CDA Zeeland over het Voorwaardenpakket Kernenergie
Vrijdag 19 januari - PROVINCIEHUIS - Afgelopen vrijdag vonden er twee commissies plaats waarbij het CDA aanwezig was. Bij de commissie strategische opgaven was het onderwerp "Voorwaardenpakket Kernenergie" geagendeerd, waar Statenlid Jeffrey Oudeman het woord voerde namens de partij.
In Borsele heeft de gemeenteraad een strik gedaan om de Borselse voorwaarden zoals opgesteld door de Borselse Voorwaarden Groep. Wellicht kunnen we het Voorwaardenpakket Kernenergie van de Provincie waar we vanmiddag over spreken t.z.t. in een mooie, paarse cadeauverpakking aan de minister aanbieden. Als CDA koesteren we weliswaar politiek niet meteen warme gevoelens aan ‘paars’, maar een Purple Deal – of misschien kan er nog een mooiere Nederlandse variant bedacht worden – met het Rijk over kernenergie zien we zeker zitten! We zijn er namelijk van overtuigd dat er een win-win-win situatie gecreëerd kan worden voor zowel de gemeente Borsele, de provincie Zeeland, als het Rijk en dan in het bijzonder natuurlijk voor inwoners, bedrijven en andere stakeholders. In de Statenvergadering van 9 februari kom ik daar graag nog op terug.
De inspreker vanmiddag deelde als jongere zijn ervaring met het consultatietraject, waaronder de bijeenkomst met Jouw Zeeland. Ik ben wel benieuwd naar de ervaring van de gedeputeerde met de participatie van jongeren in het gelopen consultatieproject en hoe de inbreng van jongeren is verwerkt in het voorliggende voorwaardenpakket.
Vanmiddag zal ik me proberen te beperken tot vooral een aantal vragen over en opmerkingen bij het Voorwaardenpakket. Allereerst over de gevolgen van de demissionaire status van het Kabinet voor het kernenergiedossier en het beoogde vervolg, inclusief de globale planning vanuit het ministerie van EZK zoals vermeld in het Statenvoorstel. Zo lezen we op blz. 3 van het voorstel dat “de onderzoeken naar de economische haalbaarheid en eigendomssituatie meer tijd vergen en de demissionaire status van het Kabinet eveneens van invloed is op de besluitvorming hierover.” Kan de gedeputeerde aangeven in welke mate de afgelopen maanden de demissionaire status van het kabinet de voortgang op het kernenergiedossier al heeft beïnvloed en wat zijn verwachtingen wat dit betreft zijn voor de nabije toekomst? Denk daarbij aan de concrete vraag aan het kabinet om voor het zomerreces van 2024 te komen met een eerste inhoudelijk reactie op de voorwaardenpakketten van zowel Borsele als Zeeland en aan de gesprekken over de borging van de voorwaarden en natuurlijk de eerdergenoemde totale planning.
Wat de CDA-fractie betreft is het in elk geval onwenselijk dat het proces zou vertragen vanwege de demissionaire status van het kabinet. Zeker gezien het feit dat het kernenergiedossier niet controversieel is verklaard en er zowel in de Eerste als Tweede Kamer een grote meerderheid bestaat voor inzet van meer kernenergie in de Nederlandse energiemix.
In het voorwaardenpakket staan allereerst concrete voorwaarden die no go’s vormen. Dit betekent dat als aan deze voorwaarden niet wordt voldaan de Provincie Zeeland niet meewerkt aan de nieuwbouw en eventuele bedrijfsduurverlenging van de huidige kerncentrale. Eén van de no go’s betreft logischerwijs de veiligheid. Ik citeer “Expliciet wordt daarbij aandacht gevraagd voor de waterveiligheid en de normeringen waar het Waterschap Scheldestromen rekening mee heeft te houden.” Het CDA vindt het uiteraard niet de bedoeling dat Waterschap Scheldestromen en daarmee Zeeuwse belastingbetalers moet (mee-)betalen aan de kosten van een eventuele toekomstige dijkversterking als gevolg van te bouwen kerncentrales. Vraag aan de gedeputeerde: Kan de gedeputeerde bevestigen dat alle kosten van een toekomstige dijkversterking als gevolg van te bouwen kerncentrales wegens verhoogde waterveiligheidsnormen, worden gedragen door het Rijk of de toekomstig exploitant van de kerncentrales?
Veel van de in het voorwaardenpakket beschreven no go’s, zoals geen koeltorens en geen nieuw bovengronds kabeltracé door de Zak van Zuid-Beveland en Kapelle-Reimerswaal, hebben wij als CDA-fractie in eerdere debatten al benoemd, dus daar zal ik vanmiddag niet verder op ingegaan. Wat betreft de actuele, juiste en zorgvuldige informatievoorziening vanuit het Rijk over het kernenergiedossier, zijn we als CDA-fractie al langer voor een fysiek informatiepunt in de regio. Kan de gedeputeerde aangeven of het Rijk hier al concreet mee bezig is? De recente aanstelling door het Rijk van een omgevingsmanager en daarnaast de aangekondigde komst van een gebiedsverbinder vinden we in elk geval positief. Als CDA denken we dat die gebiedsverbinder een belangrijke rol kan spelen om het proces goed te laten verlopen, denk bijvoorbeeld aan de rol van Wientjes in de totstandkoming van het compensatiepakket Wind in de Zeilen.
Dan kom ik bij de nader uit te werken voorwaarden en te benutten kansen.
U weet dat we als CDA een groot voorstander zijn om in Zeeland te komen tot een nucleair onderzoek- en kenniscluster. We zijn dan ook blij met wat daarover in het voorwaardenpakket staat en blij met recente ontwikkelingen zoals de intentieverklaring die getekend is door onder meer Scalda en diverse partijen uit de nucleaire sector om het mbo-onderwijs op het gebied van nucleaire technologie te stimuleren. Vraag aan de gedeputeerde is of hiervoor ook op hbo- en wo-niveau voor Zeeland al stappen worden gezet? Wordt ook de mogelijkheid om in Zeeland te komen tot een Nuclear Academy incl. trainingsfaciliteiten en trainingssimulatoren bestudeerd?
Daarnaast gaan de ontwikkelingen op het gebied van nucleaire innovaties, zoals small modular reactors (SMR’s), zowel in het binnen- als buitenland snel. In ons land zijn het Rijk als ook diverse provincies en gemeenten hier volop mee bezig, ook qua beleidsontwikkeling. Kan de gedeputeerde daar al meer over zeggen? Hoe kunnen we ervoor dat Zeeland hierin een koploper wordt/blijft?
Over de kansen voor sociaaleconomische structuurversterking in Zeeland staat reeds veel goeds in het voorwaardenpakket. De CDA-fractie ziet ook grote kansen voor het Zeeuwse bedrijfsleven, juist ook voor het Zeeuwse MKB. Hoe kunnen we ervoor zorgen dat Zeeuwse bedrijven zoveel mogelijk profiteren als er twee nieuwe kerncentrales in Borsele worden gebouwd? Het CDA vindt dit bij uitstek een belangrijk onderwerp voor nader onderzoek, zoals de impactmeting, en nadere uitwerkingen in het voorwaardenpakket 2.0 Is het College dit met de CDA-fractie eens?