Ons stand­punt over eutha­na­sie.

Euthanasiewet.

Het CDA is voorstander van de manier waarop euthanasie op dit moment mogelijk is in ons land. Wij kiezen hierbij wel voor een voorzichtige koers. We vinden bijvoorbeeld dat er geen uitbreiding van de euthanasiewetgeving moet komen (zoals bij voltooid leven), en we kijken met een kritische blik naar de stijging van euthanasiegevallen onder jongeren.

We willen bovendien het gesprek over het levenseinde breder trekken dan medische keuzes alleen, door ook nadruk te leggen op wensen rond zingeving, zorg en waardig ouder worden.

Er is - in tegenstelling tot wat sommigen denken – in Nederland geen recht op euthanasie. Een arts is dus niet verplicht om euthanasie uit te voeren en mag een verzoek daartoe dan ook weigeren.

Het uitvoeren van euthanasie is in principe nog steeds strafbaar, tenzij aan de in de wet vastgelegde zorgvuldigheidseisen is voldaan. De arts die de euthanasie uitvoert moet bijvoorbeeld zeker weten dat de patiënt uitzichtloos en ondraaglijk lijdt en moet er ook van overtuigd zijn dat de wens van de patiënt vrijwillig is.

Van wilsverklaring naar wensverklaring.

Nu steeds meer mensen in goede gezondheid ouder worden, is er steeds meer aandacht voor deze laatste fase van het leven. In deze fase gaan vragen over zingeving en ethische afwegingen een grotere rol spelen, vooral als er sprake is van sterke geestelijke en lichamelijke achteruitgang.

Het CDA benadrukt dat vragen rondom ouderdom en het levenseinde een breed maatschappelijk gesprek verdienen. Wij pleiten voor een verschuiving van de klassieke wilsverklaring (juridisch document gericht op medische keuzes) naar een wensverklaring. Hierin kunnen ouderen hun zorgen, wensen en behoeften in de laatste levensfase vastleggen, met nadruk op zingeving en kwaliteit van leven.

Voltooid Leven.

Het CDA is geen voorstander van een wettelijke regeling die ouderen met een “voltooid leven” toegang geeft tot euthanasie of hulp bij zelfdoding. Wij vinden dat de samenleving juist moet investeren in zingeving, zorg en ondersteuning voor ouderen.

Als het lijden geen medische oorzaak (fysiek of psychisch) heeft, mogen mensen volgens de huidige wetgeving momenteel geen euthanasie krijgen. Toch zijn er mensen die aangeven dat zij hun leven voltooid achten. We beseffen dan ook goed dat mensen soms kunnen worstelen met de levensvraag. Er moet dan ook aandacht zijn voor deze worsteling en het lijden in het leven. Deze worsteling en dit lijden mag en moet soms meer bespreekbaar worden gemaakt. De oplossing wordt in het wetsvoorstel voltooid leven echter niet gezocht in opnieuw/voortdurend zin geven aan het leven. Het CDA wil geen oordeel hebben over de mensen die deze wens hebben, maar in onze ogen klinkt hierin de eenzaamheid door. Het lijkt ook een vraagstuk van zingeving.

De discussie over euthanasie bij voltooid leven speelt al enige tijd.

• Afgelopen jaren zijn diverse onderzoeken gedaan naar voltooid leven. De commissie-Schnabel concludeerde in 2016 dat euthanasie alleen vanwege een "voltooid leven" niet moet worden toegestaan. Ook moet het plegen van euthanasie of hulp bij zelfdoding in handen blijven van artsen, en niet door familieleden of anderen worden begeleid. De commissie-Schnabel benadrukte wel dat er binnen de Euthanasiewet vaak veel meer mogelijk is dan veel artsen beseffen, bij een ‘stapeling van ouderdomsklachten’.
• Naar aanleiding van een afspraak in het coalitieakkoord van Rutte-3 is vervolgens onderzoek uitgevoerd waarmee meer inzicht verkregen werd in de omvang, kenmerken, beweegredenen en omstandigheden van de mensen die het betreft. Hieruit bleek dat ongeveer 10.000 Nederlanders van 55 jaar en ouder graag zelf of met hulp een einde aan hun leven willen maken zonder dat zij (ernstig) ziek zijn. Zij hebben al een jaar of langer de wens om te sterven.
• Voorstanders van een wet voor voltooid leven onderstrepen het recht om zelf over het levenseinde te beslissen, maar negeren vaak de risico’s voor mensen in een kwetsbare positie. De doodswens bij oudere mensen komt vaak voort uit complexe problematiek, zoals eenzaamheid, depressie, sociaal isolement, financiële problemen of een zwakke sociaaleconomische positie. Ook is de doodswens van deze mensen vaak ambivalent en wisselend.
• Naast deze bezwaren kan het wetsvoorstel ook de huidige, zorgvuldige euthanasiepraktijk ondermijnen. Waarom zou je immers een langdurig euthanasie-traject in gaan, als er een makkelijkere route is?