Ons verhaal.
Midden in de samenleving. Daar is het ooit voor ons begonnen. Wij komen op voor gewone mensen die iedere dag het goede willen doen.
In 1980 bundelden drie christelijke partijen, KVP, ARP en CHU, hun krachten om verder te gaan als christendemocratische volkspartij, als antwoord op de polarisatie en versplintering van de jaren ’70. Een open partij van én voor alle Nederlanders, die staan voor dezelfde waarden.
Ook vandaag de dag is een politiek van samenwerken nodig. Een politiek waar het algemeen belang boven het eigenbelang staat, en met partijen die kiezen voor hoopvolle en fatsoenlijke politiek.
Net als toen heeft de huidige politiek weer behoefte aan een eigentijds CDA.
Deze tijd vraagt om het CDA van nu. Een partij met vaste waarden, maar met nieuwe ideeën. Voor een fatsoenlijk land en een verantwoordelijke samenleving. Onder aanvoering van onze politiek leider Henri Bontenbal bouwen wij zo elke dag aan een fatsoenlijk land.
Als volkspartij kiest het CDA voor waardengedreven politiek. Want waarden verbinden ons. Bij de start van het CDA legden de oprichters ons politieke kompas vast in 4 uitgangspunten.
Onze uitgangspunten.
Het CDA door de jaren heen
Wij wijken niet naar links, wij wijken niet naar rechts (1977-1982)
In 1977 was het eindelijk zover: de ARP, CHU en KVP gingen samen de verkiezingen in. Eén programma, één lijst en één lijsttrekker: Dries van Agt. Het doel? Een sterke nieuwe partij smeden en de verkiezingsnederlagen stoppen. Het CDA haalde 49 zetels. Niet de grootste, wel de tweede partij van het land. Onderhandelingen met de PvdA mislukten, dus vormde Van Agt een kabinet met de VVD. Het CDA was geboren.
Tussen 1977 en 1982 werkte het CDA hard aan een stevige partijorganisatie. In 1975 gaven de ARP, CHU en KVP groen licht voor de statuten en werd het CDA als federatie opgericht. Later volgde het eerste partijcongres, waar het huishoudelijk reglement werd vastgesteld. Leden van de drie partijen werden automatisch lid, maar het CDA wilde meer zijn dan een simpele optelsom. Daarom kon je ook ‘rechtstreeks lid’ worden. In 1975 waren dat er nog maar 300, maar vlak voor de fusie op 11 oktober 1980 waren het er al 30.000.
Voor de fusie van het CDA was er twijfel of de katholieke KVP en de protestantse ARP en CHU wel op inhoudelijke gronden samen konden gaan. De nota Op weg naar een verantwoordelijke samenleving uit 1972 maakte de weg vrij. Deze formuleerde de uitgangspunten voor een duidelijk christendemocratisch profiel, waardoor de basis werd gelegd voor de samenwerking.
Laat Lubbers z’n karwei afmaken (1982-1994)
Bij de verkiezingen van 1982 haalde het CDA 45 zetels, drie minder dan in 1981. Dries van Agt stopte en Ruud Lubbers werd de nieuwe leider. Hij vormde een kabinet met de VVD en werd premier.
Het kabinet begon in zwaar weer. De overheidsschuld was hoog en de economie zat vast. Minister van Financiën Onno Ruding voerde harde bezuinigingen door. Dat leidde tot veel protest. Ambtenaren staakten, vakbonden voerden actie en er waren grote demonstraties tegen kruisraketten. Toch boekte het kabinet ook succes. Werkgevers en werknemers sloten samen met de regering het ‘Akkoord van Wassenaar’, de basis van het poldermodel.
Lubbers’ nuchtere aanpak sprak ook niet-christelijke kiezers aan. Dat hielp het CDA om in 1986 en 1989 de grootste partij te worden, met beide keren een recordaantal van 54 zetels.
In de oppositie (1994-2001)
Na de zware nederlaag bij de verkiezingen van 1994 belandde het CDA in de oppositie. De ‘Paarse’ coalitie nam het roer over en regeerde tot 2002. Enneüs Heerma volgde Elco Brinkman op als fractievoorzitter. Niet veel later werd hij opgevolgd door Jaap de Hoop Scheffer.
In de jaren tachtig bouwden verkiezingsprogramma’s vooral voort op eerder beleid, maar in 1994 gooide het CDA het roer om. Het programma Wat echt telt betekende een breuk met het verleden. De val van de Berlijnse Muur, de opkomst van Aziatische economieën en groeiende milieuproblemen vroegen om nieuwe keuzes. “Het huis moet rigoureus worden gerenoveerd,” zei Jos van Gennip, directeur van het Wetenschappelijk Instituut. Het besef groeide dat alleen met een grondige herstructurering van de economie werk en welvaart behouden konden blijven.
Betrokken, Betrouwbaar, Balkenende (2001-2010)
In mei 2002 werd het CDA onder leiding van Jan Peter Balkenende de grootste partij met 43 zetels. Balkenende was nog geen acht maanden lijsttrekker. De verkiezingen werden overschaduwd door de moord op Pim Fortuyn, anderhalve week voor de stembusgang. In de chaos die volgde, zag men het CDA als een baken van stabiliteit. Veel kiezers zochten houvast en vonden dat bij de christendemocraten. Het CDA had Paars bekritiseerd, maar niet zo fel als Fortuyn.
Inhoudelijk startte het CDA het debat over waarden & normen. Het programma Betrokken samenleving, betrouwbare overheid (2002-2006) zette de burger centraal. Minder staatsbemoeienis en meer zeggenschap voor mensen zelf. Bureaucratie moest omlaag. Ook het gezinsbeleid kreeg weer aandacht. Het CDA wilde gezinnen financieel versterken, onder andere met fiscale voordelen en een hogere kinderbijslag.
Herstel na de klap (2010 - 2023)
Ondanks het zware verlies bij de verkiezingen van 2010 koos het CDA niet voor de oppositie. De partij ging samen met de VVD in een minderheidskabinet, met gedoogsteun van de PVV. Binnen het CDA zorgde dit voor verdeeldheid. Op het legendarische congres in Arnhem, op 2 oktober 2010, stemde twee derde van de 4700 aanwezige leden na felle debatten vóór deelname. Sybrand Buma kreeg als nieuwe fractievoorzitter de taak om de partij in deze samenwerking te leiden en de partij te helen.
Na de val van dit kabinet vormden VVD en PvdA samen het tweede kabinet-Rutte. Het CDA belandde na tien jaar regeren opnieuw in de oppositie. Dit keer pakte de partij het anders aan. Buma benadrukte nationale waarden en normen en koos ervoor om buiten de ‘constructieve oppositie’ met ChristenUnie, D66 en GroenLinks te blijven. Dit was een breuk met de traditionele bestuurdersrol van het CDA.
De koers leverde meer kiezers op. Bij de verkiezingen van 2017 won het CDA zes zetels en kwam het uit op negentien. De partij stapte in het derde kabinet-Rutte met VVD, D66 en ChristenUnie. Buma bleef in de Tweede Kamer, maar vertrok in 2019 om burgemeester van Leeuwarden te worden. Pieter Heerma volgde hem op als fractievoorzitter. In de zomer van 2020 werd Hugo de Jonge gekozen tot lijsttrekker. Zijn functie als minister van Corona vroeg zoveel van zijn aandacht en tijd, dat dit niet te combineren bleek. In december 2020 trok De Jonge zich daarom terug als lijsttrekker. Wopke Hoekstra volgde hem op als lijsttrekker bij de Tweede Kamerverkiezingen van 2021. In juli 2023 viel onverwachts het kabinet. Hoekstra gaf aan niet beschikbaar te zijn als lijsttrekker bij de vervroegde verkiezingen van 2023.
Het CDA van nu (2023 -heden)
Na de val van het vierde kabinet-Rutte wordt Henri Bontenbal op 14 augustus 2023 de nieuwe politiek leider van het CDA. Onder Bontenbal maakt het CDA een koerswijziging. De partij staat weer voor een klassiek CDA-verhaal, met een nieuwe generatie die bouwt aan een fatsoenlijk land.
Hoe het verder gaat? Je kan meedoen!
Word onderdeel van ons verhaal.
