Barmhartig, beheerst en beheersbaar? Vluchtelingenconferentie in De Bilt
Onze gemeenten staan voor de grote uitdaging om de nieuwe vluchtelingenstroom goed op te vangen. Dit vraagt om een brede analyse en een beheerste aanpak. Op 17 oktober kwamen bestuurders, professionals en CDA-leden in De Bilt bijeen om hiertoe een aanzet te geven. De bijeenkomst was georganiseerd door CDA BSV Utrecht en de provinciale Politieke Commissie. Het geheel stond onder leiding van dagvoorzitter Ad de Regt, wethouder Sociaal Domein in Oudewater. Resultaat: een praktische puntenlijst en een versterkte bewustwording.
Het forum bestond uit Theo van Eijk, waarnemend burgemeester van Montfoort, Wilbert-Jan van Hövell, voormalig Regionaal Vertegenwoordiger van de UNHCR, Mona Keijzer, lid CDA-fractie Tweede Kamer, Henk Veldhuizen, wethouder Utrechtse Heuvelrug en Fred van Iersel, hoogleraar Katholieke Sociale Leer.
Wilbert-Jan van Hövell vindt het van groot belang dat er goede informatie wordt gegeven. “Een voorbeeld: er wordt gesproken over ‘overspoeld door vluchtelingen’. Dit is betrekkelijk. Ook in de jaren negentig waren er jaren waarin tienduizenden vluchtelingen een veilig heenkomen zochten in Nederland. Europa en Nederland kunnen veel aan. Het is wel noodzakelijk dat de uitstroom uit de herkomstregio vermindert, en dat de instroom in Europa beter wordt verdeeld over de lidstaten. Ook moet er een duidelijker weerwoord komen tegen mensen die met opzet onderbuikgevoelens aanwakkeren.”
Tineke Koelewijn, CDA Statenlid, voegt toe vanuit de zaal: “Maar mensen weten niet waar dit eindigt. Dat maakt onzeker. Aandacht is nodig voor de oorzaken. En het is nodig om draagvlak te handhaven. Mensen zijn ongerust. Ze hebben problemen over vluchtelingen versus huisvesting, onderwijs, etc. Dan is het niet passend om te zeggen: wij hebben geen boodschap aan jouw mening.”
Theo van Eijk: “ ‘Handen aan het bed’ is nodig. Samenleving is onwetend en bezorgd. Zij willen van bestuurders weten: heb je het goed geregeld? In-control-zijn is van groot belang. De vluchtelingen veroorzaken overigens niet het tekort aan sociale huurwoningen. Crisisopvang en noodopvang moeten de burgemeesters regelen.”
Vanuit de zaal komt de suggestie: vang vluchtelingen niet op in sociaal zwakke wijken, maar doe het bij de middenklasse.
Fred van Iersel: “Ik pleit voor een burgerschap in meerdere snelheden. Aan mensenrechten van migranten mag nooit getornd worden, maar ze hoeven qua huisvesting en arbeidsperspectief niet dezelfde rechten te hebben als burgers of vluchtelingen met vluchtelingenstatus. Integratie moet verder gekoppeld worden aan participatie en dus ook aan participatiecompetentie (kennis van taal en cultuur, grondwet etc). Daar kun je op examineren en rechten van afhankelijk maken.”
Henk Veldhuizen: “Ga er van uit dat mensen die hierheen komen op de vlucht zijn. Je gaat niet zomaar met je gezin op reis. Opvang levert spanningen op, het is belangrijk hoe de leiding hiermee omgaat. Maar er wordt ook te veel aandacht besteed door media aan onrust. Een paar dagen na de vechtpartij in het AZC in Overberg was er een knokpartij met autochtonen in Maarsbergen, daar was geen aandacht voor.“
Mona Keijzer (over het verdeelvraagstuk): “Er is sprake van grote multiculturele gelaagdheid. Wat komt er op ons af? Hoe gaat dat straks? Mensen vinden het spannend maar willen wel mensen opvangen. Ook moeten we zorgen voor direct goed onderwijs. Het Vluchtelingenverdrag uit 1952 moet worden herzien. Zie ook het CDA voorstel Ontheemdenstatus als alternatief voor vluchtelingenstatus (ontheemde weet dat hij altijd terug zal moeten keren).”
De zaal stelt dat dit alles 'mooi gezegd' is, maar hoe gaan we om met de kloof tussen beleidsinspanningen en hoe het overkomt in de samenleving, bij de burgers? Voorbeeld wordt gegeven vanuit onderwijs. Het is moeilijk voor mensen om Nederlands te leren. Dat is wel een voorwaarde om te kunnen werken.
Wilbert-Jan van Hövell: “Het is heel bijzonder, ook internationaal gezien, dat statushouders soms al na enkele weken een woning toegewezen kregen. Voorzieningen versoberen is nodig voor de houdbaarheid, wanneer er onvoldoende sociale woningen zijn voor mensen die al lang wachten. Eenzijdig focussen op terugkeer in plaats van integratie is echter niet realistisch bij langdurende conflicten.”
Fred van Iersel: “Ik ben kritisch t.o.v. ons landelijk beleid. Er komt te weinig vanuit het radicale midden. Ook wordt het belangrijker om milieuvluchtelingen i.v.m. klimaatveranderingen op te nemen. Voorstel voor oplossing: maak een verschil tussen burgerrechten[1] en mensenrechten. Niet sleutelen aan het verdrag. Niet alles vòòr die mensen, maar ook mèt die mensen."
De maatschappelijke discussie over de huidige vluchtelingeninstroom werd door zowel de zaal als het forum gezien als de lakmoesproef voor algemeen sociaal en menselijk beleid van Nederland, voor korte en lange termijn. Om gestalte te geven aan het gedachtegoed van het CDA hierover stelden alle deelnemers tot slot van de bijeenkomst een praktisch puntenplan op. Hierover elders in deze nieuwsrubriek meer.
[1] Burgerrechten zijn rechten zoals recht op sociale huur, uitkering e.d. Bij mensenrechten gaat het om basale rechten als voedsel, onderdak, onderwijs e.d.