Wat zijn de gevolgen van COVID-19 in Marokko?
Tekst: Team EFS
Marokko: het land van Badr Hari en natuurlijk Casablanca, naar mijn mening een van de beste films ooit. Maar ook het land van Aït-Ben-Haddou, een schitterend stuk werelderfgoed. Sinds 1999 is Mohammed VI de koning van Marokko. En anders dan in Nederland heeft de koning in Marokko veel macht. Hij kan bijvoorbeeld ministers ontslaan, het parlement ontbinden en nieuwe verkiezingen uitschrijven.
Huidige situatie
Hoe ontwikkelt de coronacrisis zich in Marokko? Aanvankelijk lijkt de situatie mee te vallen. Het eerste geval was in Casablanca. Op 15 maart 2020 zijn er nog “slechts” 27 bevestigde gevallen. De situatie is nu wat ernstiger: er zijn nu 6281 bevestigde gevallen en 188 sterfgevallen. Hoewel de eerste piek van april voorbij lijkt te zijn, is er de laatste weken weer een stijging van het aantal nieuwe gevallen van COVID-19 in Marokko. De gezondheidszorg in Marokko is niet erg ontwikkeld: er zijn maar 0.5 dokters en 1 ziekenhuisbed per 1000 personen. In totaal zijn er slechts 24.000 ziekenhuisbedden. Daarnaast heeft 82% van de bevolking slechte toegang tot schoon water.
Reactie overheid
De Marokkaanse overheid heeft niet lang geaarzeld om serieuze maatregelen te nemen om de pandemie te bestrijden. Alle vluchten van en naar Marokko zijn opgeschort, alle scholen zijn gesloten en de noodtoestand is uitgeroepen. Op straat moeten mensen maskers dragen en dit wordt gehandhaafd met boetes of een gevangenisstraf van 3 maanden. Ook zijn meer dan 5000 gevangenen vrijgelaten, met het doel de verspreiding van het coronavirus te beperken. Tegelijkertijd zijn er rond de 3000 mensen in de gevangenis gezet omdat zij de regels van de lockdown overtraden.
De Marokkaanse bevolking reageerde in eerste instantie laconiek, omdat men eerst niet bang was voor het virus en daarom bleven ook veel mensen de straat opgaan. Ook kwam er van het ene moment op het andere moment een totale lockdown en werd de bevolking niet uitgebreid ingelicht. Maar nu de bevolking het risico inziet houdt men zich goed aan de richtlijnen. Nu de lockdown een tijdje aan de gang is, is de sfeer in het land nog steeds goed. Op social media waren een aantal initiatieven om arme Marokkanen te helpen. Aangezien een redelijk gedeelte van de samenleving dagloners zijn, worden die het hardst geraakt door de lockdown. Daarnaast is er geen uitgebreide steun van de staat voor deze groep mensen. Juist daarom proberen veel rijke burgers, maar ook mensen uit de middenklasse, de groep van dagloners te helpen door boodschappen voor hen te doen.
Een verschil met de situatie in Nederland is dat de Nederlandse regering veel uitleg heeft gegeven over de maatregelen en waarom deze nodig zijn, zodat de Nederlandse bevolking zich verantwoordelijk voelt om zich aan de maatregelen te houden. In Marokko daarentegen was dit niet het geval en koos de regering voor een andere aanpak.
Nederlands-Marokkaanse betrekkingen en repatriering
Ongeveer duizend Marokkaanse Nederlanders zitten nog vast in Marokko. Er zijn tot op het heden drie repatriëringsvluchten naar Nederland gegaan (Stand van zaken op 8 mei). Door de strenge lockdown kunnen deze duizend mensen niet terugkomen naar Nederland. Het Samenwerkingsverband Marokkaanse Nederlanders (SMN) zegt dat dit mogelijk komt door de verslechterde betrekkingen tussen de twee landen. Volgens de NOS had Marokko in december 2019 bijvoorbeeld een afspraak met de Nederlandse staatssecretaris geannuleerd, omdat Marokko zich niet kon vinden in uitspraken van deze staatssecretaris over het Nederlandse beleid jegens uitgeprocedeerde Marokkaanse asielzoekers.
Toekomst
Marokko heeft de lockdown verlengd tot vandaag (20 mei) en het is onzeker en onwaarschijnlijk dat de lockdown daarna helemaal wordt opgeheven. Critici vrezen zware economische gevolgen voor het land. Er zijn een aantal economische uitdagingen voor Marokko. Ten eerste komen er minder toeristen uit Europa naar Marokko, wat economische schade zal brengen. Daarnaast zal er een afname zijn in het geld dat vanuit de Marokkaanse diaspora terug naar Marokko wordt gestuurd. Ook rapporteerde de Economic Intelligence Committee dat er veel meer bedrijven zijn die subsidies aanvragen dan de overheid kan leveren.
Het werk van de EFS
Sinds 2014 organiseren de EFS en het Nederlands Instituut Marokko (NIMAR) trainingen voor maatschappelijk actieve jongeren. Sinds 2017 doen we dat samen met de politieke stichtingen van Groen Links, de VVD en D66 en noemen we de ‘School of Democracy’. Tijdens drie trainingsweekenden leren de jongeren de basis principes van een democratie, en werken ze aan skills zoals presenteren en debatteren. De jongeren verlaten de trainingsessies met de kennis en praktische skills om democratische projecten in hun regio op te zetten. Zie het filmpje hieronder voor een impressie van de ‘School of Democracy’ trainingen.
Daarnaast werkt de EFS in Marokko ook veel samen met het National Democratic Institute (NDI), waarmee we in verschillende projecten focussen op lokale adviesraden, die een steeds grotere rol spelen in de Marokkaanse politiek.
De projecten, die wij in Marokko gepland hadden, worden natuurlijk ook beïnvloed door de pandemie. Samen met onze partners zijn we druk bezig met het verzetten van de projecten. Ook wordt er hard gewerkt aan online alternatieven, zodat we contact kunnen houden met de jongeren en ze in deze periode toch kunnen ondersteunen!