Heel Nederland staat alleen
Bij de toeslagen kun je maar beter alleenstaand zijn. Dat levert honderden euro’s per maand meer op, rekende RTL in december voor.
Hoe dan? Laten we het voorbeeld in Bronckhorst nemen. Man ( €40.000 inkomen) en Vrouw (€15.000) besluiten voordat een kind geboren wordt, dat de man zich inschrijft bij zijn ouders. Formeel is de vrouw dan een alleenstaand moeder. Samen hebben de ouders geen recht op huurtoeslag of zorgtoeslag. Nu krijgt zij recht op €864 zorgtoeslag per jaar, waarschijnlijk zo’n €2500 huurtoeslag. Verder krijgt zij veel meer kinderopvangtoeslag, omdat het alleen op haar inkomen gebaseerd is. En via de belasting krijgt zij alleenstaande ouderkortingen, die zeer forse oplopen. In het RTL voorbeeld scheelt het €500 per maand, een zeer fors bedrag.
Komt dit vaak voor? Wilde ik weten. Daarom vroeg ik de regering aan te geven hoeveel mensen voor de toeslagen alleenstaand zijn en hoeveel een partner hebben (bij de zorgtoeslag)
Hier is het antwoord dat staatssecretaris Weekers maandagavond gaf:
Toeslagjaar
Zonder toeslagpartner
Met toeslagpartner
Totaal
2006
3.158.321
1.747.347
4.905.668
2007
3.172.398
1.650.119
4.822.517
2008
3.255.163
1.776.063
5.031.226
2009
3.423.928
1.728.268
5.152.196
2010
3.623.854
1.772.359
5.396.213
2011
3.883.673
1.844.563
5.728.236
2012
3.866.602
1.806.469
5.673.071
2013
3.954.704
1.433.170
5.387.874
Het aantal mensen zonder een toeslagpartner neemt snel toe met maar liefst 800.000 in de afgelopen 7 jaar. Het aantal mensen met een toeslagpartner daalt behoorlijk snel.
De volgende vraag is: is dit verklaarbaar? Nou de inkomensgrens waarbij je een zorgtoeslag ontvangt, daalt (na de eerste jaren te zijn gestegen):
Jaartal
Overzicht zorgtoeslag voor alleenstaanden
Overzicht zorgtoeslag voor samenwonenden
inkomensgrens
zorgtoeslag (max.)
inkomensgrens
zorgtoeslag (max.)
2006
€ 25.068
€ 403
€ 40.120
€ 1.155
2007
€ 26.071
€ 432
€ 41.880
€ 1.223
2008
€ 29.069
€ 552
€ 47.520
€ 1.464
2009
€ 32.502
€ 684
€ 47.880
€ 1.452
2010
€ 33.743
€ 732
€ 50.000
€ 1.548
2011
€ 33.743
€ 840
€ 50.000
€ 1.752
2012
€ 35.059
€ 828
€ 51.691
€ 1.742
2013
€ 30.939
€ 1.056
€ 42.438
€ 2.052
2014
€ 28.482
€ 864
€ 37.145
€ 1.644
De inkomensgrens (waar je onder moet blijven om zorgtoeslag te krijgen) daalt zeer fors de afgelopen jaren, omdat de groep beperkt moet worden. Bij gehuwden/samenwonenden leidt dit tot fors minder toeslagen in 2013 (maar daar zat de groei toch al niet). Bij alleenstaanden blijft het aantal stijgen en hoe!
Dit is de eerste indicatie dat er iets zeer ernstigs aan de hand is en dat heel veel mensen zich de afgelopen jaren als alleenstaand zijn gaan inschrijven.
Maar hoeveel alleenstaanden hebben we dan?
Volgens het CBS zijn er 2,7 miljoen alleenstaande huishoudens. Dat groeit, net als het aantal meerpersoonshuishoudens, dat nog steeds groeit. Verder zijn er meer dan 0,5 miljoen alleenstaande ouders (voor de toeslagen gelden zij als alleenstaand).
Er zitten nog 0,2 miljoen mensen in institutionele huishoudens. Mensen in verpleeghuizen hebben ook recht op zorgtoeslag, maar gevangenen niet (daar zorgt het rijk voor).
En tenslotte zijn er ongeveer 0,4 miljoen thuiswonende studenten met studiefinanciering. Zij gelden als alleenstaand voor de zorgtoeslag. (net als die vader die zich bij zijn ouders inschrijft voor de toeslagen weer als alleenstaand geldt).
Misschien zijn er nog 0,1 of 0,2 miljoen mensen die hier tijdelijk zijn en dan recht hebben op zorgtoeslag of thuiswonende werkende kinderen en dan kom je aan totaal bijna 4 miljoen mensen die voor de toeslagen alleenstaand zijn.
Alleen: lang niet iedereen heeft recht op zorgtoeslag. Van de alleenstaanden heeft ongeveer 1,0 miljoen mensen een inkomen van meer dan €30.000 bruto en dus geen recht op zorgtoeslag (aanvulling :ik heb helaas alleen bruto inkomens en niet verzamelinkomens, daar kan verschil tussen zitten). Ook een aantal alleenstaande ouders zal een inkomen van €30.000 hebben en zoals gezegd heeft niet iedere persoon in een institutioneel huishouden recht op zorgtoeslag voor alleenstaande (bv. Vanwege inkomen, getrouwd zijn of omdat het recht niet bestaat zoals in de gevangenis). Ook om andere redenen vallen er nog mensen af die geen zorgtoeslag krijgen (zoals actief dienende militairen die anders verzekerd zijn).
Hoewel deze som met zeer veel onzekerheid omgeven is (lastig waar de uitwonende studenten zitten), lijkt een voorzichtige conclusie gerechtvaardigd: er zijn vele honderdduizenden mensen die een zorgtoeslag ontvangen van wie je het op grond van de CBS cijfers niet zou verwachten.
Dit is een zeer sterke indicatie dat veel mensen zich bewust alleenstaand maken voor de toeslagen, terwijl ze volgens het CBS niet alleenstaand zijn.
Maar ja: als de gemeentelijke basisadministratie niet gecontroleerd wordt, loop je niet tegen de lamp. Bij uitkeringsgerechtigden wordt gecontroleerd (tandenborstels tellen…), maar gemeentes controleren het GBA nauwelijks.
En je omgeving hoeft het niet te weten: je ontvangt de kinderopvangtoeslag niet via de kinderopvang. Dus al komt de vader het kind dagelijks ophalen, daar loop je niet tegen de lamp.
Minister Plasterk lijkt een enquete uitgedaan te hebben bij de gemeentes. Ik ben zeer benieuwd wat daar uitkomt.
Want als frauderen ‘maar’ 100.000 mensen voor gemiddeld ‘maar’1000 euro per jaar. Dan hebben we het al over 100 miljoen. Maar zoals we al zagen, die aantallen zouden wel eens zeer fors hoger kunnen liggen.
Vanmiddag hebben we het debat.