Inbreng debat over de planning van Belastingdienst inzake de afhandeling van de toeslagenaffaire
(alleen het gesproken woord telt)
Voorzitter,
Je komt thuis van je werk. Het was een lange dag en je bent in je hoofd alweer bezig met de boodschappen en de kinderen.
Je doet de deur open en pakt de post van de mat. Een brief van de belasting.
Of je even € 35.000 wil terugbetalen.
Je hart schiet naar je keel. Wat is dit? Wat heb ik fout gedaan, denk je.
Het antwoord kennen we.
Jij hebt niks fout gedaan.
De overheid heeft grote fouten gemaakt die levens vernield hebben en tot op de dag van vandaag nog doen.
En veel ouders weten nog steeds niet waarom zij eruit zijn gepikt. En veroordeeld zijn zonder te weten waarom. Probeer het je eens voor te stellen.
Mijn vraag aan de staatssecretaris: hoe gaat de staatssecretaris zorgen dat ouders, ondanks alle onmogelijkheden, toch een antwoord krijgen op deze vraag?
Voorzitter,
Herstel duurt veel te lang.
En hoe lang denk je dat een mens deze aanhoudende onzekerheid vol kan houden?
Vorige week kreeg ik van een ouder een advies doorgestuurd van een GGZ-instelling. Deze ouder heeft zoveel stress van de situatie rond de toeslagenaffaire, dat de stress-stoornis chronisch dreigt te worden. PTSS. En omdat er weinig tot niets verandert aan de situatie rond de toeslagaffaire, staat letterlijk in de brief, wordt de ouder geadviseerd uit de traumatiserende situatie te worden gehaald. In dit geval terug naar familie in het buitenland.
Ook de NOvA geeft aan dat gedupeerden ten einde raad zijn en zich opnieuw geslachtofferd voelen.
Is dit wat we met elkaar bedoelen met "whatever it takes" om ouders herstel te bieden?
Voorzitter,
De staatssecretaris wijst veel mogelijkheden om te versnellen van de hand, omdat die het proces zouden vertragen.
En aan de pogingen om te versnellen die zij wel voorstelt, zitten allerlei mitsen en maren.
Dat maakt het moeilijk te geloven dat afhandeling vóór 2030 gaat plaatsvinden.
Daarbovenop komen alle verhalen uit de praktijk. Zoals bezwaren die 2,5 jaar op de plank liggen. Ouders die hun dossier uiteindelijk ontvangen, waar van de 350 pagina's 55 niet van hen zijn en een VSO traject, gefrustreerd door het te juridiseren met een grote rol voor de landsadvocaat.
Een opeenstapeling van frustratie, meer vragen en bezwaren en dus simpelweg meer werk.
Voorzitter,
Een aantal voorstellen, waarop ik graag een reactie krijg.
1.
Er blijven signalen komen, van ouders maar zeker ook van professionals, die zeggen: het kán wel anders.
Stel, een aantal mensen, met een concreet verbetervoorstel, meldt zich bij de staatssecretaris. Ze dagen haar uit, om te laten zien dat ze, met het basisdossier en toegang tot de systemen, wél een voorstel voor ouders binnen 1 dag op tafel kunnen krijgen. Gaat de staatssecretaris deze uitdaging dan aan? Een 'right to challenge' vanuit de praktijk op een vastgelopen proces.
2.
Dan CWS. Vanaf het begin een bottle neck. Als we deze organisatie geen ruimte geven, zal het dat ook blijven. Hoe kun je als CWS onafhankelijk zijn als UHT regie blijft voeren? Hoe kun je verbeteren als je niet betrokken wordt bij verbetervoorstellen? Als dit niet verandert kan de nieuwe voorzitter net zo goed nu naar huis gaan, want dan trekt ze met haar frisse blik en scherpe eerste observaties aan een dood paard. Daarom een dringend verzoek: geef haar de ruimte.
3.
Het CDA wil dat het proces zó ingericht wordt dat ouders nog maar één keer hun verhaal hoeven doen, en het liefste zo vroeg mogelijk in het proces, eventueel met de inzet van mediation. Zo hadden vele onterechte afwijzingen kunnen worden voorkomen. En weten we helemaal vooraan in het traject al wat ouders nodig hebben en kun je veel gerichter gaan herstellen.
4.
Terugkeren voor ouders in het buitenland is moeilijk, omdat ouders zich vaak niet in kunnen schrijven bij een woningcorporatie. Wij willen dat iedere ouder in het buitenland zich in kan schrijven bij ten minste 1 woningcoöperatie in zijn of haar voorkeursgemeente.
5.
De kinderen. Sommigen zijn inmiddels volwassen en lopen tegen allerlei problemen aan: schulden, leerachterstanden en ga zo maar door. Het CDA wil dat nog eens goed gekeken wordt naar het voorgestelde herstel voor kinderen en of dit voldoende aansluit bij een situatie van nog jaren onzekerheid.
Tot slot,
De hersteloperatie toeslagen moet blijvend de hoogste prioriteit krijgen, ook in de ministerraad. De staatssecretaris gaf in reactie op mijn schriftelijke vragen aan dat de Ministeriële Commissie Toeslagen Herstel nog af en toe bij elkaar komt. Dat moet wat mij betreft structureel, om die urgentie te blíjven voelen.
Dat is wel het minste wat we de ouders verschuldigd zijn.