Voorafgaand aan de begroting wordt een Voorjaarsnota of Kadernota opgesteld. De raad heeft tijdens de bespreking van de Voorjaarsnota in het veel invloed. Dit is het moment waarop de eerste grote lijnen voor de begroting van het volgende jaar worden aangegeven. Dan kan de raad voorstellen op welke terreinen er meer moet worden gedaan (uitgegeven) en waar het eventueel minder kan. Vervolgens is het aan het college om deze voorstellen van de raad uit te werken in de begroting die in het najaar wordt behandeld.
Lees hier de bijbehorende stukken onder agendapunt 6 >>>
Lees hieronder onze algemene beschouwingen op de voorjaarsnota, uitgesproken door de fractievoorzitter Kor Berghuis.
Voorzitter,
Allereerst willen we onze dank uitspreken aan allen die op welke wijze dan ook een bijdrage hebben geleverd aan deze voorjaarsnota. Een helder en transparant verhaal. Op hoofdlijnen worden we meegenomen in het lopende boekjaar en zien we waar de afwijkingen zitten ten opzichte van de begroting. Daarnaast wordt ons een toekomstperspectief geschetst die best wel zorgelijk is richting de begroting en de meerjarenraming.
De voorjaarsnota 2021 sluit licht negatief maar laat wel een aantal forse structurele tekorten zien binnen het sociaal domein die voor 2021 grotendeels gedekt kunnen worden door de uitkering BUIG en door onderuitputting van de kapitaallasten. Voor dit jaar kunnen wij in het verhaal meegaan, maar voor de komende jaren zal er wat moeten gebeuren om een financieel gezond beleid te kunnen voeren.
Wat voor ons van belang is dat een ieder die om wat voor reden dan ook hulp nodig heeft, dat we als gemeente op een passende wijze en binnen de financiële mogelijkheden de helpende hand zullen bieden. Veel regelingen binnen het sociaal domein zijn openeindregelingen en daar lopen we de nodige financiële risico’s. We zullen meer aan de voorkant moeten sturen en daarbij hoort ook een goede prijs kwaliteit verhouding. Daarnaast zien we dat de vergrijzing van de gemeente zal toenemen en dat zal zeker ook consequenties voor uitgaven binnen het sociaal domein.
We zullen als gemeente kritisch moeten kijken naar de regelingen en of er ook versoberingen kunnen plaatsvinden, zonder dat de doelstelling in het geding komt. Daarnaast is het goed om te kijken naar de mogelijkheden inkomen en vermogen als een criterium te benoemen, hoewel dat best een lastig is.
Bij de jeugdzorg zien we dat er gelukkig wat incidentele middelen vrijkomen. We kunnen de gedachtegang volgen om dit eerst in een reserve te zetten, maar we denken dat het zinvol is om de diverse taakstellingen op jeugdzorg nog eens goed tegen het licht te houden of het allemaal realistisch is en of we het ook moeten bijstellen.
Een ander onderwerp waar we aandacht voor willen vragen is de dienstverlening. De onlangs gehouden enquête laat zien dat er veel zaken goed gaan, maar dat er op bepaalde punten er nog wel een schep boven op kan. Het reageren op mailtjes, watts app en terugbelverzoeken behoren zo ingericht te zijn dat het duidelijk is wat en wanneer er iets verwacht kan worden.
Als gemeente dien je je dienstbaar op te stellen aan de inwoners en ondernemers. Natuurlijk moeten we als gemeente kijken naar het algemeen maatschappelijk belang, maar dat laat onverlet dat we oog moeten hebben voor de menselijke maat. Hetzelfde geldt ook voor het opstellen van beleidstukken en hoe we als gemeente hierover communiceren, doe dat altijd door de bril van een inwoner, daarmee kun je veel onnodige onrust voorkomen. We kunnen samen veel beleidstukken vaststellen, maar uiteindelijk gaat het erom of we voldoende handjes en budget hebben om het te kunnen uitvoeren.
Bij het scholenprogramma zien we dat er al een behoorlijke slag gemaakt is met het toekomst- en aardbevingsbestendig maken van scholen. Wat wij ons afvragen hoe gaan we met de scholen om die niet in het versterkingsgebied liggen, want we zien op dit gebied zeker een tweedeling ontstaan. Dit geldt overigens ook voor diverse vergoedingen en subsidiemogelijkheden in het aardbevingsgebied en een aantal postcodes die erbuiten vallen, zoals Ulrum, Niekerk, Zoutkamp en Lauwersoog. Wij willen het college met klem vragen om zich in te blijven zetten voor deze dorpen, waar evengoed aardbevingsschade is.
De versterking van huizen in het aardbevingsgebied is een grote operatie en heeft veel impact voor de bewoners. Blijf naast de inwoners staan en ondersteun en faciliteer waar mogelijk. Hier zien we dat we als gemeente meer kosten maken dan we vergoed krijgen van het rijk. Dit vinden we onacceptabel, het rijk dient onze kosten volledig te vergoeden. College blijf je daarvoor inzetten.
We willen de organisatie een compliment geven hoe snel en accuraat de verschillende Covid19 regelingen zijn opgepakt en uitgevoerd. Als organisatie moet je dit maar even oppakken van de ene op de andere dag en dat vraagt de nodige improvisatie. Laten we ondanks dat alles weer wat versoepeld is, oog houden voor al die bedrijven die het afgelopen jaar het ontzettend moeilijk hebben gehad. Wees loyaal, koop lokaal is een prachtige kreet, maar laten we ook als gemeente hier op een creatieve manier binnen de aanbestedingsregels mee omgaan.
Op dit moment is er een overspannen woningmarkt en is er veel vraag naar woningen. Laten we als gemeente hier op een positieve manier mee omgaan en niet alleen naar de grote kernen kijken maar juist oog hebben voor alle dorpen in onze gemeente. Het is niet aan ons waar mensen willen wonen.
De lijn die het college aangeeft om buiten de inflatie om geen verhoging van de lasten voor onze inwoners te willen steunen wij, maar op het eind van de voorjaarsnota zien we toch een addertje onder het gras dat er wel een verhoging wordt voorgesteld van het OZB tarief. Hoe we moeten we dit lezen, waar is het voor bedoelt en over welke verhoging hebben we het?
Voorzitter, afrondend het is onmogelijk om in 6 minuten een volledige weergave te geven van de voorjaarsnota en een toekomstperspectief voor de komende jaren.
Wat voor ons van belang is dat we als gemeente dienstbaar zijn voor onze inwoners en bedrijven en hierbij de menselijke maat nooit uit het oog mogen verliezen. Voor de fractie van het CDA doet een ieder ertoe en dat vraagt zorgvuldige afwegingen. Als fractie vinden wij het van belang dat er aandacht is voor alle dorpen en het behoud van hun identiteit. Als bijna grootste gemeente van Nederland mogen we trots zijn wat we als gemeente als gebied hebben te bieden. Laten we samen uitstralen dat de gemeente Het Hogeland een gemeente is waar je met plezier woont, werkt en kan vertoeven.
Voorzitter,
Wij wensen de organisatie en het college veel wijsheid en Gods zegen bij de verdere uitwerking van de voorjaarsnota naar een begroting.