Inbreng begro­tings­ver­ga­de­ring

Voorzitter,

Bij de kadernota spraken we al uit dat de komende jaren financieel ingewikkeld worden. Dat zien we terug in deze begroting. Stijgende zorgkosten en afnemende Rijksbijdragen drukken zwaar op onze financiële ruimte. De onzekerheid over de jaren na 2027 maakt het niet eenvoudiger.

Het CDA waardeert dat het college keuzes heeft gemaakt die gericht zijn op het behoud van een stevige basis. Tegelijkertijd moeten we ons blijven realiseren dat deze financiële situatie vraagt om heldere politieke prioriteiten.

We kunnen niet alles blijven doen. En we moeten eerlijk uitleggen aan onze inwoners dat een begroting complex is: er is een groot verschil tussen geld dat we reserveren voor investeringen en geld dat we echt kunnen uitgeven. Duidelijkheid daarover is essentieel voor het vertrouwen in de gemeente.

We zijn kritisch door deze begroting gegaan en hebben gezocht naar mogelijkheden om ook vanuit de politiek ‘op de kleintjes te letten’. Zo wordt er jaarlijks 56.000 euro gereserveerd in de bestemmingsreserve ‘projectmatig werken’. De verklaring die we vorig jaar kregen luidde: “Deze reserve is met name bedoeld om opdrachtgever- /opdrachtnemerschap goed weg te zetten en projecten strak aan te sturen.” Een nogal breed begrip. In 2023 ging dit om een stagiaire die de kar intern trok. De uitgaven in de afgelopen jaren bedroegen respectievelijk 2.000, 12.000 en vorig jaar en dit jaar 0 euro. Wij zijn niet overtuigd van het nut van deze bestemmingsreserve. We hebben ons geld hard genoeg nodig. Wat ons betreft kan deze reserve vrijvallen en de gelden overgezet worden naar de Reserve vrije bestedingsruimte, die we de afgelopen jaren al te vaak hebben moeten aanspreken om onze tekorten aan te vullen. Daarom dienen we hiervoor een amendement in: ‘Op de kleintjes letten’.

Het dictum luidt:

BESLUIT: Het voorgestelde besluit van het college van burgemeester en wethouders als volgt te wijzigen:

1. Aan beslispunt 1 wordt voor de puntkomma de volgende tekst toegevoegd “, met dien verstande dat de ‘reserve projectmatig werken’ zoals vermeld in het overzicht van

Reserves en voorzieningen (pagina 116) vrijvalt en de beschikbare gelden worden overgeheveld naar de Reserve vrije bestedingsruimte”

Voorzitter,

Bij de kadernota bespreking benadrukten we dat het CDA zich in wil blijven zetten voor een sterke en hechte gemeenschap. Gelukkig zien we daarvan veel terug in deze begroting.

Er wordt vastgehouden aan het basisniveau van voorzieningen, aan structurele investeringen in scholen en maatschappelijke gebouwen en aan de inzet op woningbouw hoe ingewikkeld die opgave ook is. We zijn blij dat woningbouw en gebiedsontwikkeling nadrukkelijk in beeld blijven als speerpunten voor de komende jaren. Want wie in Son en Breugel wil wonen, moet dat ook kúnnen.

Tegelijkertijd vragen we het college om tempo te houden. We hebben gronden aangekocht om te kunnen bouwen. Dan moet daar ook iets mee gebeuren. We weten dat dit langdurige, vaak zorgvuldig ingezette, strategische processen zijn. Maar bij elke aankoop hoort een helder tijdspad dat inzicht geeft in opbrengst en de planning. Onzekerheid weghalen in onze financiën én bouwen; 2 hele goede redenen om waar mogelijk gebiedsontwikkelingen te versnellen. Dat is een prioriteit. Waarbij we nogmaals willen benadrukken dat dit soort strategische grondaankopen goed uitgelegd moeten worden aan onze inwoners.

Het gebiedsprogramma Sandwijck zit goed in elkaar. Maar er wordt nu al flink wat geld voor gevraagd. We willen voorkomen dat dit een traag en kostbaar ‘papieren traject’ wordt. We vragen het college dan ook om snel met zichtbare resultaten te komen.

De duurzaamheidsambities zijn groot. Dat is positief, maar we vragen ons af of er voldoende ambtelijke capaciteit is om deze plannen ook daadwerkelijk uit te voeren. Zo niet, zullen we moeten prioriteren. Daarnaast lezen we dat “verschillende communicatiemiddelen” worden ingezet om stakeholders te betrekken, terwijl tegelijkertijd (Programma 3) het budget voor communicatie duurzaamheid wordt verlaagd. Kan het college dit uitleggen?

Voorzitter,

Ook de sociale opgaven blijven groot. De jeugdzorg drukt zwaar op onze begroting. Dat is niet nieuw, maar wel urgent. Het is goed dat er stappen worden gezet om grip te krijgen op deze kosten, maar ook om kritisch te kijken naar de inhoud: wat móet de gemeente leveren, en wat niet? Wat mag je van ouders verwachten?

Wij blijven benadrukken dat jeugdzorg niet het vangnet moet zijn voor álle maatschappelijke vraagstukken. Samen met onze regiogemeenten moeten we het gesprek blijven voeren met het Rijk over een beter en eerlijker systeem. Tegelijkertijd willen we dicht bij onze inwoners blijven staan. Als gemeente moeten we zorgen voor wie dat echt nodig heeft.

Zo heeft onze gemeente veel goede inkomensregelingen. Toch leeft een te grote groep inwoners in armoede. De cijfers laten zien dat lang niet alle regelingen de laatste jaren gevonden of benut worden. En nu gaat een groot deel van de taken van de Lumensgroep over naar de LEV-groep en neemt de gemeente de schuldhulpverlening over. Ook wordt het budget voor deelname aan het Volwassenfonds Cultuur en Sport verminderd. De afgelopen jaren zagen we vaker dat budgetten werden verlaagd o.a. omdat ze niet volledig waren benut. De

vraag die we ons echter moeten stellen is; wéten onze inwoners wel wat er allemaal mogelijk is? Laten we het de komende tijd gaan hebben over de communicatie ipv over de regelingen zelf. Laten we hier nóg meer in gaan investeren. In tijd, in energie én in indien nodig in geld. Het is ook onze verantwoordelijkheid als raad om iets te doen met de signalen die we ontvangen. We willen graag weten of dat wát we doen, we ook góed doen. Daarom komen wij met een motie ‘Goede regelingen verdienen goede communicatie’. En het dictum daarvan luidt:

BESLUIT:

Het college van burgemeester en wethouders te verzoeken:

1. De toegankelijkheid en effectiviteit van alle communicatie rondom inkomensregelingen kritisch te evalueren;

2. Het verloop van het aantal inwoners dat overeenkomstig de definities in het armoedebeleid kans loopt op het ervaren van armoede te monitoren

3. De informatie bij besluitpunt 1 en 2 periodiek aan de gemeenteraad te presenteren in de Monitor Sociaal Domein.

Voorzitter,

Naast alle grote thema’s willen we ook oog houden voor wat inwoners dagelijks ervaren: de Gemeentelijke dienstverlening. Het is goed dat er stappen vooruit worden gezet maar er is echt nog veel winst te behalen.

Inwoners moeten weten waar ze aan toe zijn, snel en duidelijk geholpen worden en ervaren dat hun stem ertoe doet. Dat vraagt om een gemeente die betrouwbaar, zichtbaar en benaderbaar is. Helaas horen we nog steeds te vaak van inwoners dat zij niet teruggebeld worden, of dat mailtjes pas na weken beantwoord worden. Het CDA vindt dat dit echt niet kan! Wij blijven hameren op de noodzaak van het snel beantwoorden van mailtjes, ook als er nog geen inhoudelijk antwoord is. Op het belang van uitleggen waarom processen lang duren en je bijvoorbeeld een jaar moet wachten voordat jouw woningbouwplan opgepakt wordt. Er zijn vaak goede redenen voor, maar onze inwoners weten het niet. Onze inwoners verdienen meer dan stilte!

Voorzitter,

Wij geloven dat de kracht van ons dorp zit in wat mensen samen doen. Daarom zetten we ons in voor een sterke gemeenschap, een dorp waar we omzien naar elkaar, waar voorzieningen zoveel mogelijk in stand blijven en waar we samen verantwoordelijkheid nemen — nu én voor de toekomst.

Vorig jaar bij de begrotingsbesprekingen hebben we een motie ingediend met een oproep aan de ondernemer van het zwembad om te komen met een businessplan voor een duurzame instandhouding van het zwembad. We betreuren het dat we nu door trieste omstandigheden daar nog geen duidelijkheid over kunnen geven aan iedereen die daarop zit te wachten. Het CDA heeft steeds gezegd dat wij keuzes maken op basis van informatie en we zullen daar nu dus ook op moeten wachten voordat we hier een besluit over kunnen nemen.

Voorzitter, onze zelfstandigheid als kleine gemeente is niet vanzelfsprekend. Juist daarom moeten we keuzes maken die ons dorp financieel en maatschappelijk sterk houden.

Ekkersrijt speelt een grote rol in het economisch gezond houden van onze gemeente. In de begroting lezen wij dat het gebiedsprogramma Ekkersrijt inclusief de visie op het Sciencepark pas in 2027 wordt opgeleverd. We willen het college vragen of dit eerder kan, gezien de grote vraag naar kwalitatieve werklocaties?

Om een sterke zelfstandige gemeenschap te blijven, zullen we veel moeten gaan inzetten op samenwerking in de regio. De kosten van deelname aan deze gemeenschappelijke regelingen zijn fors. Het zou ons als CDA helpen als het college de gemeenteraad met vaste regelmaat terugkoppeling geeft over de actuele ontwikkelingen van deze regionale deelnames voor Son en Breugel. We horen graag welke mogelijkheden het college hiervoor ziet.

Ook zullen we scherp moeten blijven letten op beschikbare mogelijkheden om maximaal gebruik te maken van landelijke- of regionale subsidies. Een mooi voorbeeld daarvan zijn de door het Rijk beschikbare gelden genaamd ‘Investeringsimpuls verkeersveiligheid’. We horen graag van het college of we hier al gebruik van maken?

Voorzitter,

De begroting laat zien dat dit college keuzes heeft gemaakt in een tijd waarin het financiële speelveld kleiner wordt. Daar hebben we respect voor.

We hebben de afgelopen 4 jaar veel bereikt uit het bestuursprogramma. Er is een mooi nieuw crematorium gekomen, de Milieustraat is vernieuwd, Breugel Bruist is in volle ontwikkeling met een hele mooie Multifunctionele sporthal. Braecklant gaat nu snel vernieuwd worden. Er ligt een mooie visie voor het centrum van Son. En er is een goede professionalisering ingezet om de kosten binnen het Sociaal Domein omlaag te brengen. Dienst Dommelvallei heeft ook een nieuwe ontwikkeling doorgemaakt. Er zijn veel woningbouwlocaties in procedure gebracht en enkele zijn gelukkig ook al opgeleverd. En heel belangrijk: we ondersteunen vele verenigingen en vrijwilligersinitiatieven. Dit zijn goede sociale vangnetten, maar als het nodig is hebben we voor inwoners in financiële nood goede inkomensregelingen.

Voorzitter,

Het CDA staat voor realistische politiek, maar ook voor positieve politiek. Want ondanks alle uitdagingen gebeurt er veel moois in Son en Breugel. Daar blijven we ons samen voor inzetten.

Dank u wel.