Algemene Beschouwingen Begroting 2021
Namens de CDA fractie heeft Jacob Spiker de algemene beschouwingen uitgesproken naar aanleiding van de begroting 2021:
2020 zal voor altijd in ons geheugen blijven als het jaar van de Corona crisis. Een virus met grote impact op de volksgezondheid, het personeel in de zorg, de economie en de gezinnen. Jongeren kunnen niet uitgaan, ouderen krijgen minder of geen bezoek, eenzaamheid ligt op de loer. De regering legt maatregelen op om het virus te remmen en de druk op de IC’s beheersbaar te houden. Dat vraagt veel van de samenleving. Wij willen onze waardering uitspreken voor het zorgpersoneel uit onze gemeente, voor het personeel op scholen, die zoveel mogelijk open zijn gebleven. Belangrijk voor de kinderen maar ook voor ouders en werkgevers. Wanneer kinderen niet naar school kunnen, worden ook de ouders beperkt met werken en heeft dat effect op de economie. Maar we moeten beseffen dat door groepen te noemen, anderen vergeten worden die ook in vitale beroepen werkzaam zijn, ook voor hen onze waardering! De maatregelen die de overheid oplegt, zijn op onderdelen ongetwijfeld discutabel, maar werken alleen wanneer we allemaal ons best doen ons er aan te houden. En wanneer we dat doen, zullen minder aanvullende regels en beperkingen nodig zijn.
Diverse bedrijven en verenigingen hebben het lastig en worden waar mogelijk door de overheid gesteund met financiële steunpakketten. Ook de gemeente heeft daar een rol in. Op het gebied van uitvoering van maatregelen, controle op naleving ervan en vooral faciliterend. Want uiteindelijk is ook de dienstverlening door de gemeente van vitaal belang. Inwoners en bedrijven moeten zoveel mogelijk gesteund worden. Want als bedrijven en burgers het financieel niet kunnen bolwerken, zal er onvoldoende geld zijn om de zorg te betalen.
Ook bij de gemeente werken veel mensen thuis, dat is goed. Het digitaal werken en vergaderen is op veel plaatsen ingevoerd en blijkt een goed alternatief, maar maakt dat de wereld wel erg klein wordt. We krijgen ook signalen vanuit de gemeenschap dat aanvragen bij de gemeente lang blijven liggen, wij merken dat ook in de beantwoording van vragen. Voortdurend is Corona reden van vertraging. Wij begrijpen dat dit vooral in het begin zoeken is geweest, maar het is wel van belang dat ondanks het thuiswerken de dienstverlening weer op orde komt. Graag horen we van het college of dit beeld van achterstand vanwege Corona er nog is. En als dit het geval is, moet er een plan komen hoe we dit kunnen oplossen. Wanneer een inwoner of bedrijf een aanvraag indient, is het belangrijk dat die aanvraag binnen de daarvoor staande termijn wordt afgehandeld. Daarmee ondersteunen we onze ondernemers en voorkomen we dat hun werkvoorraad opdroogt. Juist nu moeten we ervoor zorgen dat, daar waar de economie door kan gaan, dit ook gefaciliteerd wordt.
Ook veel verenigingen en instellingen hebben het moeilijk. Ze kunnen hun activiteiten niet of slechts gedeeltelijk uitvoeren en evenementen kunnen niet doorgaan. Dat is vervelend voor die clubs maar ook voor onze inwoners. De broodnodige ontspanning kan daarmee niet geboden worden. Daarom is het van groot belang dat sportclubs en maatschappelijke instellingen kunnen blijven voortbestaan. Dat we als gemeente samen met die instellingen optrekken, ze ondersteunen. Klaar staan met begeleiding en zorgen dat ze financieel niet in de problemen komen doordat leden opzeggen en daardoor de huur niet meer betaald kan worden. Kortom, goed en warm overleg is nodig. Eén van die instellingen is het zwembad. Daar hebben we als fractie al verschillende keren vragen over gesteld. Het gaat daarbij om de aangepaste BTW regeling waardoor het zwembad een fors nadeel heeft. Dit is ruim van te voren kenbaar gemaakt, maar schijnbaar nog steeds niet opgelost. Dat moet echt gebeuren, ook het zwembad vervult een vitale rol in onze gemeenschap. Het is van belang dat deze instelling haar activiteiten zonder zorg voor onvoldoende liquide middelen voort kan zetten. Dat ze zich in deze lastige tijd kunnen focussen op waar ze voor zijn, het verzorgen van zwemlessen en het bieden van ontspannende bewegingsactiviteiten voor inwoners. Daarom is het goed nu een signaal te geven en het nadeel van de nieuwe BTW regeling over 2020 te compenseren. Gesprekken over de toekomst en de gevolgen op lange termijn kunnen dan zonder druk van de korte termijn, vervolgd worden.
In de begroting die u ons heeft aangeboden, heeft u een verstandige koerswijziging gemaakt met betrekking tot het inzetten van reserves als dekkingsmiddel. Het is goed om budget op te nemen voor vervangingsinvesteringen en minder afhankelijk te zijn van dekking vanuit reserves, die de afgelopen jaren fors zijn afgenomen. Op zich is het niet erg om reserves aan te spreken in mindere tijden, maar ergens houdt het op. En als we ook in de toekomst zelfstandig willen blijven, is een financieel gezonde gemeentekas een eerste levensbehoefte. Maar ook goed te noemen is dat Staphorst nu weliswaar een begrotingstekort heeft, maar nog steeds schuldenvrij is. Als we dat begrotingstekort op kunnen lossen, zonder schulden te maken, doen we het goed. Maar dan moeten we wel de juiste keuzes maken. In deze begroting gaat u verder op de vorig jaar ingeslagen weg. Dat zijn niet de keuzes die wij als CDA gemaakt hebben en ook nu niet maken.
Vorig jaar hebben we aangegeven niet achter een extra OZB verhoging van 4 jaar achtereen met 10% te staan. De coalitie vond dit wel te verantwoorden, maar gaf wel een signaal dat bij het vaststellen van de begroting 2021, deze extra verhoging opnieuw bezien moest worden. U heeft daar met een schuin oog naar gekeken, maar niet aangepast, precies wat we voorspeld hadden. U had er ook voor kunnen kiezen de OZB niet verder te verhogen dan de stijging van de WOZ. Ook dat gaat verder dan wij voor ogen hebben, maar daarmee zou u de oproep van de coalitie serieus genomen hebben en hadden wellicht de politieke rijen zich kunnen sluiten.
Op het punt van de organisatie hebben we vorig jaar genoemd dat het zo fors uitbreiden van de organisatie voor het CDA niet bespreekbaar was, omdat de rekening hiervoor bij de inwoners wordt neergelegd. Er was echter wel een raadsmeerderheid voor deze uitbreiding en dat is dan ook doorgevoerd. Vervolgens hebben we gezien dat ons signaal toch opgepakt is en ook gekeken wordt naar het bezuinigen op de formatie. Weliswaar een klein stukje, maar schijnbaar nu toch bespreekbaar. Of toch niet? U doet dat pas ‘structureel’ met ingang van 2023. En op korte termijn door het tijdelijk niet invullen van vacatures. Pas 3 maanden nadat een werknemer vertrekt, wordt deze vervangen. Een bijzondere maatregel die we niet begrijpen. Als een functie belangrijk is, moet die zo snel mogelijk weer ingevuld worden en is een goede overdracht van werkzaamheden belangrijk. U zou dit dit aan moeten passen door de functie sowieso te bezien, of die wellicht geheel binnen de formatie opgevangen kan worden in plaats van een paar maanden wachten met vervanging. Daarmee creëren we eerder ruimte in de begroting en wordt de bezuiniging die in 2023 wordt voorzien, eerder gehaald. We hebben ook wat vraagtekens bij die bezuiniging op de formatie vanaf 2023. Wanneer we dat werkelijk serieus willen nemen, moet niet eerst op een andere manier weer extra formatie toegevoegd worden. Uit de beantwoording van technische vragen bleek dat voor duurzaamheid structureel 150 duizend euro extra wordt geraamd voor uitbreiding van de formatie. Daarnaast worden ook extra middelen geraamd voor de implementatie van de omgevingswet. Weliswaar niet structureel, maar wel 4 ton waarvan 80 duizend in 2021. Wanneer we de bezuiniging op de formatie per 2023 of zo mogelijk eerder, werkelijk serieus moeten nemen, zou het college er goed aan doen, nu niet op verschillende plekken eerst uitbreiding van formatie in de begroting op te nemen.
U stelt een verschuiving voor van de lasten voor afvalstoffen en rioolheffing. Deze aanpassing vinden we logisch. De kosten voor het gescheiden inzamelen van afval zijn veel hoger dan de opbrengsten. Het verschil werd gedekt uit de reserve afvalstoffenheffing, maar die begint op te raken. Het is nodig dat dit gecorrigeerd wordt. Om te voorkomen dat inwoners naast de OZB nog een lastenverzwaring krijgen, is het goed dat ook gekeken is naar de rioolheffing die lager wordt. In aansluiting daarop willen we dat ook gekeken wordt naar de systematiek van aansluitkosten van riolering. Dat is nu gelijkgesteld per wooneenheid. De afgelopen jaren is de wijze van bouwen met woningsplitsingen, inbreidingslocaties en appartementen sterk veranderd. Daarom willen we dat komend jaar gekeken wordt of het doorbelasten van de aansluitkosten nog van deze tijd is of wellicht herzien moet worden.
U heeft ons gevraagd vandaag een uitspraak te doen over de toekomstige locatie van de op- en afritten. In het kader van het wel of niet ontwikkelen van De Esch 0, begrijpen wij deze vraag. U geeft aan dat een volledig nieuwe aansluiting er voorlopig niet in zit. Andere overheden zijn niet bereid hieraan bij te dragen en concluderen dat deze wens een lokale wens is en lokaal opgelost, zeg gefinancierd, moet worden. Met de bedragen die hiermee gemoeid gaan, is die discussie wel klaar, zo concludeerd ook het college. Er wordt nog wel een opening gehouden voor een deelaanpassing. Pasgeleden hebben we een voorstel aangenomen om te onderzoeken hoe we de verkeersdruk op de Stovonde kunnen verminderen. Naast een aanpassing van de Stovonde, kan daarbij ook een aanpassing van de verkeersstromen helpen. Het verplaatsen van de afrit vanuit het zuiden naar de omgeving Gorterlaan, lost daarbij niets op. Immers verkeer dat vanaf het zuiden de A28 afkomt en naar Staphorst Zuid of naar de bedrijventerreinen moet, komt in de huidige situatie ook niet op de Stovonde. Door het verlengen van de oprit naar het zuiden en verkeer vanaf Staphorst Zuid en de bedrijven terreinen ter hoogte van de Middenwolderweg op de oprit te laten komen, zorgt wel voor een substantiele vermindering van verkeer op de Stovonde. Wij vinden het beter te kiezen voor een realistische oplossing die meteen een belangrijk deel van de problemen oplost, dan te wachten op een grotere oplossing die er waarschijnlijk niet komt. Daarvoor is een een klein deel van De Esch 0 nodig. Het relatief kleine bedrijventerrein De Esch 0 leent zich niet voor zware industrie, maar kan bijvoorbeeld een prima locatie zijn voor de gemeentewerf en brandweer waarvan u aangeeft dat de huidige locatie in de toekomst niet vanzelfsprekend is.
Onderdeel van de meerjarenbegroting zijn de gemeentelijke accomodaties. De discussie daarover is nog gaande en wij vinden het jammer dat hiermee al rekening is gehouden in de meerjarenraming. Als CDA zijn we terughoudend met het afstoten van een groot deel van die accomodaties. Door deze al in de begroting op te nemen, geeft dat een vooringenomen standpunt van het college tijdens gesprekken die u gaat voeren met gebruikers om te komen tot een win-win situatie zoals u dat zelf als doel heeft gesteld.
Tot slot willen we allen bedanken voor het opstellen van deze begroting en Gods zegen wensen bij het uitvoeren ervan in 2021.
27 oktober 2020,
De fractie van CDA Staphorst,
Jacob Spiker
Herriët Brinkman
Genevive Compagner
Henk Courtz