Natuurboeren in de Krimpenerwaard: failliet voordat het goed en wel begint?

Zaterdag was ik op werkbezoek aan een pilot-bedrijf op het gebied van "verbrede landbouw" en ik kwam daar best geschokt vandaan. Sinds 2008 werken de eigenaars aan het opbouwen van een nieuw bestaan met natuurboeren, aangevuld met andere activiteiten. In 2013 werd het nieuwe bedrijf door de toenmalige burgemeester van Lekkerkerk geopend en gingen de eigenaars vol goede moed van start. Hun kleine maar prima melkveeboerderij was omgetoverd tot "Natuur- en zorgboerderij". Ze staken zich tonnen in de schulden om een potstal te bouwen voor het natuurboeren en een gebouw voor aanvullende inkomsten: dagbesteding, vergaderingen en bed and breakfast. Een hoopvol begin!

Het natuurboeren zou de hoofdinkomsten moeten bieden, maar helaas kwam het anders uit: de grond was zo schraal dat het gras te weinig voedingswaarde had, zodat de koeien onvoldoende groeiden om er aan te kunnen verdienen. De pacht en de onderhoudskosten van het natuurgras waren hoger dan de opbrengsten. Inkomsten aan dagbesteding in het kader van zorg vielen tegen. Ook het aantal dagrecreanten was niet zodanig dat het een flinke opbrengst kon verzorgen. Waren ze te vroeg geweest en was de tijd er nog niet rijp voor? Hadden ze het verkeerd aangepakt? De verliezen en onzekerheid namen toe; zeker nu er ook nog eens onzekerheid is over wat er volgens het bestemmingsplan nu eigenlijk wel of niet mag."Wat hebben we fout gedaan?!" was de vraag waarin vertwijfeling doorklonk. Ongevraagd gaven ze ook een advies aan iedere boer die nu overweegt om over te stappen op natuurboeren: "begin er niet aan; de banken geloven er niet in en het brengt je aan de rand van bankroet".

Zelf pieker ik wat ik moet of kan met dit werkbezoek. Ik vind dat we als overheden hier falen als het zo hoopvol begonnen pilotbedrijf straks de deuren moet sluiten. Het is de hoogste tijd dat de manier van denken over natuurboeren echt fundamenteel verandert! Adaptieve landbouw moet als doel krijgen zich te ontwikkelen tot een vorm van landbouw waarmee de boeren blijvend zelfstandig een goede boterham kunnen verdienen, zodat hun opvolgers er ook mee verder willen.

Anders? Anders zijn over een aantal jaren de boeren verdwenen en rest de gemeente een enorm "natuurlijk" gebied dat te duur is om ordentelijk te beheren: want echt "natuurlijk" in onze (nu nog) mooie Krimpenerwaard is niets anders dan een "muskietenmoeras".

Ik besluit om een oproep aan de diverse portefeuillehouders te gaan doen binnen de overheden die iets kunnen betekenen voor de ontwikkeling van een kansrijke en blijvende agrarische stand in de Krimpenerwaard. Samenwerking en regelruimte zijn daarbij de sleutelwoorden.

Geachte portefeuillehouders, beste Han, Roel, Jan, Leon en Pieter,

Ik wil jullie attent maken op een situatie en jullie een vraag stellen:Jullie hebben allemaal een portefeuille waarin aspcten die van groot belang zijn voor een omslag naar natuurboeren in de Krimpenerwaard.

Ik ben niet gewend om op deze manier me tot jullie te richten. Gisteren was ik echter op werkbezoek in Lekkerkerk bij de familie de Bruijn, eigenaars en werkers in hun Zorg- en natuurboerderij de Hoeksesluis. Ik had een inspraak reactie gehoord tijdens een afgelopen commissievergadering en wilde me "even" ter plaatse op de hoogte stellen. Dat "even" werd een meer dan 2 uur durend bezoek; een bezoek waar ik toch wel geschokt vandaan kwam. Geschokt omdat ik twee mensen zag die vol twijfels en zorgen zaten. Hoe moest het verder? Konden zij met hun bedrijf wel voortbestaan? Op de manier zoals het bedoeld was. Hun bedrijf werd in 2013 nog feestelijk geopend door de toenmalige burgemeester van Lekkerkerk.

Nu twijfelen ze over hun mogelijkheden om het bedrijf te laten voortbestaan. Met name met het natuurboeren zijn ze niet in staat om geld te verdienen. Een drama voor hen persoonlijk. Maar breder heeft dit natuurlijk ook een grote impact; ik maak me zelf daarover ook grote zorgen; we stellen immers breed dat we in de Krimpenerwaard in een transitie zijn naar natuurboeren. In mijn ogen is samenwerking tussen de verschillende overheden hier hard nodig zodat samen met de betrokken ondernemer gekeken kan worden hoe in eerste instantie te overleven, maar in tweede instantie het bedrijf te richten op toekomstvast en rendabel natuurboeren als hoofdinkomst. Met de nevenactiviteiten zoals zorg, B&B, dagrecreanten, als ondersteunende neveninkomst.

Mag ik jullie vragen om één van jullie als coördinerend aan te wijzen en een constructief overleg met de familie de Bruijn namens de overheid te openen?

Alvast hartelijk dank!

Met vriendelijke groet,
Kees Larooij