Har­men pleit voor sta­ge­fonds met bedrijfs­le­ven

Voorzitter, graag zou ik in dit debat drie punten aan de orde stellen. Ten eerste de – al dan niet verplichte – stagevergoeding. Ten tweede de SLIM-regeling en ten derde de uitkomsten van de arbeidsmarkttop.

Voorzitter, waar hbo- en wo-studenten in grote meerderheid stagevergoedingen ontvangen, blijft het in het mbo steken op ca. 40%. Laat helder zijn: dat percentage moet zo snel mogelijk naar 100%. Het is een blijk van waardering voor de stagiair, die niet alleen veel leert maar vaak ook al meedraait in de organisatie en daar een bijdrage levert. Het getuigt niet van goed werkgeverschap om iemand dan af te schepen met een bol.com bon of erger nog; met niets.

De hamvraag is: hoe gaan we dit doen? Moet er misschien een wettelijk verplichte minimumstagevergoeding komen? Daar is onderzoek naar gedaan en de conclusie is: we kunnen niet hard maken of dit een goed idee is.

Een verplichte stagevergoeding brengt de eenvoudige vraag met zich mee wie deze dan moet betalen; de werkgever of de overheid. En eigenlijk zijn voor het CDA beide situaties problematisch. Een overheid die een verplichte wettelijke stagevergoeding oplegt aan werkgevers, die deze dan ook zelf moeten betalen, houdt geen rekening met het feit dat er grote verschillen zijn tussen sectoren en (de grootte van) bedrijven. Tussen de bakker om de hoek en de multinational. Bovendien; de ene student heeft veel meer begeleiding nodig dan de andere. Een belangrijk risico ook is dat het aantal stageplekken daalt, als werkgevers door een verplichte vergoeding minder vaak bereid zijn stagiairs aan te nemen.

Het is ook problematisch als de overheid werkgevers gaat compenseren. Stagiairs leveren werkgevers ook wat op; zij dragen bij aan de organisatie. Het is aan werkgevers om stagiairs hiervoor passend te belonen. Het zou raar zijn als de overheid dit overneemt en werkgevers een free-ride biedt.

Maar wat dan wel? We zien dat er onvoldoende voortgang wordt gemaakt in cao-afspraken, terwijl dat wel de ambitie was uit het Stagepact. En hoewel de lichte stijging positief is, zijn we er dus nog lang niet. De minister zegt: ik ga het nog even een paar jaar aankijken. Dat is voor het CDA onvoldoende. Er is meer actie nodig.

Daarom is ons voorstel om slimme prikkels in te bouwen die de overheid kan inzetten om bedrijven te stimuleren wél een stagevergoeding te geven. De prikkels die er nu zijn zoals de Subsidieregeling Praktijkleren en het Stagefonds Zorg zijn erop gericht meer stages aan te bieden, maar kennen geen koppeling met de stagevergoeding. In landen om ons heen, zoals in Duitsland en Frankrijk zijn er wel financiële prikkels om werkgevers te stimuleren een stagevergoeding te geven.

We willen dat het kabinet onderzoek doet naar hoe we ook in Nederland zo’n financiële prikkel kunnen inbouwen en op basis hiervan een voorstel uitwerkt. Op deze manier kunnen ook voorwaarden worden gesteld aan werkgevers, zoals samenwerking met het onderwijs in de eigen regio, en kunnen specifiek bedrijven (bijvoorbeeld in het MKB) geholpen worden voor wie het nu lastiger is om een stagevergoeding te bieden. Ook zou je zo’n prikkel kunnen richten op tekortsectoren. Is de minister bereid hier onderzoek naar te doen en een aantal opties voor de Kamer uit te werken? Graag zou ik hierop een toezegging willen van de minister.

Voorzitter, dan de SLIM-regeling. Deze regeling stimuleert ondernemers om te investeren in de ontwikkeling van medewerkers, in samenwerking met het onderwijs. Het komt er eigenlijk op neer dat dit op dit moment het enige instrument is dat we hebben om de leercultuur in Nederland te verbeteren – iets dat keihard nodig is.

Het gerucht gaat dat de SLIM-regeling op de nominatie staat om te worden wegbezuinigd bij de Voorjaarsnota. We hebben hierover een brief ontvangen van 50 ondernemers die hier hun zorgen over uiten. Ook omdat minister Van Hijum op 22 november 2024 nog aankondigde om de SLIM-regeling met 5 jaar te willen verlengen.

Mijn vraag is: klopt dit? En zo ja, kan de minister met zijn collega van SZW zo snel mogelijk een eind maken aan deze onduidelijkheid? Is een uitbreiding van de regeling in plaats van afschaffing niet meer op zijn plaats? Graag een reactie op deze vragen.

Ik sluit af met een vraag over de Arbeidsmarkttop van afgelopen vrijdag 21 maart. Deze minister was daar ook bij. Welke concrete afspraken heeft de minister met bedrijfsleven en beroepsonderwijs daar eigenlijk gemaakt om de tekorten aan te pakken? En welke concrete afspraken heeft de minister gemaakt om het opleidingsaanbod in het beroepsonderwijs beter af te stemmen op de behoeften van de arbeidsmarkt? Graag een reactie.