Raads­in­for­ma­tie

Raadsvoorstel 5 - Vaststellen ‘Participatieverordening gemeente Borsele 2025 - Fabian Schenk

Bedankt voorzitter,

Participatie staat bij ons hoog in het vaandel. We geloven in de kracht van betrokkenheid en samenwerking. Tegelijkertijd zien we in de praktijk hoe lastig participatie kan zijn. Niet alleen voor overheden richting burgers, maar ook andersom: burgers weten vaak niet goed hoe of waar ze hun stem kunnen laten horen. Er is sprake van wederzijdse worsteling, en dat vraagt om zorgvuldigheid, duidelijkheid en vooral: maatwerk. Participatie is geen vast recept dat je telkens opnieuw kunt toepassen. Elk project, elke dorp, en elke groep betrokkenen vraagt om een andere aanpak. Daarom geloven wij dat participatie altijd maatwerk vereist. De vorm en intensiteit van participatie moeten aansluiten bij de aard van het project, de belangen die spelen, en de mensen die erbij betrokken zijn.

De participatieladder biedt hierin een waardevol hulpmiddel. Het helpt om helder te maken op welk niveau participatie plaatsvindt: informeren, raadplegen, adviseren, coproduceren of meebeslissen. Maar belangrijker nog is dat we vooraf duidelijk zijn over wat er wél en niet mogelijk is. Verwachtingsmanagement is cruciaal. Participatie werkt alleen als mensen weten waar ze aan toe zijn en begrijpen wat hun invloed is.

In deze context is het ook belangrijk om stil te staan bij hoe we naar de rol van de burger kijken. Henri Bontenbal verwoordde het treffend: een burger is geen klant of consument, maar onderdeel van een gemeenschap. In een gemeenschap draait het niet om individuele wensen, maar om het vinden van gezamenlijke oplossingen. Dat betekent soms inschikken, luisteren naar anderen en zorgen voor elkaar. De meeste mensen gedragen zich ook zo. Maar er zijn er altijd enkelen die zich als klant opstellen, met het idee dat hun individuele belang voorop staat. Juist daarom moeten we de norm blijven benadrukken: we vormen samen een gemeenschap, en daarin kun je geen klant maar wel participant zijn.

Wij stemmen in met het voorstel en wensen alle betrokkenen veel succes, inspiratie en wijsheid toe bij de uitvoering.

Punt 6 Zienswijze samengaan VRZ en GGD - Peter van 't Westeinde

Bedankt voorzitter,

Gezamenlijke huisvesting van de VRZ en de GGD is sterk toe te juichen. Hier moet wel direct verder gekeken worden naar een derde partner, zijnde de RUD. Motie is hierover al aangenomen. Bij het eerstvolgende passende natuurlijke moment moet hierop doorgepakt worden.

Één gezamenlijke GR is volgens CDA-Borsele echt een stap te ver. Laat ze eerst maar eens onder één dak gaan. Dat algemene zaken als personeelsbeleid, IT etc samen gedaan moeten worden in de vorm van shared services staat buiten kijf maar daarvoor is geen nieuwe GR nodig.

Tijdens het proces is het van het allergrootste belang dat alle betrokkenen meegenomen worden in het proces. Natuurlijk alle raden maar zeker ook de werknemers.

Belangrijk is wel dat er in de stukken voor het vervolgproces ook een deugdelijke financiële paragraaf staat. Het zou goed zijn dat we gedurende het vervolgproces regelmatig bijgepraat worden, niet in het minst aangaande de financiële paragraaf.

Bijdrage B7: Raamovereenkomst Beveland Wonen - Niels Kampstra

Voorzitter,

Mooi dat in de raamovereenkomst ook het onderdeel zorg nu nadrukkelijk is meegenomen. Wonen en zorg zullen steeds meer samen moeten optrekken omdat vraagstukken de losse beleidsterreinen overstijgen.

Het onderdeel A uit de raamovereenkomst is wat onze fractie betreft goed te evalueren omdat het vaak kwantificeerbaar is. Bij onderdeel B is dat veel moeilijker. Wij horen graag van de wethouder hoe onderdeel B straks goed geëvalueerd gaat worden?

Wij zien in de raamovereenkomst veel goede punten staan die wat ons betreft echt een bijdrage gaan leveren aan het wonen op de Bevelanden. Wel willen wij een aantal eerder benoemde punten nogmaals onder de aandacht brengen:

• Ga samen kijken of het opnieuw mogelijk is om een woonzorgcomplex in onze gemeente te realiseren. Zorg kan zo geclusterd worden en ouderen kunnen op een mooie manier doorstromen zodat er woningen vrijkomen voor andere doelgroepen
• Ga in gesprek met Beveland Wonen om te gezamenlijk tot een woningbouwprogramma te komen met huurprijzen net boven de sociale huurprijs. Er is namelijk een aanzienlijke groep die tussen wal en schip vallen omdat ze teveel verdienen voor een sociale huurwoning maar te weinig om te kunnen kopen.

Bijdrage B8: Uitbreiding TOP - Niels Kampstra

Voorzitter,

Een flinke uitbreiding van TOP tegen een kwetsbaar natuurgebied aan. Wat het CDA Borsele betreft is dit een voorbeeld van hoe er bij een dergelijke ontwikkeling goed gekeken wordt naar de verschillende belangen. In het voorstel zien wij namelijk terug dat:

1. TOP de ruimte krijgt om de bedrijfsvoering uit te breiden
2. De impact op de omgeving, de milieucategorie, lager wordt
3. Er door grondruil ruimte wordt gecreëerd voor nieuwe natuur
4. En dat er de mogelijkheid ontstaat tot het aanleggen van het dorpsbos voor ’s-Gravenpolder.

Ook de participatie avond in maart dit jaar was duidelijk en er was voldoende ruimte voor het stellen van vragen. Een goed voorbeeld.

Kortom, wat dit voorstel betreft kunnen wij spreken over een goed afgewogen geheel.

In de bredere context willen wij wel het volgende inbrengen. Want hoelang zijn ontwikkelingen op deze schaal nog houdbaar in Borsele. Onze gemeente kent een aantal kleine tot iets grotere bedrijventerreinen waar wat onze fractie betreft ook vooral veel ruimte moet zijn voor de kleinere, lokale ondernemers. Aan de andere kant moeten er ook woningen gebouwd worden en zijn er recreatieve ontwikkelingen die impact op ons landschap hebben. Onze grond kunnen we maar 1x invullen. Onze fractie zou daarom graag nog deze raadsperiode hierover als raad in gesprek gaan. Wij horen graag wat de andere fracties hiervan vinden en zouden dan graag via het presidium dit op de agenda willen zetten.

Wij stemmen in met het voorstel.

Voorstel 9 Wijzigingsvoorstel GR GGD Zeeland 2025 - Margriet Koeleman

Dank u voorzitter,

De concept tekst van de gewijzigde GR is eerder in deze raad besproken in februari. De raad heeft toen ingestemd met een positieve zienswijze. Inmiddels is diezelfde tekst in alle Zeeuwse raden besproken. Naar aanleiding daarvan zijn wat minimale aanpassingen gedaan, maar inhoudelijk geen wijzigingen.

Als we nu kijken naar de brief van de GGD bij voorstel 6, dan lezen we dat de nieuwe GR voor GGD en VRZ samen in de loop van 2026 zijn beslag zou moeten krijgen *). Daardoor realiseren we ons dat de nu voorliggende tekst voor de GR GGD Zeeland een beperkte houdbaarheidsdatum heeft.

We zijn akkoord met het voorstel.

Bijdrage bij voorstel 10 Voorlopige gunning aanbesteding accountantsdiensten voor de controle van de boekjaren 2025 t/m 2027 en aanwijzing nieuwe accountant - Margriet Koeleman

Dank u voorzitter,

De raad heeft in februari besloten tot Europese aanbesteding van de accountantsdiensten. Inmiddels zijn de inschrijvingen ontvangen.

Zoals bekend is vanuit de raad de auditcommissie betrokken bij deze aanbesteding door deelname in de beoordelingscommissie, samen met leden van de ambtelijke organisatie.

Mijn bijdrage is dan ook een terugkoppeling van het werk en de bevindingen van de auditcommissie bij de beoordeling van de inschrijvingen.

Op de deadline van 14 april was er van twee kantoren een inschrijving ontvangen. De beoordelingscommissie heeft daarna alle ingediende documenten geanalyseerd en besproken. De twee kantoren hebben op 22 april hun inschrijvingen mondeling toegelicht en vragen van de beoordelingscommissie beantwoord.

We hebben de inschrijvingen getoetst op 4 kwaliteitscriteria: de aanpak v .d. controle, de invulling van de adviesfunctie, de samenstelling en continuïteit van het controleteam, de presentatie. En gekeken naar de prijs/kwaliteit verhouding. De beoordelingscommissie kwam tot het eensluidende oordeel dat Verstegen accountants en adviseurs bij de toetsing als beste uit de bus kwam.

De auditcommissie is daarom positief over voorlopige gunning aan Verstegen accountants en adviseurs en hen aan te wijzen als nieuwe accountant voor de boekjaren 2025 t/m 2027, indien daar binnen de gestelde bezwaartermijn geen bezwaren tegen worden ontvangen.

Punt 11 Kapitaalstorting Transitiefonds Zeeland bij Economische Impuls Zeeland - Peter van 't Westeinde

Goed dat dit transitiefonds er komt. We lopen hier als Zeeland inderdaad achter. Grote bedrijven weten de weg en worden vanuit Europa en de landelijke politiek reeds goed ondersteund. Het MKB, veelal traditionele familiebedrijven, worden op deze manier goed ondersteund en daarmee is ook veel milieuwinst te halen. Dit zal voor de energietransitie in Zeeland veel betekenen. En de familiebedrijven vormen de ruggengraat van de Zeeuwse en de Nederlandse economie.

Dit zal voor een belangrijk deel elektrificatie betekenen wat ook weer de nodige investeringen in het netwerk nodig maakt. Afstemming met Stedin is daarvoor nodig. Zeker ook omdat de kosten voor de verzwaring van het net ook weer terecht komen bij de inwoners en bedrijven. Tevens moet er gekeken worden naar vormen van verduurzaming die geen, of minder, elektrificatie vragen. Dit mag wel als voorwaarde meegenomen worden bij

aanvragen bij het fonds. Te denken valt hierbij aan het, samen met de lokale overheden, opzetten van warmtenetten teneinde de beschikbare restwarmte beschikbaar te krijgen voor huishoudens en bedrijven.

Einde dit jaar komt er ook een potentiekaart beschikbaar voor de mogelijkheden van aardwarmte in Zeeland. Het is ook goed te kijken wat geothermie straks voor Zeeland kan betekenen.

Er gaat namelijk niet één oplossing zijn maar een koppeling van verschillende warmte en elektra oplossingen.

Meer dan belangrijk blijft het ook om blijvend in te zetten op isolatie van de bestaande bouw, ook voor bedrijven. Hier is nog heel veel winst te behalen. We moeten onze inwoners blijven wijzen op de mogelijkheden van subsidies. Met dit transitiefonds is het voorlopig voor het MKB goed geregeld.

We nemen nu een besluit over een éénmalige storting maar het is van groot belang dat we hier als aandeelhouder de vinger aan de pols houden betreffende de voortgang van dit fonds. Het idee is er om van dit fonds een revolving fund te maken. Het is dus niet ‘op-is-op’? Wellicht moeten we kijken of er hier ook kapitaalstortingen georganiseerd worden bij de bouw van de eventuele kerncentrales en andere investeringen rondom de grootschalige energietransitie.

Mooi is het dat er ook gekeken wordt naar de mogelijke opzet van energy hubs. Hier kunnen duurzame energie- en warmteproducten samenkomen om weer te worden herverdeeld over bedrijven en de bebouwde omgeving. Op deze manier zal het aantal emissies sterk dalen en kunnen we op lokaal niveau de netcongestie verlichten.

En de ‘nieuwe’ circulaire economie kan er deels ook een oplossing komen voor het zoet-water-probleem. Er bestaat geen afval meer dus kan alles, eventueel na een herbewerking, weer gebruikt worden als prodcutiemateriaal of grondstof.

Kijkend naar de communicatie is het van groot belang dat we de bedrijven uit onze gemeente blijven wijzen op de mogelijkheden van dit fonds. Wellicht kunnen we hen hierin in zekere mate ontzorgen.

We kunnen akkoord gaan met dit voorstel.

Bijdrage B5: Nieuwbouw Nisse

Ja, we bouwen zeker ook op de kleine kernen. Het plan voor Nisse past wat onze fractie mooi in de categorie ‘Straatje erbij’. Mooi ook om te zien dat er geen zienswijzen tegen het plan zijn ingediend.

Dank voor het duidelijke verslag van de inloopavond. Dit geeft een goed beeld van de avond en helpt bij onze overwegingen. Een opmerking uit het verslag is mij goed bijgebleven, “niet alles kan op dit perceel”. Hoe graag we dat soms ook zouden willen. Vanwege de omvang van het perceel moesten er keuzes gemaakt worden en wat de CDA fractie betreft zijn er voor dit perceel goede keuzes gemaakt. Het zal altijd een afweging zijn, wat willen we, wat kan er en wat past er.

Wat wij extra willen benoemen is het beeldkwaliteitsplan. Traditionele bouwvorm in een modern jasje. Daarnaast worden er in het beeldkwaliteitsplan suggesties gedaan in plaats van dat punten specifiek worden voorgeschreven. Wat de CDA fractie betreft een mooi voorbeeld van hoe wij ons welstandsbeleid willen aanpassen.

Wij stemmen natuurlijk in met dit voorstel

Bijdrage B6: Stukken GR-en

Qua stukken een omvangrijk agendapunt maar wat CDA-Borsele betreft in de behandeling kort. De GR-en hebben weer hun best gedaan om alles op tijd klaar te maken en alleen daarvoor al onze complimenten. Ga er maar aan staan met een bezuiniging en andere opgelegde richtlijnen. Maar wij bedenken hier altijd bij dat de GR-en zaken uitvoeren in opdracht van ons en wanneer wij alle taken zelf nog hadden moeten uitvoeren was voor het personeel wat daarvoor nodig is dezelfde CAO-stijging bijvoorbeeld aan de orde geweest.

Voorzitter twee GR-en willen wij er wel uitlichten. Aangaande de programmabegroting van de VRZ willen wij opmerken dat door de landelijke verdeelsleutel op basis van inwoners de VRZ er bekaaid vanaf komt. Voor Borsele lijkt dit overigens mee te vallen.

Wel willen wij onze vertegenwoordiger vragen de volgende zaken mee te nemen:

- Via het OZO extra in te zetten op de gesprekken op landelijk niveau over de mogelijkheid tot het in rekening brengen van kosten voor onze nucleaire taken bij het Rijk.

- Het advies van de BAO/ACF tot het instellen van een bestuurlijke werkgroep voor het in kaart brengen van de opties om (nog meer) structurele bijdragen van derden (exploitant kerncentrales, havenbedrijven) te verkrijgen te omarmen.

Voor wat betreft GR De Bevelanden zijn ook stevige discussies gevoerd over de bezuinigingsrichtlijn van 2,2%. Dit komt bovenop een bezuinigingsronde die zij zelf al gehad hebben. Het schrappen van de richtlijn zou nu een slecht signaal zijn richting de andere GR-en. Wel zien wij graag dat GR De Bevelanden de door hen zelf voorgestelde kerntakendiscussie op korte termijn uitvoert en dan vervolgens met de resultaten daarvan terugkomt in de eerste begrotingswijziging van 2026. Wij vragen onze vertegenwoordiger in GR De Bevelanden dit mee te nemen in het AB. Bijkomend voordeel is dat tegen die tijd in VZG-verband de VZG-Richtlijk verder bediscussieerd is en dat wellicht de Septembercirculaire al bekend is waarmee de gevolgen voor GR De Bevelanden wellicht reeds gedempt zijn.

Met deze genoemde opmerkingen kunnen wij akkoord gaan met dit voorstel.

Bijdrage B7: Jaarverantwoording 2024

Een jaarverantwoording is terug kijken en CDA-Borsele kijkt liever vooruit. Maar dat wil inderdaad niet zeggen dat je geen verantwoording moet afleggen voor wat geweest is.

Dank aan de opstellers voor deze uitgebreide jaarverantwoording waarin een goede toelichting wordt gegeven op de inkomsten en uitgaven van de verschillende programma’s en op de staat van de gemeentelijke financiën. Het biedt de raad een goed inzicht in wat er het afgelopen jaar allemaal gebeurd is en dat was heel veel.

We kunnen tevreden zijn over de solide financiële situatie van onze gemeente. Een situatie die we mede te danken hebben aan het ZEH-dividend.

Gezien die situatie vinden wij korting op de OZB 2025 van onze inwoners een mooi en passend gebaar (verwijzing naar motie).

Echter voor de komende jaren zijn er de nodige uitdagingen. Die bespreken we bij de behandeling van de Kadernota.

De jaarverantwoording lezende springen er toch enkele zaken uit.

In de jaarverantwoording staat ook nog steeds benoemd dat de eindpuntvoorziening in Hoedekenskerke eventueel in beeld zou zijn als mogelijk dorpshuis wanneer de school gesloten wordt en daarmee leeg komt. Aangezien dat de school alive and kicking is en er net nieuwe beheerders begonnen zijn in het dorpshuis lijkt deze passage ons overbodig en kan deze geschrapt worden.

De bijkomende kosten voor de accountant . Dit komt op een bedrag van € 51.000,-. Een behoorlijk bedrag. Aangezien de nieuwe accountant werkt met een all-in tarief gaan wij er van uit dat normaal gesproken dit soort extra kosten tot het verleden behoren.

Waar het gaat over de rechtmatigheidsverantwoording vinden we het jammer dat het achterwege laten van een Europese aanbesteding uiteindelijk een onrechtmatigheid oplevert van 2,6 mio euro. Dit geeft nog maar eens aan dat je, ook als je er een inkoopbureau voor in de arm neemt, zelf op moet blijven letten. In de laatste versie van de jaarverantwoording staat dat het gaat om totaal € 2,6 mln euro (blz 193, 276 en 277). Waarvan € 1,8 mln uitgaven 2024 en € 0,8 mln opdrachtwaarde in 2025 (volgens het accountantsverslag).

Verder zijn onze vragen schriftelijk naar tevredenheid beantwoord.

Wij kunnen akkoord gaan met de jaarverantwoording 2024.

Bijdrage B9 Kadernota 2026-2029

En zo zijn we alweer aan de laatste Kadernota van deze raadsperiode. We begonnen in het staartje van de Coronaperiode en over een jaar zitten we hier weer met een frisse nieuwe raad. Toch nog een beetje terugkijken waar deze Kadernota over de toekomst gaat. Voor sommigen van ons een toekomst die zij niet meer als lid van deze raad mee gaan maken.

Maar we mogen trots zijn op wat we als raad van Borsele bereikt hebben de afgelopen jaren. Voor Dhr. Van Hekken wellicht nog niet genoeg maar we hebben stappen gezet op het gebied van zoet water en dat niet alleen in onze eigen gemeente maar zeker ook bij onze buren en de Provincie. Zelfs landelijk staat het nu op de agenda dat voldoende zoet water belangrijk is voor landbouw en natuur. Kijkend naar de saamhorigheid en de verbinding op onze dorpen is het mooi dat we hebben afgesproken dat er op ieder dorp een ontmoetingsplaats moet zijn. Goed ook dat we gestart zijn met deze duurzamer te maken. En tot slot ook hebben wij op verschillende dorpen een start gemaak met het ‘straatje erbij’. En hoe mooi zou het zijn dat we nog vóór de verkiezingen hierin een versnelling brengen op de dorpen waar de bouwgrond, die reeds in het bezit is van de gemeente, al klaarligt om plaats te bieden aan die extra wijk of dat extra straatje.

De vakbonden bieden de afgelopen tijd tegen elkaar op om loonstijgingen voor elkaar te krijgen die de inflatie compenseren en dit leidt tot hogere kosten voor bedrijven maar zeker ook overheden en niet in het minst de GR-en waar wij onderdeel van uit maken. We kunnen daar als gemeente natuurlijk niets aan doen en voor de GR-en is het ook alleen een mededeling die ze even moeten verwerken in hun begroting. Gemeenten worden hiervoor maar deels gecompenseerd via het gemeentefonds maar dit is waar we het op dit moment mee moeten doen.

We mogen nog een beetje hopen op positievere cijfers na de septembercirculaire maar dit is waar we nu in deze Kadernota voor staan.

Analoog aan de debatten voor de NAVO-TOP kunnen we op een aantal manieren tekorten op onze begroting wegwerken. Belastingen omhoog, bezuinigingen of we laten de staatsschuld oplopen. Deze laatste is voor Borsele niet nodig omdat we een reserve hebben waar we niet overheen kunnen kijken. Daarnaast hebben we ook nog verschillende bestemmingsreserves. De vraag is hoe we deze kunnen inzetten. Daar komen wij later op terug.

Voorzitter, in jaren waarin we rode cijfers schrijven kan je rustig ‘doorbegroten’ zoals we dat altijd deden of je kan gaan zoeken waar je uitgaven kan beperken of inkomsten kan verhogen. Je kan dan snel kijken naar de hoogste uitgaven zoals de Strategische personeelsplanning of het nieuwe bestuursprogramma maar misschien is het slimmer om bestemmingsreserves en ons niet gering weerstandsvermogen in te zetten.

Om ook weer niet al te veel pottjes, fondsen en reserveringen te hebben is het wellicht een optie om het “Fonds personele knelpunten” onder te brengen bij de Strategische personeelsplanning. Neem het daaronder op als een reservering bijvoorbeeld.

Met een torenhoge reserve is de verleiding natuurlijk groot om leuke incidentele dingen te doen voor onze inwoners. Wij komen straks nog met leuke dingen terug. Maar bedenk je daarbij wel dat er in sommige gevallen structurele kosten achter weg komen. Zo ook bij de motoriek-route bij Stelleplas. Geweldig dat dit in het verleden via incidenteel geld vanuit de regiodeal gebeurd is maar nu komen, nog vóór de aanleg, de structurele kosten in beeld. Ik kan me hierover in het verleden ook nog een discussie over bruggetjes herinneren. Laten we dit bij leuke nieuwe dingen voortaan gewoon vooraf al meenemen. Dat geeft ook een meer reëel beeld van de mogelijke druk op het weerstandsvermogen of in de toekomst op de begroting.

Mooi dat in deze Kadernota ruimte is om investeringen op te nemen voor het Sociaal Domein zodat er gestart kan worden met de landelijk verplichte Hervormingsagenda. Het betreft het opzetten van een Stevig Lokaal Team en de activiteiten die door het team zullen worden uitgevoerd. Ook via de resultaatsbestemming 2024 wordt hier geld voor vrijgemaakt. We hebben dit op 19 juni ook zo besproken in de Kaderraad Sociaal Domein.

Voorzitter, enige tijd geleden hebben wij na ons bezoek aan de bibliotheek in Heinkenszand een voorstel gedaan om van de bibliotheek de ‘woonkamer’ van Heinkenszand te maken. Dit is nu meegenomen onder de autonome ontwikkelingen zonder daar echter kosten aan toe te rekenen. Er is niet eens een PM-post opgenomen. Graag zouden wij zien dat dit plan, samen met de bibliotheek opgepakt wordt en dat hiervoor vervolgens ook kosten voor gereserveerd worden. Vanuit het Rijk zou inmiddels een bedrag toegezegd zijn en de rest zou als PM-post opgenomen kunnen worden welke we nu reeds kunnen dekken uit het weerstandsvermogen. Wij hebben daarvoor het volgende Amendement opgesteld inclusief de eventuele structurele kosten.

Al met al dus een Kadernota met een sluitend eindjaar maar flinke tekorten tot die tijd. Ook nog wel met een aantal onzekerheden aan zowel de inkomsten als de uitgaven kant. Krijgen we, net zoals de nationale overheid, alles wel uitgegeven? Of blijven er toch weer zaken niet uitgevoerd omdat we simpelweg de mensen niet hebben om de taken uit te voeren?

En wat gebeurt er aan de inkomstenkant? Komt het Rijk toch over de brug of gaat de ZEH weer een superdividend uitkeren? Allemaal zaken waar je niet van uit kan gaan.

Wat we wel weten is de hoogte van onze bestemmingsreserves en ons weerstandsvermogen. Wij gaan er dan ook van uit dat deze mogelijkheden slim benut gaan worden voor de begroting straks. Samen met de leuke ideeën die vandaag nog bedacht worden.

Voorzitter, onze dank en complimenten gaan uit naar de opstellers van deze Kadernota. Een mooi en goed leesbaar stuk wat op vraag van onszelf niet een dik boekwerk geworden is.