Inwo­ner­par­ti­ci­pa­tie: als je het goed doet, wint ieder­een

Goede inwonerparticipatie is niet alleen een kwestie van beleid, maar van houding, keuzes en verwachtingen. Tijdens de commissievergadering van 9 april besprak de gemeenteraad de evaluatie van het inwonerparticipatiebeleid in De Ronde Venen. Namens het CDA bracht Rody van der Pouw-Kraan onze visie in: inwonerparticipatie moet helder, eerlijk en betekenisvol zijn.

In 2022 stelde de gemeenteraad het participatiebeleid vast onder de noemer ‘Afspraken voor lokaal samenspel’. Inmiddels zijn we twee jaar verder en is het tijd om te reflecteren. De evaluatie laat zien dat de gemeente zeker stappen zet. Zo groeit de aandacht voor participatie binnen de organisatie en worden er vaker gesprekken gevoerd met inwoners – van interactieve lessen voor scholieren tot bewonersbijeenkomsten over projecten. Dat is positief.

Tegelijkertijd zijn er ook duidelijke verbeterpunten. De praktijk leert dat het lang niet altijd helder is wat inwoners precies mogen verwachten. Soms denken mensen mee te mogen beslissen, terwijl ze achteraf vooral geïnformeerd bleken te zijn. Zulke ervaringen kunnen het vertrouwen in de gemeente onder druk zetten.

Wat ons betreft begint goede participatie bij duidelijkheid: over het doel, over het proces en over de invloed die inwoners kunnen uitoefenen. Daarvoor bestaan prima instrumenten, zoals de participatieladder – een beproefd hulpmiddel om vooraf te bepalen en communiceren welke rol inwoners krijgen: alleen geïnformeerd worden, meedenken, adviseren of daadwerkelijk meebeslissen. Dat instrument wordt nu nog niet structureel gebruikt in onze gemeente. Zonde, want het helpt verwachtingen managen en voorkomt teleurstellingen.

Daarnaast vraagt goede participatie ook om politieke keuzes. Het valt op dat participatie vaak het zwakste punt is in beleidstrajecten. Hoe komt dat? Ligt het aan het hoge tempo waarin we plannen willen uitvoeren? Of aan een gebrek aan scherpe kaders vanuit de raad? Als CDA vinden we dat we die vragen eerlijk onder ogen moeten zien. Participatie is namelijk geen los onderdeel aan het einde van een beleidsproces, maar hoort er vanaf het begin bij – vanaf het moment dat de eerste ideeën ontstaan.

De gemeente heeft in de evaluatie ook zelf een aantal belangrijke lessen benoemd. Heldere communicatie blijft essentieel. Fysieke bijeenkomsten moeten goed voorbereid zijn. Digitale middelen zoals het inwonerpanel zijn waardevol, maar bereiken niet iedereen. En de Luistertafel is een mooi initiatief, maar heeft meer bekendheid nodig. Het zijn allemaal signalen dat inwonerparticipatie nog volop in ontwikkeling is. En dat is ook logisch: het is een leerproces voor iedereen.

Zoals Rody het tijdens de vergadering verwoordde:

Inwonerparticipatie vraagt om meer dan goede bedoelingen. Het vraagt om duidelijke keuzes, heldere verwachtingen en het durven benoemen van wat beter moet. Alleen dan wordt ‘Jij mag het zeggen’ meer dan een slogan.

Rody van der Pouw-Kraan
Woordvoerder Participatie

Wat het CDA betreft is participatie geslaagd als inwoners met een goed gevoel door het proces fluiten – ook als het uiteindelijke besluit niet helemaal is wat ze hoopten. Dat lukt alleen als je als gemeente eerlijk bent over de spelregels, luistert met oprechte belangstelling en durft bij te sturen als het beter kan. Zo bouwen we aan vertrouwen, draagvlak én betere plannen. Daar blijven we ons voor inzetten.