De ont­moe­ting in de stad: de ago­ra in Deven­ter in 2025.

De ontmoeting in de stad: de agora in Deventer in 2025.

Marcel Evers (1968) woont sinds 2008 in Deventer. Hij is CDA- gemeenteraadslid, kerkt in de Broederenkerk, wandelt graag (15x de Nijmeegse Vierdaagse), was jarenlang actief als voetballer en is bestuurslid bij FC RDC in de wijk Borgele. Ik ontmoette Marcel om hem te vragen naar een bijeenkomst over de moderne agora in Deventer.

Het is 2015: Marcel ziet al langer dat winkels in ons land het moeilijk hebben door veranderend koopgedrag, de opkomst van internet en hoge huren. Marcel werkt bij de landelijke branchevereniging voor winkeliers INretail, die ondernemers (zowel MKB als grootwinkelbedrijf), helpt om te ondernemen.

Marcel ziet in binnensteden leegstand en verloedering ontstaan. Steden stellen vaak in eerste instantie binnenstadsmanagers aan met als primaire taak om winkels terug te halen naar de binnenstad om leegstand terug te dringen. Maar dat is symptoombestrijding. De winkelmarkt is structureel aan het veranderen; er is een bredere aanpak nodig om binnensteden toekomstbestendig te maken. Hij initieert in 2015 het Platform De Nieuwe Winkelstraat (DNWS), met als doel om met alle betrokken partijen (ondernemers, vastgoed en gemeenten) plannen te maken voor binnensteden door het hele land.

Wat was er dan mis met de aanpak door gemeenten?

Marcel: De te eenzijdige aandacht voor economische waarden in de maatschappij heeft van onze binnensteden veelal commerciële centra gemaakt. Scholen, bibliotheken, kunst & cultuur, ambachten en andere publieke functies zijn vaak naar het buitengebied gebracht. Voor een levendige stad moet je echter juist de brede mix van functies terugbrengen en de sociale ontmoeting van mensen, juist in deze tijden van digitalisering, weer bewust organiseren. Centrumgebieden zijn gebaat bij deze brede programmering, vergroening, aanleg van parken en pleinen, aantrekkelijke ontmoetingsplaatsen. Zo bracht Hengelo haar Stadskantoor terug naar het centrum en Heerlen haar hogeschool.

Wat is de betekenis van Stichting De Nieuwe Winkelstraat hierin?

Marcel: Bij DNWS zijn meer dan 100, ook grote, gemeenten en instellingen aangesloten. DNWS wil het werken aan toekomstgerichte centrumgebieden stimuleren. Onlangs bracht DNWS het rapport “De moderne agora” uit. Centraal in dat rapport staat de vraag: “Hoe je met een mix van functies, nieuwe energie en levendigheid brengt in centrumgebieden.”

Het gaat daarin over de integrale aanpak door gemeente, vastgoed, ondernemers en andere sectoren om als stad vitaal te zijn. We kwamen daardoor in ons denken uit bij de Griekse Agora, de marktplaats/ vergaderplein in de stad waar het leven zich afspeelde: politiek, sociaal en economisch.

Waarom werd er op 13 juni in Sociëteit De Hereeniging door het maandelijks daar samenkomende genootschap De Tafel een Agora-programma voor de Deventer centrum-betrokkenen georganiseerd?

Marcel: Op 12 juni houdt DNWS vanwege haar tienjarig bestaan een landelijk congres in Deventer over de Moderne Agora. De Tafel heeft op de volgende dag aansluitend een bijeenkomst georganiseerd, puur gericht op Deventer. Daarin willen we met een brede groep betrokken Deventenaren stilstaan bij de vraag: “Is Deventer klaar voor de Moderne Agora?”

Filosoof Ad Verbrugge verzorgt een inleiding. Globalisering leidt volgens hem tot dislocatie en minder betrokkenheid bij onze omgeving. Maar hij ziet ook volop kansen als alle partijen samenwerken; volgens hem willen burgers die aantrekkelijke binnenstad met een mooi aanbod van winkels en horeca in combinatie met andere publieke functies en mooie openbare ruimte juist in deze tijden van globalisering.

Zijn er lessen voor de kerken te trekken uit de integrale aanpak voor de binnenstad?

Marcel: Ja, heel nadrukkelijk! Kerken zijn vanouds partij in de ontmoeting en het verbinden van mensen. Zij zijn ook zoekende om in deze tijden van teruglopend kerkbezoek daar op een nieuwe manier invulling aan te geven. Kerken zijn op zoek naar nieuwe wegen, zie “Kerk in de stad” en de nieuwe plannen die binnen de katholieke Lebuinus Parochie gemaakt worden. In de Deventer stadskerken gebeurt best veel. Maar kerken zouden zich nog meer kunnen richten op de vraagkant: wat wil de gewone Deventenaar, die op zoek is naar een vertrouwde huiskamer voor ontmoeting en bezinning, en hoe kunnen we daar in deze tijden invulling aan geven? Er is heus wel het nodige, maar kun je de drempels nog meer wegnemen?

Uit onderzoek blijkt dat 70 % van de consumenten die zich online oriënteren, bereid is om lokaal te kopen, maar dat ze dan simpelweg niet kunnen vinden waar het lokaal voorhanden is. Dit geldt ook voor allerlei activiteiten die in Deventer plaats hebben, ook in de kerken. Hoe bereik je de gemiddelde inwoner? Ik denk dat kerken meer kunnen samenwerken met andere partijen in de stad om meer gebruik te maken van de online mogelijkheden om inwoners te bereiken en om te laten zien wat zij te bieden hebben aan bezinning en ontmoeting. Er is steeds meer behoefte aan, maar maak de drempel zo laag mogelijk en denk na over hoe je de burger, die geen vaste bezoeker van de kerk is, kunt bereiken.

Wat vind jij vanuit je Retail achtergrond van het vragen van toegangsgeld door de kerk?

Marcel: De kerk heeft een belangrijke publieke functie. Ik vind dat de kerk zo lang mogelijk deze functie ook echt publiek moet houden; daar past het niet bij om toegang te heffen. Maar ik begrijp ook wel dat dat wringt met de noodzakelijke gelden om een grote stadskerk in stand te houden. Maar juist hier gaat publieke waarde boven economische waarde wat mij betreft.

Marcel, ligt er een grotere rol voor de gemeente bij de stadskerk? De gemeente lijkt nogal terughoudend in haar bemoeienis, financieel en anders, met de kerken.

Marcel: De gemeente zou wat mij betreft wat sturender kunnen zijn in haar Kerkenvisie en de kerken zouden zich wellicht sterker kunnen organiseren om samen het gesprek aan te gaan met de gemeente. Maar ook met SDBM (binnenstadsmanagement) en andere partijen om na te denken over hun veranderende rol en een mogelijk actievere bijdrage aan de uitdagingen van de Moderne Agora.

Tekst: Hans Buurmans

Foto: Erik Schinkelshoek

Het magazine is een gezamenlijke uitgave van de Protestantse Gemeente Deventer, Stichting Erfgoed Lebuinus, Vrienden van Lebuinus en Lebuinus Concerten, voor meer informatie zie: https://lebuinuskerk.nl/magazine/