Bijdrage Tea Both bij het Zuid-Hollands Programma Landelijk Gebied (ZHPLG)
Voorzitter,
Goed dat we als commissie, voor het toetsbaar voorontwerp richting Rijk verstuurd wordt, onze wensen en bedenkingen via een oplegnotitie mee kunnen laten sturen. Het CDA wil daar het volgende over zeggen: allereerst de constatering dat het een opsomming van veel data is, veel kaartmateriaal, er al veel werk verricht is door alle betrokkenen maar er moet ook nog veel uitgewerkt worden. Daar maar meteen een opmerking over: zowel in de brief van LTO als uit eigen ervaring kan worden geconstateerd dat er een discrepantie zit tussen de ervaring in samenwerking in sommige gebiedsprocessen en hetgeen we lezen in dit voorontwerp.
Als CDA krijgen we signalen van sommige gebieden dat het proces tot nu toe als top-down wordt ervaren en niet zoals beoogd (en ook dringend gewenst wat het CDA betreft) vanuit gezamenlijkheid en inbreng en betrokkenheid van belanghebbenden Dit is wat ons betreft een absolute voorwaarde. Daarbij wel de kanttekening dat er gebieden zijn waar al resultaten geboekt zijn en waar het proces vorderingen maakt (zoals het instellen van een loket voor agrariërs waar ze met allerlei vragen terecht kunnen en het oprichten van een stikstofbank). Ga uit van doelstellingen en laat ondernemers zelf de ruimte hoe deze doelen te behalen. Dat doet recht aan het ondernemerschap en het gaat tenslotte toch om het behalen van de doelstellingen.
In de inleiding wordt gesteld dat er al hard gewerkt is aan het verbeteren van de natuur, klimaat en waterkwaliteitsdoelstellingen, maar dat er ook nog veel moet gebeuren. Wat ons betreft mag best vaker gezegd worden dat er al veel gedaan is vanuit de landbouwsector. Inspreker Verhorst sprak hier ook al van. Beschrijf de al behaalde reductie van stikstof net als er over de inbreng van het bedrijfsleven wordt geschreven. Ga uit van het positieve. Er is veel bereidwilligheid en urgentiebesef bij de agrariërs. Zie hen niet alleen als vervuilers. Ik moet hierbij denken aan een inspreker in een van de laatste Statenvergaderingen in de vorige periode. Hij vertelde nog nooit gevlogen te hebben maar dat hij het gevoel had dat de toekomst van zijn bedrijf bepaald zou worden door mensen die de hele wereld over vliegen, maar hem zien als grote vervuiler. Daarom de oproep van het CDA: richt de gebiedsprocessen zo in dat de agrariërs niet alleen het gevoel hebben serieus genomen te worden maar dat dit ook echt zo is. Voor dit ZHPLG hebben we deze sector keihard nodig. Het gaat om een toekomst voor de boer, het bieden van een hoopvol perspectief met een goed verdienmodel. En wat ons betreft dan zeker voor de jonge boer. De plannen die gemaakt worden reiken verder dan enkele jaren vooruit.
Het CDA is blij dat in het coalitieakkoord is opgenomen dat we in deze bestuursperiode niet zullen overgaan tot het onteigenen van agrarische bedrijven. Dat moet ook een randvoorwaarde zijn in dit ZHPLG. Hanteer het trappetje van Remkes: innoveren, extensiveren en evt verplaatsen, maar geen gedwongen uitkoop!
Waar we als CDA ook voor willen pleiten is dat het ZHPLG een programma wordt waarin iedereen, alle sectoren hun steentje bijdragen. Willen we deze transitie kans van slagen geven betekent het ook een verandering bij retail, consumenten, bedrijven, ontwikkelaars. Mis dit nog teveel in dit voorontwerp. Willen we meer biologisch/korte keten/verkoop aan huis dan zullen we het eind van de keten, lees de consument nadrukkelijk moeten meenemen.
Nog een belangrijk punt: agrariërs die laatste jaren hun bedrijf met toestemming hebben mogen uitbreiden/moderniseren niet in categorie beëindigen of verplaatsen laten vallen. Is wat ons betreft niet uit te leggen dat je recent toestemming krijgt, grote investeringen doet en dan zou moeten stoppen of verplaatst moeten worden. Legalisering van de PAS-melders moet een prioriteit van de provincie zijn. Het is van belang om deze prioriteit ook te laten gelden voor de interimmers en de vrijgestelde bedrijven.
We lezen dat er een eerste claim van 9 miljard euro (+PM) gelegd wordt vanuit het beschikbare transitiefonds, het hoogste bedrag van alle provincies tot nu toe. Graag horen we van GS waarom dit hoge bedrag in verhouding tot andere provincies? In het vooronderwerp wordt als verklaring gegeven dat de grond in onze provincie schaars en duur is maar dat geldt ook voor andere provincies. Er zijn vanuit de landbouwsector signalen dat het echt zoveel niet hoeft te kosten om de doelstellingen te halen.
Voorzitter, het feit dat we dit voorontwerp hier bespreken betekent wat ons betreft alleen nog maar een eerste verkenning, we kunnen als fracties wensen en bedenkingen meegeven! Onder geen beding willen we in een later stadium geconfronteerd worden met opmerkingen als dat we ingestemd zouden hebben met bepaalde voorstellen en maatregelen.
Nog een verzoek: compacter. We gaan er vanuit dat in de komende tijd we nog veel en uitgebreid over het ZHPLG zullen spreken alvorens het ons ter besluitvorming wordt aangeboden. We zijn benieuwd naar de uitkomsten van de toets van het Rijk.