Het CDA zet stap naar voren om for­ma­tie te laten star­ten

Beste lezer,

Verkenner Wouter Koolmees heeft vandaag zijn advies voor de volgende stap in het formatieproces gegeven. Na gesprekken met alle partijen en een aantal vervolggesprekken adviseert Koolmees de Kamer om een opdracht te geven aan D66 en CDA om een eerste inhoudelijke agenda op te stellen die antwoord geeft op de grote vraagstukken die bepalend zijn voor de toekomst van Nederland: wonen, migratie, stikstof, economie en onze (internationale) veiligheid. Daarnaast zullen ook toekomstbestendige hervormingen in kaart gebracht worden.

Het CDA gaat akkoord met deze opdracht. Graag leg ik in deze brief uit waarom de CDA-fractie bereid is deze stap te zetten.

Het CDA heeft een goede verkiezingsuitslag geboekt op 29 oktober en heeft met 18 zetels in de Tweede Kamer opnieuw het vertrouwen gekregen van een groot aantal kiezers. De afgelopen twee jaar hebben we ‘het CDA van nu’ op de kaart gezet, met een onderscheidende manier van politiek bedrijven. We bleven trouw aan ons eigen verhaal en maakten moedige keuzes in het belang van de toekomst van Nederland, ook al wisten we dat deze keuzes niet altijd alleen maar op applaus zouden kunnen rekenen. We hebben ons constructief opgesteld, ook als dat tot een compromis leidde met pijnpunten voor onszelf. We voerden een campagne op basis van ons eigen verhaal, waren respectvol naar anderen, hebben geen breekpunten en blokkades geformuleerden deden geen beloftes die we niet waar kunnen maken. Deze stijl van politiek bedrijven: daar geloof ik in.

De formatie is, na twee jaar oppositie, een nieuwe fase voor het CDA van nu. Dat vraagt van ons een eigen positie in de manier waarop we de komende weken te werk gaan. In de campagne heb ik steeds gezegd dat ik aan de slag wil met een stabiele coalitie die de belangrijkste problemen van Nederland aanpakt. Goede verhoudingen, daadkracht en moed zijn daarvoor nodig. Deze woorden wil ik in de praktijk brengen.

Cruciaal voor een nieuwe coalitie zijn twee zaken: inhoud en gedrag.

Cruciaal voor een nieuwe coalitie zijn twee zaken: inhoud en gedrag. Inhoudelijk moeten we werken aan een gezamenlijke agenda en een goed akkoord met heldere afspraken tussen partijen over het te voeren beleid. Maar daarbij horen ook afspraken over de manier van samenwerken van partijen in de komende jaren. Wat Nederland nodig heeft, is dat we dit op een andere manier doen dan de afgelopen jaren. Het landsbelang gaat boven het partijbelang of het eigen belang. Ik ben ervan overtuigd dat het echt anders kan.

De politieke logica van het verleden zou ons nu voorschrijven om achterover te leunen en de grootste fractie, al dan niet samen met andere partijen die wel blokkades of breekpunten hebben geformuleerd, te laten zoeken naar een oplossing. Het advies van Koolmees om D66 en CDA als eerste aan het werk te zetten om contouren van een inhoudelijke agenda op papier te zetten, is voor ons als partij daarom niet zonder risico’s. Want door het schrijven van een gezamenlijk document leg je als partij al deels je kaarten op tafel en dat kan kwetsbaar zijn in het vervolg van het formatieproces. Ook het CDA en D66 verschillen op een aantal cruciale vraagstukken van mening. We zouden dus kunnen zeggen: er ligt een grotere verantwoordelijkheid bij andere partijen en het CDA is in de meeste denkbare coalities toch wel nodig. Als het CDA alleen in haar eigen belang zou redeneren, zouden we nu de bal bij D66 en anderen gelegd hebben. Dat zou de oude politieke logica ons voorschrijven.

Om een begin te maken met het herstel van vertrouwen in de politiek is samenwerken en resultaten bereiken onze opdracht.

Maar er is ook een andere mogelijkheid. En dat is nu aan de slag te gaan met het starten van gesprekken over de inhoud om stilstand te voorkomen. We doen dat omdat de CDA-fractie gelooft dat we in Den Haag op een andere manier te werk moeten gaan. Constructief, gericht op samenwerking, gericht op het belang van Nederland. Ik wil laten zien dat een andere politieke cultuur mogelijk is. Met deze complexe uitslag van de verkiezingen is een andere politieke cultuur nodig. Om een begin te maken met het herstel van vertrouwen in de politiek is samenwerken en resultaten bereiken onze opdracht. We moeten daarin niet de weg van de minste weerstand willen kiezen, dat is de afgelopen jaren te vaak gebeurd. Zonder succes.

Voor mij weegt zwaar mee dat ik me zorgen maak over het bestuur van Nederland. Een formatie die maandenlang gaat duren, gaat Nederland nog verder op achterstand zetten. Dat kunnen we ons prachtige land echt niet aandoen.

Daarnaast denk ik dat we in een nieuw kabinet kunnen werken aan een sterkere, weerbare samenleving, waarin mensen omzien naar elkaar, waarin iedereen mee kan doen, waarin maatschappelijk initiatief en ondernemerschap worden aangemoedigd en beloond en waarin de overheid een schild is voor de zwakken.

Daarom stapt het CDA naar voren en gaan we samen met D66 aan de slag. In de hoop dat we samen kunnen laten zien dat we in Nederland verder komen door samen te werken en over de eigen schaduw heen te stappen.

Hartelijke groet,

Henri Bontenbal