Burgemeester Aboutaleb: "Bestuurlijke aanpak terreurbestrijding slaat door"
“De bestuurlijke aanpak van terreurbestrijding slaat door.” Dat stelt de Rotterdamse burgemeester Ahmed Aboutaleb in het themanummer van Christen Democratische Verkenningen dat vandaag verschijnt. “De politiek en het bestuur moeten niet de illusie koesteren dat ze extreme denkbeelden met beleidsmaatregelen kunnen tackelen. Dat is echt een wezenlijk verschil tussen het kabinet en mij. We moeten de zaak wel in de juiste proporties blijven zien. De regering maakt speciaal beleid voor slechts 180 mensen die willen uitreizen naar Syrië. Als mensen met hun gezinnen naar Syrië willen vertrekken omdat ze graag willen leven in een omgeving waar wet- en regelgeving wordt gedomineerd door het woord van God, en als ze geen terroristische aanslagen voorbereiden, zou ik niet weten waarom we ze zouden moeten tegenhouden.”
De grootste zorg van Aboutaleb is dat we in Nederland “in de overdrive gaan” en dat met nieuwe wetgeving rechtsstatelijke “verworvenheden overboord worden gegooid”. “De grens ligt bij geweld, niet bij extremisme of radicalisering. Er worden in het huidige debat te veel termen door elkaar gehaald.”
Wetgeving die door angstgevoelens of emotionele reacties wordt gemaakt perkt ons volgens Aboutaleb nodeloos in. Dit dreigt juist ook op het gebied van de godsdienstvrijheid en vrije meningsuiting. “Het juiste antwoord is dat we niet ruimte beknotten, maar juist veel meer ruimte moeten geven voor de identiteitsbeleving van mensen, ook in het publieke domein. Wettelijke maatregelen of maatregelen die op een andere wijze mensen beknotten, zouden weleens een averechts effect kunnen hebben. Juist als de ruimte te beknellend wordt, kunnen mensen rare sprongen gaan maken.”
Aboutaleb wijst erop dat zowel sociaal-economische als religieuze factoren een rol spelen bij het islamitisch extremisme. “De oplossing ligt niet in nog eens vijf wetten erbij voor 180 mensen. Het gaat echt om een andere religieuze opvoeding. Mijn vader leerde mij vroeger dat het moeilijkste van moslim-zijn is om iemand van het midden te zijn.” Maar “het debat over opvoeding tot gematigheid kan alleen in islamitische gemeenschap zelf worden gevoerd. Anderen kunnen hun dat niet opleggen.”
***
Het nieuwe nummer van Christen Democratische Verkenningen, het kwartaalblad van het Wetenschappelijk Instituut voor het CDA (WI), staat in het teken van de verhouding tussen vrijheid en religie. Is het mogelijk om een vrijheidsbegrip te hanteren dat gefundeerd en gelegitimeerd is vanuit religie zelf? Dat is de hoofdvraag voor deze CDV-bundel. Religie en vrijheid worden tegenwoordig als tegenovergesteld aan elkaar gezien. Ten onrechte. Het is een mythe dat er een gestage verovering van seculiere vrijheid op religieuze onverdraagzaamheid heeft plaatsgevonden. Vrijheid kan juist geworteld zijn in religie.
Het nummer is opgebouwd uit drie delen. In het eerste deel staan de ‘Wortels van vrijheid’, de oorsprong van het hedendaagse vrijheidsbegrip, centraal. Daaruit blijkt dat in de westerse denktraditie religie en vrijheid als zodanig nauw verweven zijn met elkaar. Hoogleraar geschiedenis George Harinck beschrijft hoe de politieke filosofie van de christendemocratie is geworteld in een christelijk geïnspireerde visie op vrijheid. In het verlengde hiervan laat politiek filosoof Rutger Claassen zien hoezeer juist ook de ontstaansgeschiedenis van het liberalisme diep is verweven met het christendom, zoals blijkt uit John Locke’s met religieuze argumenten onderbouwde pleidooi voor tolerantie.
De communis opinio is dat de vrijheid in het Westen onder druk is komen te staan door de komst van de islam. Vrijheid wordt inderdaad niet snel geassocieerd met de wereld van de islam, en in grote delen van de islamitische wereld staat de vrijheid onder druk. Voor velen is dat vandaag een argument om te stellen dat de islam door “de wasstraat van de Verlichting” moet. Maar volgens Marcel Poorthuis, hoogleraar interreligieuze dialoog, zijn er in de islamitische traditie aanknopingspunten om vrijheid te doordenken en kent de islamitische theologie rijke gedachten over vrijheid en de vrije wil van de mens.
Het tweede deel, ‘Vrijheid onder vuur’, problematiseert de hedendaagse omgang met vrijheid. De denktradities mogen dan aanknopingspunten bevatten voor een vrijheidspolitiek, de vraag is toch hoe de verhouding tussen religie en vrijheid in de religieuze en politieke praktijk gestalte krijgt.
ChristenUnie-Tweede Kamerlid Gert-Jan Segers duidt de politieke islam, het islamisme, als een product van botsende beschavingen dat bovendien theologische wortels heeft. Mohamed Ajouaou, universitair docent islam, gaat in op de moeizame relatie tussen godsdienstvrijheid en de islam. Emeritus hoogleraar wijsbegeerte Herman De Dijn kritiseert het doorgeslagen liberale vrijheidsbegrip waarin het het individu vandaag nauwelijks vrijstaat anders te leven dan als een autonoom individu, dat gericht is op zelfrealisatie. En politiek filosoof Theo de Wit betoogt dat we, tegen de huidige tendens van heel wat politieke partijen om culturele homogeniteit en morele consensus te eisen, de klassiek-liberale vrijheid om af te wijken, dienen hoog te houden.
***
Het derde deel van dit CDV-nummer, ‘Politiek van vrijheid’, zoekt naar mogelijkheden om het christendemocratische vrijheidsbegrip daadwerkelijk present te laten zijn in de politieke orde. Bijzonder hoogleraar politieke filosofie en levensbeschouwing Govert Buijs wijst op een aantal thema’s die de christendemocratie als speerpunten zou kunnen aanwijzen: vrijheid van seksuele slavernij, bevrijding van financiële slavernij, vrijheid van de persoon en vrijheid voor maatschappelijk initiatief. Hoogleraar publieke theologie Erik Borgman pleit voor eerherstel van de godsdienstvrijheid, een omstreden grondrecht met een blijvend belang. Oud-minister en oud-WI-directeur Ab Klink beschrijft de hervorming die de islam nodig heeft om een pijler van de rechtsstaat te kunnen zijn. Volgens Klink is niet een verlichting van het geloof van moslims nodig, maar een reformatie die de regelethiek, het wetticisme en de gehoorzaamheid van de islam ondergeschikt maakt aan de waarde van de vrije keuze en van oprechtheid. En Rob van de Beeten, advocaat en oud-CDA-Eerste Kamerlid, ziet kansen om instituties, als beddingen van vrijheid, nadrukkelijker in verbinding te brengen met waarden.
Paul van Geest, Maarten Neuteboom & Johan Snel (red.) Geloven in vrijheid, Christen Democratische Verkenningen, zomer 2015, Amsterdam: Uitgeverij Boom, pp. 176. Hier (klik) vindt u een pdf-bestand van de inhoudsopgave.
Voor informatie over een abonnement kijkt u hier: https://www.cda.nl/wi/cdv/
Wilt u een los nummer bestellen? Neem dan contact op met de abonnementenadministratie, tel.: 0522-237555, e-mail: [email protected]. Een los exemplaar kost € 19,-
“De bestuurlijke aanpak van terreurbestrijding slaat door.” Dat stelt de Rotterdamse burgemeester Ahmed Aboutaleb in het themanummer van Christen Democratische Verkenningen dat vandaag verschijnt. “De politiek en het bestuur moeten niet de illusie koesteren dat ze extreme denkbeelden met beleidsmaatregelen kunnen tackelen. Dat is echt een wezenlijk verschil tussen het kabinet en mij. We moeten de zaak wel in de juiste proporties blijven zien. De regering maakt speciaal beleid voor slechts 180 mensen die willen uitreizen naar Syrië. Als mensen met hun gezinnen naar Syrië willen vertrekken omdat ze graag willen leven in een omgeving waar wet- en regelgeving wordt gedomineerd door het woord van God, en als ze geen terroristische aanslagen voorbereiden, zou ik niet weten waarom we ze zouden moeten tegenhouden.”
De grootste zorg van Aboutaleb is dat we in Nederland “in de overdrive gaan” en dat met nieuwe wetgeving rechtsstatelijke “verworvenheden overboord worden gegooid”. “De grens ligt bij geweld, niet bij extremisme of radicalisering. Er worden in het huidige debat te veel termen door elkaar gehaald.”
Wetgeving die door angstgevoelens of emotionele reacties wordt gemaakt perkt ons volgens Aboutaleb nodeloos in. Dit dreigt juist ook op het gebied van de godsdienstvrijheid en vrije meningsuiting. “Het juiste antwoord is dat we niet ruimte beknotten, maar juist veel meer ruimte moeten geven voor de identiteitsbeleving van mensen, ook in het publieke domein. Wettelijke maatregelen of maatregelen die op een andere wijze mensen beknotten, zouden weleens een averechts effect kunnen hebben. Juist als de ruimte te beknellend wordt, kunnen mensen rare sprongen gaan maken.”
Aboutaleb wijst erop dat zowel sociaal-economische als religieuze factoren een rol spelen bij het islamitisch extremisme. “De oplossing ligt niet in nog eens vijf wetten erbij voor 180 mensen. Het gaat echt om een andere religieuze opvoeding. Mijn vader leerde mij vroeger dat het moeilijkste van moslim-zijn is om iemand van het midden te zijn.” Maar “het debat over opvoeding tot gematigheid kan alleen in islamitische gemeenschap zelf worden gevoerd. Anderen kunnen hun dat niet opleggen.”
***
Het nieuwe nummer van Christen Democratische Verkenningen, het kwartaalblad van het Wetenschappelijk Instituut voor het CDA (WI), staat in het teken van de verhouding tussen vrijheid en religie. Is het mogelijk om een vrijheidsbegrip te hanteren dat gefundeerd en gelegitimeerd is vanuit religie zelf? Dat is de hoofdvraag voor deze CDV-bundel. Religie en vrijheid worden tegenwoordig als tegenovergesteld aan elkaar gezien. Ten onrechte. Het is een mythe dat er een gestage verovering van seculiere vrijheid op religieuze onverdraagzaamheid heeft plaatsgevonden. Vrijheid kan juist geworteld zijn in religie.
Het nummer is opgebouwd uit drie delen. In het eerste deel staan de ‘Wortels van vrijheid’, de oorsprong van het hedendaagse vrijheidsbegrip, centraal. Daaruit blijkt dat in de westerse denktraditie religie en vrijheid als zodanig nauw verweven zijn met elkaar. Hoogleraar geschiedenis George Harinck beschrijft hoe de politieke filosofie van de christendemocratie is geworteld in een christelijk geïnspireerde visie op vrijheid. In het verlengde hiervan laat politiek filosoof Rutger Claassen zien hoezeer juist ook de ontstaansgeschiedenis van het liberalisme diep is verweven met het christendom, zoals blijkt uit John Locke’s met religieuze argumenten onderbouwde pleidooi voor tolerantie.
De communis opinio is dat de vrijheid in het Westen onder druk is komen te staan door de komst van de islam. Vrijheid wordt inderdaad niet snel geassocieerd met de wereld van de islam, en in grote delen van de islamitische wereld staat de vrijheid onder druk. Voor velen is dat vandaag een argument om te stellen dat de islam door “de wasstraat van de Verlichting” moet. Maar volgens Marcel Poorthuis, hoogleraar interreligieuze dialoog, zijn er in de islamitische traditie aanknopingspunten om vrijheid te doordenken en kent de islamitische theologie rijke gedachten over vrijheid en de vrije wil van de mens.
Het tweede deel, ‘Vrijheid onder vuur’, problematiseert de hedendaagse omgang met vrijheid. De denktradities mogen dan aanknopingspunten bevatten voor een vrijheidspolitiek, de vraag is toch hoe de verhouding tussen religie en vrijheid in de religieuze en politieke praktijk gestalte krijgt.
ChristenUnie-Tweede Kamerlid Gert-Jan Segers duidt de politieke islam, het islamisme, als een product van botsende beschavingen dat bovendien theologische wortels heeft. Mohamed Ajouaou, universitair docent islam, gaat in op de moeizame relatie tussen godsdienstvrijheid en de islam. Emeritus hoogleraar wijsbegeerte Herman De Dijn kritiseert het doorgeslagen liberale vrijheidsbegrip waarin het het individu vandaag nauwelijks vrijstaat anders te leven dan als een autonoom individu, dat gericht is op zelfrealisatie. En politiek filosoof Theo de Wit betoogt dat we, tegen de huidige tendens van heel wat politieke partijen om culturele homogeniteit en morele consensus te eisen, de klassiek-liberale vrijheid om af te wijken, dienen hoog te houden.
***
Het derde deel van dit CDV-nummer, ‘Politiek van vrijheid’, zoekt naar mogelijkheden om het christendemocratische vrijheidsbegrip daadwerkelijk present te laten zijn in de politieke orde. Bijzonder hoogleraar politieke filosofie en levensbeschouwing Govert Buijs wijst op een aantal thema’s die de christendemocratie als speerpunten zou kunnen aanwijzen: vrijheid van seksuele slavernij, bevrijding van financiële slavernij, vrijheid van de persoon en vrijheid voor maatschappelijk initiatief. Hoogleraar publieke theologie Erik Borgman pleit voor eerherstel van de godsdienstvrijheid, een omstreden grondrecht met een blijvend belang. Oud-minister en oud-WI-directeur Ab Klink beschrijft de hervorming die de islam nodig heeft om een pijler van de rechtsstaat te kunnen zijn. Volgens Klink is niet een verlichting van het geloof van moslims nodig, maar een reformatie die de regelethiek, het wetticisme en de gehoorzaamheid van de islam ondergeschikt maakt aan de waarde van de vrije keuze en van oprechtheid. En Rob van de Beeten, advocaat en oud-CDA-Eerste Kamerlid, ziet kansen om instituties, als beddingen van vrijheid, nadrukkelijker in verbinding te brengen met waarden.
Paul van Geest, Maarten Neuteboom & Johan Snel (red.) Geloven in vrijheid, Christen Democratische Verkenningen, zomer 2015, Amsterdam: Uitgeverij Boom, pp. 176. Hier (klik) vindt u een pdf-bestand van de inhoudsopgave.
Voor informatie over een abonnement kijkt u hier: https://www.cda.nl/wi/cdv/
Wilt u een los nummer bestellen? Neem dan contact op met de abonnementenadministratie, tel.: 0522-237555, e-mail: [email protected]. Een los exemplaar kost € 19,-