.
Daarom is het onacceptabel dat journalisten te maken hebben met intimidatie, bedreigingen of geweld. Het is toch ongekend dat journalisten in Nederland aanspraak kunnen maken op een steek- en scherfvest of dat logo’s op auto’s van omroepen worden afgeplakt. Niet alleen nationaal maar ook in de regionale journalistiek is dit aan de hand. Wat zegt dit over ons gedeelde normbesef in Nederland? Kan het kabinet hier eens een reactie op geven?

Voorzitter,

Het initiatief PersVeilig is van groot belang. Wat is de reden dat de financiering van PersVeilig maar loopt tot 2025? Hoe ziet de staatssecretaris de toekomst van PersVeilig na die tijd? Kan ze hier concreet in zijn? En kan de staatssecretaris aangeven hoeveel journalisten er op dit moment beveiligd worden? Is de verwachting dat deze aantallen zullen stijgen? En is er capaciteit om deze aantallen te beveiligen?

Voorzitter,

Naast preventieve maatregelen zoals bewustwording, inzicht geven in hoe journalisten werken en meldpunten, wordt er ook nagedacht over harde maatregelen als een 200 procent strafeis of een taakstrafverbod. Maar ik hoor ook dat journalisten zelf hier niet altijd heil in zien, omdat geweld in de meeste gevallen impulsief is. Hoort de minister deze geluiden ook? Wat vindt de minister van deze twijfel?

Aanvullend op de plannen van het kabinet wil ik graag nog 5 andere voorstellen doen:

1) Er worden nog altijd journalisten opgepakt, omdat politieagenten de perskaarten niet herkennen. Journalisten die onterecht gearresteerd blijken te zijn, zijn lang bezig de aantekening op het strafblad eraf te krijgen. Kan dit niet makkelijker, wil ik van de minister weten?

2) Journalisten mogen hun bronnen beschermen. De Wet bronbescherming zorgt hiervoor. Maar pas tijdens een zitting wordt bepaald of een journalist aanspraak mag doen op deze bronbescherming. De journalist is dan openbaar en dat is kwetsbaar. Zou de minister willen nadenken over een manier waarop dit anders zou kunnen?

3) Het komt vaker voor dan gedacht dat tijdens het aftappen van een verdachte er ook een journalist in beeld komt, doordat de verdachte net een gesprek voert met een journalist. Er is dan sprake van zogenaamde 'bijvangst'. Herkent de minister deze geluiden en in hoeverre geldt de Wet bronbescherming in dit soort situaties? 

4) De meeste bedreigingen vinden online plaats. Dit is een groot en hardnekkig probleem. Hier moet echt een slag gemaakt worden. Is het een idee om als opstap naar de Digital Services Act, een wetsvoorstel van de Europese Unie, om platforms hierop aan te kunnen pakken, een pilot te starten in Nederland waar journalisten vrijwillig aan mee kunnen doen en waar gemonitord wordt op bedreigingen en hoe deze sneller van een platform verwijderd kunnen worden? 

5) De opkomst van onder andere kunstmatige intelligentie maakt het voor veel mensen verwarrend waar de informatie precies vandaan komt en hoe betrouwbaar deze is. Is het een idee om te verkennen hoe we ervoor kunnen zorgen dat de onafhankelijkheid en betrouwbaarheid van de journalistiek kunnen borgen, bijvoorbeeld hoe een journalist zijn werk doet of het beschermen van het beroep journalist?

Voorzitter tot slot, 

Persvrijheid stelt mensen in staat om geïnformeerde beslissingen te nemen, meningen te vormen en deel te nemen aan het democratische proces. Persvrijheid is de basis waarop journalisten deze cruciale rol kunnen vervullen. Laten we deze essentiële vrijheid dan ook goed bewaken. 

Landelijk/​Provinciaal

De twaalf provinciale afdelingen vormen de schakel tussen de gemeentelijke afdelingen en het landelijke bestuur.